Απλίκι Ορεινής
Απλίκι- Apliki. Χωριό στη γεωγραφική περιφέρεια της Πιτσιλιάς, 2,5 περίπου χμ. στα ΒΑ. του Παλαιχωριού. Είναι τοποθετημένο πάνω στους θρυμματισμένους διαβάσες και τις λάβες, σ' ένα υψόμετρο 710 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Το Απλίκι βρίσκεται στα δυτικά του μικρού ποταμού της Μαρούλλενας, που καταλήγει στον ποταμό του Ακακίου. Είναι ακριβώς στα νότια και ανατολικά του οικισμού που βρίσκεται πρώτα η συμβολή του ποταμού της Μαρούλλενας με το ρυάκι του Απλικιού και δεύτερο η συμβολή του ποταμού της Μαρούλλενας με το ρυάκι του Καμπιού. Τόσο ο ποταμός της Μαρούλλενας όσο και τα ρυάκια Απλικιού και Καμπιού πηγάζουν από την κορυφογραμμή Παπούτσας - Σταυρόπευκου, που είναι και το διοικητικό όριο Λευκωσίας - Λεμεσού.
Η σχετικά στενή κοιλάδα του ποταμού της Μαρούλλενας με τις αναβαθμίδες της, προσφέρει τον βασικό φυσικό πόρο για την περιορισμένη ανάπτυξη της γεωργίας στο χωριό. Από την κοιλάδα οι πλαγιές είναι πολύ επικλινείς, σχεδόν απότομες. Στ' ανατολικά το υψόμετρο ανεβαίνει στα 916 μ. (σ' απόσταση 1.500 μ.), στα νότια ανεβαίνει στα 1.002 μ. (στη Μεγάλη Μούττη, σ' απόσταση 1.000 μ.) και στα βορειοδυτικά το υψόμετρο φθάνει τα 1.110 μ. (σ' απόσταση 1.300 μ.). Αρκετοί μικροί παραπόταμοι από τις πλαγιές τροφοδοτούν τόσο τον ποταμό της Μαρούλλενας όσο και τα υπόλοιπα ρυάκια.
Πάνω στα πυριτιούχα εδάφη των πυριγενών πετρωμάτων και κάτω από μια μέση ετήσια βροχόπτωση γύρω στα 700 χιλιοστόμετρα καλλιεργούνται τα λαχανικά στις αρδευόμενες εκτάσεις και τ' αμπέλια στις πλαγιές. Δεν απουσιάζουν οι ελιές και τα φρουτόδεντρα. Καλλιεργούνται επίσης οι αμυγδαλιές και τα όσπρια. Στις ακαλλιέργητες εκτάσεις κυριαρχεί η θαμνώδης φυσική βλάστηση.
Η κτηνοτροφία είναι περιορισμένη.
Το σημερινό χωριό είναι νεότερο κι αντικατέστησε παλαιό οικισμό που βρισκόταν χαμηλότερα και που σήμερα αποτελεί μόνο τοπωνύμιο, γνωστό ως Κάτω Απλίκιν. Ο παλαιός οικισμός φαίνεται ότι υφίστατο κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια κι επιβίωσε μέχρι και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Επειδή ήταν πάντοτε μικρός οικισμός, υφίστατο παλαιά παράδοση ότι το χωριό ήταν αδύνατο να κατοικείται από περισσότερες από 13 οικογένειες, κι ότι για κάθε γέννηση αντιστοιχούσε κι ένας θάνατος. Η εκκλησία του χωριού ήταν αφιερωμένη στον άγιο Ρηγίνο.
Ένα περίπου χιλιόμετρο στ' ανατολικά του Απλικιού, βρίσκεται το φράγμα του Παλαιχωριού, που είναι κατασκευασμένο πάνω στο ρυάκι του Καμπιού. Το φράγμα, κατασκευασμένο με μπετόν, αρδεύει μια έκταση κάπου 1.166 σκάλες. Η έκταση ανήκει κυρίως στους κατοίκους του Παλαιχωριού και περιλαμβάνει φυλλοβόλα και λαχανικά.
Η κοιλάδα της Μαρούλλενας προσφέρει την κύρια διέξοδο στον οικισμό. Είναι αυτήν την κοιλάδα που ακολουθεί ο κύριος δρόμος Λευκωσίας- Παλαιχωριού. Από συγκοινωνιακής απόψεως το Απλίκι συνδέεται με το Παλαιχώρι και τον Αγρό στα ΝΔ., με τη Λευκωσία στα ΒΑ. και με το Φαρμακά στα ΝΑ.
Ο πληθυσμός του χωριού σημείωσε μια σταθερή αύξηση από το 1881 μέχρι το 1976, όταν το Απλίκι δέχτηκε και μερικούς εκτοπισμένους. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:
Χρονολογία Κάτοικοι
1881 68
1891 69
1901 83
1911 93
1921 92
1931 93
1946 118
1960 120
1973 130
1976 156
1982 115
1992 104
2001 80
2011 87
2021 65
Η σχετικά μικρή απόσταση από τη Λευκωσία και η ευθυγράμμιση και διαπλάτυνση του δρόμου Λευκωσίας- Αγρού , επιτρέπει τη μετάβαση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού στην πρωτεύουσα.
Το Απλίκι Ορεινής περιλαμβάνεται στο Σχέδιο Ενιαίας Αγροτικής Αναπτύξεως Πιτσιλιάς και έχει ωφεληθεί από αυτό με την εκτέλεση εγγειοβελτιωτικών έργων και τη βελτίωση και κατασκευή αγροτικών δρόμων.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια