Αργολίς
Περιοχή της βορειοανατολικής Πελοποννήσου που σήμερα περιλαμβάνει τις επαρχίες του Άργους, της Ναυπλίας και της Ερμιονίδος. Η περιοχή, στην οποία περιλαμβάνονται και οι αρχαίες Μυκήνες, έχει ένα πολύ πλούσιο παρελθόν. Κατά την αρχαιότητα Αργολίς ή Αργεία ονομαζόταν η περιοχή γύρω από την πόλη Άργος, η οποία καταλαμβάνει τις σημερινές επαρχίες Άργους και Ναυπλίας. Είχε κατοικηθεί από την 3η π.Χ. χιλιετία από τους Πελασγούς. Αργότερα αυτοί αναμείχθηκαν με άλλες φυλές (Κάρες, Φοίνικες, Λύκιοι), ακολούθησε δε η επέλαση των Αχαιών και αργότερα των Δωριέων.
Όπως μαρτυρείται από τις πηγές και τα αρχαιολογικά ευρήματα, άποικοι από την Αργολίδα, οι Αργείοι, εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο από τα μέσα της 2ης π.Χ. χιλιετίας. Οι Αργείοι ίδρυσαν την πόλη Ασίνην στην Κύπρο και ίσως και το Κούριον. Πόλη με την ονομασία Ασίνη υφίστατο και στην Αργολίδα. Η ίδρυση του Κουρίου από κατοίκους της Αργολίδος οφείλεται στην εισβολή των Δωριέων στην Πελοπόννησο, απ' όπου αυτοί εκδιώχθηκαν κι ήλθαν στην Κύπρο, κατά τον Μπένσον, ο οποίος είχε κάνει ανασκαφές στην Καλορίζικη, τοποθεσία του Κουρίου (βλέπε J.L. Benson, The Necropolis of Kaloriziki, Gοteborg, 1973, σ. 23).
Σύμφωνα με αλφαβητική επιγραφή στη βάση δυο αγαλμάτων, που βρέθηκε στο Κούριον, αναφέρεται ο εκεί ναός της Αργείας Ήρας. Με το επίθετο Αργεία, η θεά λατρευόταν στο Άργος κι η λατρεία της μεταφέρθηκε στο Κούριον από Αργείους αποίκους. Τέτοιες θρησκευτικές σχέσεις, καθώς και διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα, όπως η ανεύρεση στην Κύπρο πολλών μυκηναϊκών αγγείων του ρυθμού που επικρατούσε στην Αργολίδα τα τέλη του 13ου π.Χ. αιώνα, ενισχύουν σημαντικά την επιβεβαίωση της παράδοσης για αποικισμό του νησιού από τους Αχαιούς και οπωσδήποτε αποδεικνύουν πυκνές επαφές και εμπορικές σχέσεις μεταξύ Κύπρου και Αργολίδος.
Χαρακτηριστικό των σχέσεων Κύπρου και Αργολίδος είναι το γεγονός ότι Κύπριοι βασιλιάδες θεωρούσαν τους εαυτούς των απογόνους των Αργείων αποίκων. Σε μια επιγραφή που βρέθηκε στο Άργος της Πελοποννήσου, και χρονολογείται στον 4ο π.Χ. αιώνα, υπάρχει το ακόλουθο αναθηματικό επίγραμμα προς τον Νικοκρέοντα, βασιλιά της κυπριακής Σαλαμίνος (331-310 π.Χ.):
[Μ]ατ[ρόπολ]ίς μοι χθών Πέλοπος
τό Πελασγικόν Ἂργος
Πνυταγόρας δέ πατήρ Αἰακοῦ ἐκ γενεᾶς˙
εἰμί δέ Νικοκρέων, θρέψεν δέ με γᾶ περίκλυστος
Κύπρις θειοτάτων ἐκ προγόνων βασιλῆ.
Στᾶσαν δ’ Ἀργεῖοι με χάριν χαλκοῖο τίοντες
Ἢρᾳ ὃν εἰς ἒροτιν πέμπο[ν ἂε]θλα νέοις.
Σε μετάφραση Κ. Χατζηιωάννου:
Του Πέλοπα η γή, αρχαία μου Πατρίδα,
το Άργος το Πελασγικό
κι ο Πνυταγόρας κύρης μου, απ' τη γενιά του Αιακού
κι εγώ 'μαι ο Νικοκρέων, που η θαλασσόζωστη μ' ανάθρεψε η γη
η Κυπραία βασιλιά της, από προγόνους θεϊκούς.
Μα εδώ με στήσαν οι Αργείοι, σαν πλερωμή τιμητική,
που στη γιορτή της Ήρας έστελνα χάλκινα έπαθλα στους νιους.
Ο Νικοκρέων, γιος του Πνυταγόρα, σύμμαχος του Μεγάλου Αλεξάνδρου και αργότερα του Πτολεμαίου Α', διορίστηκε από τον τελευταίο στρατηγός, δηλαδή κυβερνήτης ολόκληρης της Κύπρου και παραδόθηκαν στη δική του διοίκηση όλα τα κυπριακά βασίλεια. Ήταν ο τελευταίος βασιλιάς της Σαλαμίνος. Στην επιγραφή του Άργους ανάγει την καταγωγή του στον Αιακό (Αιακίδης), από τη γενιά του Τεύκρου (Τευκρίδης), οικιστή της Σαλαμίνος. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ο Αιακός ήταν γιος του Δία και της Αίγινας. Η Αίγινα ήταν κόρη του ποταμού Ασωπού του Άργους. Γιος του Αιακού ήταν ο Τελαμών κι αυτού γιοι ήσαν οι ήρωες του Τρωικού πολέμου Αίας και Τεύκρος. Ο δεύτερος έκτισε την κυπριακή Σαλαμίνα κι απόγονοί του θεωρούνταν οι βασιλιάδες της πόλης αυτής. Σαν Τευκρίδης λοιπόν ο Νικοκρέων, ανακαλύπτει στο πιο πάνω επίγραμμα πατροπαράδοτη σχέση προς το Άργος, απ' όπου καταγόταν η Αίγινα. Απ' αυτή τη σχέση προχωρεί για να ονομάσει το Άργος της Πελοποννήσου αρχική του πατρίδα (μητρόπολη) αν και ανατράφηκε στην κυπριακή γη. Όπως προκύπτει από τους δυο τελευταίους στίχους του επιγράμματος, ο Νικοκρέων έστελνε κάθε χρόνο χάλκινα έπαθλα για τους νέους, στους αγώνες που γίνονταν στο Άργος προς τιμήν της θεάς Ήρας, γι’ αυτό κι οι Αργείοι τον τίμησαν στήνοντάς του στην πόλη τους ένα ανδριάντα, στον οποίο βρισκόταν γραμμένο και το πιο πάνω επίγραμμα.
Ανεξάρτητα προς τον μύθο για την καταγωγή των βασιλιάδων της Σαλαμίνος, αποδεικνύεται ότι οι σχέσεις μεταξύ της Κύπρου και της Αργολίδος, ή τουλάχιστον της Σαλαμίνος και μερικών άλλων κυπριακών πόλεων (όπως το Κούριον), με το Άργος, ήσαν όχι μόνο συνεχείς και στενές, αλλά θεωρούνταν σε μερικές περιπτώσεις και συγγενικές. Ο Ηρόδοτος (Ιστορία, Ε', 113), γράφει ότι οι κάτοικοι του Κουρίου θεωρούσαν τους εαυτούς τους αποίκους των Αργείων (οἱ δέ Κουριέες οὗτοι λέγονται εἶναι Ἀργείων ἂποικοι).
Πρέπει εδώ να διευκρινιστεί ότι Αργείοι και Αχαιοί ταυτίζονται στον Όμηρο, ο οποίος σε μερικές περιπτώσεις Αργείους ονομάζει όλους τους Έλληνες, καθώς και Δαναούς. Οι Αχαιοί, προελληνικά φύλα του βορρά που κατέβηκαν στο νότο στα Προϊστορικά χρόνια κι εκτόπισαν τους Πελασγούς, εγκαταστάθηκαν κυρίως στην Πελοπόννησο κι ίδρυσαν ισχυρά και πλούσια κράτη με σημαντικότερο εκείνο της Αργολίδος (Μυκῆναι).
Η εγκατάσταση των πρώτων Μυκηναίων εμπόρων στην Κύπρο ανάγεται στην Ύστερη Χαλκοκρατία και ειδικότερα μεταξύ 1400 και 1300 π.Χ., ενώ η μαζική άφιξη Αχαιών αποίκων χρονολογείται στο 1230 ως 1190 π.Χ. (Β. Καραγιώργης, Αρχαία Κύπρος, Αθήνα, 1978).
Περαιτέρω σχέσεις και δεσμοί της Κύπρου προς την Αργολίδα κατά την αρχαιότητα, μπορούν να επισημανθούν σε στοιχεία θρησκευτικά, αρχιτεκτονικά, γλωσσικά, καθώς και στη μυθολογία και την παράδοση.
Σε ό,τι αφορά την αρχιτεκτονική, παράδειγμα μπορεί ν' αποτελέσει ένα μεγάλο κεντρικό κτίριο με πελεκητές πέτρες, χωρισμένο με πεσσούς, που έχει ανασκαφεί στην Έγκωμη, της οποίας φαίνεται ν' αποτελούσε τον πυρήνα. Παρόμοιο κτίριο (ανάκτορο;) έχει ανασκαφεί στην Αργολίδα, και συγκεκριμένα στην αρχαία πόλη Ασίνην, κοντά στο σημερινό Ναύπλιο.
Σε ό,τι αφορά τη γλώσσα, ο Κ. Χατζηιωάννου (ΑΚΕΠ , Γβ', σ. 9), γράφει ότι η κυπριακή διάλεκτος ανήκει, μαζί με την αρκαδική, στη νότια αχαϊκή διαλεκτική ομάδα, δηλαδή στη διάλεκτο που μιλιόταν στην Πελοπόννησο πριν από την κάθοδο των Δωριέων. Μετά τον εκτοπισμό τους από τους Δωριείς, οι Αχαιοί άποικοι έφεραν στην Κύπρο, όπου και σώθηκε, την διάλεκτό τους.
Αξίζει ακόμη ν' αναφερθεί ότι μέχρι σήμερα διατηρείται στην Κύπρο η ονομασία Αχαιών Ακτή*, για παραλιακή τοποθεσία στη βόρεια ακτή της Καρπασίας όπου, υποτίθεται, αποβιβάστηκαν οι πρώτοι Αχαιοί άποικοι που έφθασαν στο νησί.
Το όλο ζήτημα του αποικισμού της Κύπρου από τους Αχαιούς, η εγκατάσταση στο νησί Μυκηναίων εμπόρων, οι γλωσσικές ομοιότητες κλπ., είναι θέματα πολυσυζητημένα, έχουν απασχολήσει πολλούς επιστήμονες και δεν έχουν ακόμη επιλυθεί οριστικά σ' όλες τους τις λεπτομέρειες.
» Αχαιοί
» Ελλάς και Κύπρος