Ρούφος Ρόδης
Διπλωμάτης, συγγραφέας
Ο Ρόδης Ρούφος (1924-1972) υπήρξε διπλωμάτης και ένας από τους πιο σημαντικούς πεζογράφους της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Υπηρέτησε ως υποπρόξενος στη Λευκωσία και συνεργάστηκε με την Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ).
Απόγονος μιας ιστορικής οικογένειας της Πάτρας με πολιτική δράση από την Επανάσταση του 1821, ακολούθησε ο ίδιος καριέρα διπλωμάτη από το 1949 έως την 21η Απριλίου 1967, όταν με την επιβολή της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών αρνήθηκε από την πρώτη μέρα να υπηρετήσει το καθεστώς, προκαλώντας τελικά την απόλυσή του από το Υπουργείο Εξωτερικών.
Γεννήθηκε το 1924 και ήταν γιος του Λουκά Κανακάρη - Ρούφου, βουλευτή και υπουργού, και της Ελένης Παπαγεωργακοπούλου. Από την πλευρά του πατέρα του καταγόταν από παλιά οικογένεια πολιτικών της Πάτρας και ήταν εγγονός του Θάνου Κανακάρη - Ρούφου, δημάρχου Πατρέων και υπουργού, δισέγγονος του Μπενιζέλου Ρούφου καθώς και του Αριστομένη Προβελέγγιου, πολιτικού και ακαδημαϊκού.
Σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στα φοιτητικά του χρόνια συμμετείχε στην Αντίσταση τόσο στην Αθήνα ως μέλος της «Ιερής Ταξιαρχίας» (και άλλων κεντροδεξιών οργανώσεων) όσο και στην Ήπειρο μέσα από τις τάξεις του «Ιερού Λόχου» του ΕΔΕΣ. Αυτά συνέπεσαν και με την έναρξη του Εμφύλιου Πολέμου στην Ελλάδα κι έτσι ο Ρούφος στην πρώτη του μυθιστορηματική τριλογία, «Το Χρονικό μιας Σταυροφορίας», θέλησε να αποδώσει τα τραυματικά βιώματα των νέων που, πολεμώντας τους Γερμανούς, βρέθηκαν ταυτόχρονα στη δίνη ενός αδελφοκτόνου αλληλοσπαραγμού.
Πολλά επίσης κείμενά του έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά όπως Νέα Εστία, Κυπριακά Γράμματα. Τα πρώτα του έργα υπέγραφε με το ψευδώνυμο Ρόδης Προβελέγγιος, διότι πίστευε ότι ως διπλωματικός υπάλληλος δεν επιτρέπεται να δημοσιεύει βιβλία με το όνομά του. Για τη συγγραφική του δραστηριότητα τιμήθηκε με το Βραβείο των Δώδεκα, με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος και με το Βραβείο Κώστα Ουράνη (το 1956 για το έργο του Πορεία στο σκοτάδι). Περισσότερο ολοκληρωμένο λογοτεχνικά έργο του θεωρείται το αλληγορικό μυθιστόρημα Οι Γραικύλοι (1967).
Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας ο Ρόδης Ρούφος υπήρξε μέλος της "κίνησης των 18", η οποία διαμαρτυρόταν για την υποχρεωτική δημοσίευση έργων τους από τη Χούντα στις λογοκριμένες εφημερίδες, ζητώντας παράλληλα αποκατάσταση της ελευθεροτυπίας, καθώς και στην Εταιρεία Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων (ΕΜΕΠ), που απαγορεύθηκε στη συνέχεια από το καθεστώς. Υπήρξε επίσης, μαζί με τον Στρατή Τσίρκα, εμπνευστής των Δεκαοχτώ Κειμένων, που εκδόθηκαν τον Ιούλιο του 1970. Τον επόμενο χρόνο ακολούθησε η έκδοση των δύο τόμων των Νέων Κειμένων, με συμμετοχή πάλι του Ρόδη Ρούφου.
Υποπρόξενος στην Κύπρο
Το 1954 υπηρέτησε ως υποπρόξενος της Ελλάδας στην Κύπρο, και αναμίχθηκε ενεργά στον Αγώνα ως συνεργάτης και φίλος του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, αλλά και του Γεωργίου Γρίβα. Τις εμπειρίες του αυτές τις πέρασε στο πρώτο μυθιστόρημα που γράφτηκε αρχικά στα αγγλικά και, ακολούθως, στα ελληνικά για το Κυπριακό, τη «Χάλκινη Εποχή» (1960).
Στόχος του Ρούφου, μεταξύ άλλων, ήταν να απαντήσει και στον διάσημο Βρετανό συγγραφέα, Λόρενς Ντάρελ, ο οποίος προηγουμένως είχε εκδώσει τα «Πικρολέμονα», ένα βιβλίο το οποίο χαρακτηρίστηκε ότι έκανε " έντεχνη προπαγάνδα εναντίον των Ελλήνων της Κύπρου και του αγώνα τους για αυτοδιάθεση".
Ως υποπρόξενος στη Λευκωσία συνεργάστηκε με την Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ) και τον Γεώργιο Γρίβα, με τον οποίο διατηρούσε αλληλογραφία, καθώς και με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, με τον οποίο συνεργάστηκε εντατικά κατά τις διαπραγματεύσεις με τον κυβερνήτη της Κύπρου, σερ Τζων Χάρντιγκ, διαμορφώνοντας σε μεγάλο βαθμό την τακτική του Μακαρίου. Υποστηρίζεται επίσης ότι ήταν αυτός που εισηγήθηκε στον Μακάριο να ζητήσει την παραίτηση του υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας, Σπύρου Θεοτόκη από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Τον Μάρτιο του 1959, αν και τοποθετημένος στην Αθήνα, κλήθηκε να λάβει μέρος στην επιτροπή στο Λονδίνο που είχε συγκληθεί να επεξεργαστεί τις λεπτομέρειες της συμφωνίας της Ζυρίχης, παραμένοντας εκεί μέχρι και τον Απρίλιο του 1960.
Απεβίωσε στο Κολωνάκι, στις 12 Οκτωβρίου το 1972, σε ηλικία 48 ετών, έχοντας προσβληθεί από καρκίνο, και ενταφιάστηκε στο Α΄ νεκροταφείο Αθηνών. Ήταν παντρεμένος με την Αριέττα Σκαναβή, με την οποία απέκτησαν δύο γιους, τον Λουκά, δικηγόρο, και τον Θάνο, μουσικό.
Πηγές
«Ρόδης Ρούφος, Ένας συγγραφέας σε καιρούς δοκιμασίας», Αλέξανδρος Μπαζούκης, Θεσσαλονίκη, Επίκεντρο, 2021
Φώτο Γκάλερι
