Φοινικούδες
Ο παραλιακός δρόμος της Λάρνακας
Ο πιο δημοφιλής παραλιακός δρόμος της Λάρνακας, οι Φοινικούδες έχει μήκος 600 μέτρων, φυτεμένος με φοινικόδεντρα σε όλο του το μήκος, συνδυάζει παραλία, ψυχαγωγία και πολιτισμό. Οι Φοινικούδες είναι ο παραλιακός πεζόδρομος και η παραλία που βρίσκεται παράλληλα με την Λεωφόρο Αθηνών και οφείλει το όνομα του στους φοίνικες που βρίσκονται στις δύο πλευρές του δρόμου.
Σε όλη του την έκταση του παραλιακού μετώπου των Φοινικούδων υπάρχουν καφετέριες, μπαρ, εστιατόρια, περίπτερα, ξενοδοχεία, κέντρα διασκέδασης ενώ στον πίσω παράλληλο δρόμο είναι το εμπορικό κέντρο της Λάρνακας.
Βλέπε: Ψηφιακός Ηρόδοτος- Αρχείο ΡΙΚ
Η παραλία στις Φοινικούδες έχει ήρεμα και ρηχά νερά και ενδείκνυται για κολύμπι, θαλάσσια σπορτ, ψάρεμα, για τις μικρές κρουαζιέρες που διοργανώνονται όπως και για τις καταδύσεις που πραγματοποιούνται. Η άμμος της είναι ψιλή, σε διάφορες αποχρώσεις του μπεζ και του καφέ. Υπάρχουν ναυαγοσώστες με ναυαγοσωστικό εξοπλισμό καθώς και υπηρεσίες πρώτων βοηθειών από τον Ιούνιο μέχρι και τον Οκτώβριο. Επίσης η παραλία παρέχει πρόσβαση σε άτομα με αναπηρίες και διαθέτει ένα ειδικό τροχοκάθισμα στο ναυαγοσωστικό πύργο, έτσι ώστε άτομα με αναπηρία να μπορούν να μπαίνουν και να λούζονται στη θάλασσα χωρίς βοήθεια από τους ναυαγοσώστες. Η παραλία των Φινικούδων είναι βραβευμένη με Γαλάζια Σημαία.
Η πρόσβαση στο παραλιακό μέτωπο είναι εύκολη είτε με τα πόδια, είτε το ποδήλατο, το λεωφορείο ή το αυτοκίνητο. Αρκετοί δημοτικοί και ιδιωτικοί χώροι στάθμευσης εξυπηρετούν την ευρύτερη περιοχή.
Στην μια άκρη των Φοινικούδων, υπάρχει η Μαρίνα με την αποβάθρα της και το ψαρολίμανο ενώ στην άλλη άκρη στέκεται επιβλητικό το Μεσαιωνικό Κάστρο της Λάρνακας το οποίο συνδέει τις Φοινικούδες με τη λεωφόρο Τάσου Μητσόπουλου (πρώην Πιαλέ Πασά) η οποία είναι πλέον μια επέκταση του πεζόδρομου των Φοινικούδων.
Διαβάστε: Λάρνακα- Μνημεία και αξιοθέατα
Λίγο πριν από το μεσαιωνικό κάστρο, κοντά στο σημείο όπου δημιουργήθηκε η νέα αποβάθρα υπάρχει το άγαλμα του λιονταριού το οποίο είναι αφιερωμένο στην αδελφοποίηση της Λάρνακας με τη Βενετία. Στο ύψος της Πλατείας Δημαρχείου στο παραλιακό μέτωπο είναι τοποθετημένη η προτομή του Κίμωνα του Αθηναίου με το απόσπασμα "Kαι νεκρός ενίκα".
Επίσης στις Φοινικούδες υπάρχει η πλατεία Ευρώπης η οποία πήρε το όνομά της από την Ενωμένη Ευρώπη. Στην πλατεία Ευρώπης περιλαμβάνονται μερικά από τα πιο αξιόλογα αρχιτεκτονικά δείγματα της αγγλοκρατίας του 1881. Τα αποικιακά κτίσματα όπως οι αποθήκες και τα γραφεία του τελωνείου, ανακαινίστηκαν για να στεγάσουν τη Δημοτική Πινακοθήκη, το Μουσείο Ιστορικού Αρχείου Λάρνακας αλλά και τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες Λάρνακας. Οι παλιές αποικιακές αποθήκες του τελωνείου πήραν το βραβείο Europa Nostra το 1996.
Στην πλατεία Ευρώπης βρίσκεται και η προτομή του μεγάλου φιλοσόφου Ζήνωνα, ιδρυτή της φιλοσοφικής σχολής των στωικών, ο οποίος γεννήθηκε στη πόλη της Λάρνακας (αρχαίο Κίτιο 334π.χ.).
Διαβάστε: Κίτιον
Στο κέντρο της πλατείας Ευρώπης βρίσκεται επίσης και το συντριβάνι με τους Γλάρους του γλύπτη Θεόδωρου Παπαγιάννη οι οποίοι τοποθετήθηκαν στις Φοινικούδες το 1996 φροντίδι του Δημήτριου Πιερίδη.
Στις Φοινικούδες, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες διοργανώνονται αθλητικά τουρνουά και συναυλίες όπως επίσης και η γνωστή σε όλους Γιορτή του Κατακλυσμού.
Βλέπε: Ψηφιακός Ηρόδοτος- Αρχείο ΡΙΚ
Η ιστορία των Φοινικούδων
Στο πέρασμα του χρόνου το παραλιακό μέτωπο των Φοινικούδων της Σκάλας άλλαξε πολλές φορές πρόσωπο. Οι σημαντικότεροι εξωραϊσμοί ήταν τέσσερις: του 1922, του 1934, μεταπολεμικά και η τελευταία ανάπλαση με το σχέδιο του Άγγελου Δημητρίου.
Το πρώτο έργο εξωραϊσμού του παραλιακού μετώπου ξεκίνησε και τέλειωσε επί των δύο συνεχόμενων θητειών του δημάρχου Φίλιου Ζαννέτου (1917-1920/1920-22), κάτω από την επίβλεψη του τότε αντιδημάρχου Λάρνακας, Νεοκλή Γ. Κυριαζή.
Περιλάμβανε διαπλάτυνση της παραλιακής οδού, πεζόδρομο που οδηγούσε με σκαλιά στη μεγάλη αποβάθρα, υποτυπώδη κυματοθραύστη (το λεγόμενο τότε «τοιχούδιν») και φύτευμα των πρώτων φοινικιών. Σύμφωνα με μαρτυρία του Ανδρέα Ευρυβιάδη, που έζησε το παραλιακό μέτωπο από πολύ νωρίς, αφού εκεί ήταν το σπίτι και η ξενοδοχειακή του επιχείρηση [τα γνωστά στους παλιούς «Τέσσερα Φανάρια»], η φύτευση των φοινικούδων είχε ξεκινήσει λίγο αργότερα το 1924-1925 επί δημαρχίας του Δημητρού Δημητρίου- Μάτσα.
Η διαπλάτυνση του δρόμου και ο πεζόδρομος περιλάμβανε ένα κομμάτι του παραλιακού μετώπου που ξεκινούσε από την αποβάθρα μέχρι το αρχοντικό της Ευανθίας Πιερίδη.
Μαζί με το «τοιχούδιν», που έφτανε μέχρι το αρχοντικό της Ευανθίας Πιερίδη, κατασκευάστηκε και ο πεζόδρομος που περπατήθηκε από χιλιάδες ντόπιους και ξένους επισκέπτες και ήταν για την νεολαία της Λάρνακας, «ο περίπατος των ερωτευμένων» και το «νυμφοπάζαρο», αφού εδώ οι νέοι, μπορούσαν στην καλύτερη περίπτωση να βρεθούν με το ταίρι τους ή απλά, να ανταλλάξουν φευγαλέες ερωτικές ματιές. Ο πεζόδρομος συνεχιζόταν στη μεγάλη αποβάθρα, μέσω μιας σκάλας από μπετόν. Έτσι, η βόλτα στις φοινικούδες ιδιαίτερα τα Σαββατοκυρίακα, ήταν μια ευχάριστη για την εποχή εκείνη ψυχαγωγία, που κράτησε μέχρι το 1974.
Το συνολικό κόστος του έργου στοίχισε πάνω από 1.000 λίρες και έγινε με δανεισμό. Η ιδέα φύτευσης των φοινικιών ήταν του πολυταξιδεμένου δημάρχου της Λάρνακας Φίλιου Ζαννέτου, ο οποίος θέλησε να μεταφέρει στη Λάρνακα το μοντέλο του παραλιακού μετώπου της Νίκαιας στην Κυανή Ακτή. Το 1923 τα έργα ολοκληρώθηκαν με τον ηλεκτροφωτισμό (λαμπτήρες σε ξύλινους πασσάλους) επί δημαρχίας Δημητρού Ν. Δημητρίου Μάτσα.
Έναν ενδιαφέρον στοιχείο ήταν τα ενοίκια που πλήρωναν τα κέντρα και τα καφενεία στον Δήμο Λάρνακας. Κυμαίνονταν από τρεις λίρες έως δέκα σελίνια τον χρόνο ανάλογα με τη θέση των υποστατικών. Από το 1923 που η παραλία ηλεκτροφωτίστηκε, Δήμος και ενοικιαστές συμφώνησαν στην αύξηση των ενοικίων. Η ταρίφα ενοικίασης καθορίστηκε στα «δέκα σελίνια καθ’ έκαστον μέτρον μετώπου». (Κρίτων Γεωργιάδης, Λάρνακα 2000-το τέλος ενός αιώνα, σς.405-408.)
Ένας δεύτερος εξωραϊσμός του παραλιακού μετώπου έγινε επί δημαρχίας Γεωργίου Αραδιππιώτη την δεκαετία του ’30 με την κατασκευή μικρών δεξαμενών, ανθώνων και υπαίθριων υπόστεγων.
Μεταπολεμικά και με δήμαρχο τον Λύσο Σανταμά έγιναν δύο σημαντικές αλλαγές. Πρώτον, ο φωτισμός των υπαίθριων κέντρων έγινε με υπόγεια καλωδίωση. Για τον σκοπό αυτό κατασκευάστηκαν δύο σειρές από τσιμεντένιους πασσάλους που είχαν στην κορυφή τους ένα στρογγυλό παχύ δίσκο. Σε κάθε έναν από τους δίσκους τοποθετούσαν τρεις λαμπτήρες (οι πάσσαλοι αυτοί έμοιαζαν με μανιτάρια και έμειναν στην ιστορία «τα μανιτάρκα του Σανταμά»).
Δεύτερον, τα ανώμαλα και χωμάτινα δάπεδα των κέντρων πλακοστρώθηκαν. Μέχρι τότε τα μεν χωμάτινα δάπεδα ραντίζονταν με κουβάδες ή λάστιχα (οι δρόμοι ραντίζονταν από βυτιοφόρα του Δήμου), ενώ τα τραπεζάκια των κέντρων λόγω του ανωμάλου εδάφους ήταν τρίποδα.
Οι μεγάλες δόξες των Φοινικούδων, ήταν τη δεκαετία του 1960 και 1970. Η φήμη του παραλιακού μετώπου, μάλιστα, έφερε στο θρυλικό ξενοδοχείο της εποχής 4 Φανάρια ακόμη και την Αλίκη Βουγιουκλάκη (1964).
Μεγάλη ακμή, έζησαν οι Φοινικούδες τα πρώτα χρόνια του 1990. Εκτός από τις χιλιάδες ντόπιους, προσέλκυαν πλέον και χιλιάδες τουρίστες, που τιμούσαν δεόντως την παραλία.
Η μόνη φορά στην ιστορία του, που είχε κάμψη το παραλιακό μέτωπο, ήταν από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, όταν τέθηκε σε εφαρμογή το σχέδιο του Άγγελου Δημητρίου. Ένα σχέδιο, που είχε ως αποτέλεσμα, την ανάπλαση της Λεωφόρου Αθηνών και τη δημιουργία του νέου παραλιακού μετώπου των Φοινικούδων, στη μορφή που έχει και σήμερα. Η διαμόρφωση του
παραλιακού μετώπου συμπληρώθηκε το 1994.
Η διαμόρφωση /αναμόρφωση του παραλιακού μετώπου της πόλης είχε ως στόχο, μέσα από μια σειρά έργων αναδιάταξης των χώρων και έργων συμπληρωματικών, με τις κατάλληλες κατασκευές, τον εξοπλισμό και τον φωτισμό, να αναδείξει τον μοναδικό χαρακτήρα της παραλίας των «Φοινικούδων». Ταυτόχρονα, είχε ως στόχο την μετατροπή του μετώπου σε μια σύγχρονη τουριστική παραλία με όλες τις ανέσεις, χωρίς να αλλοιωθεί ο παραδοσιακός του χαρακτήρας.
Πηγές
*Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
* Κρίτων Γεωργιάδης, Το παραλιακό μέτωπο των φοινικούδων, από το βιβλίο:Λάρνακα 2000 το τέλος ενός αιώνα, σσ.405-408, έκδοση Δήμου Λάρνακας 2002.
*Ανδρέας Ο. Ευριβιάδης, Λάρνακα πολυαγαπημένη, σσ.111-114, Λάρνακα 1995. 3. Νεοκλής Γ. Κυριαζής,
*Ο Δήμος της Λάρνακας εντός μιας πεντηκονταετίας, επιμέλ., Ιερομ. Σωφρόνιου Μιχαηλίδη, σσ.69-71,102, έκδοση Δήμου Λάρνακας 1995.
Φώτο Γκάλερι
