Κάνθος Θεόδοτος
Ζωγράφος. Γεννήθηκε στην Άλωνα το 1915 και πέθανε το 1998. Γονείς του ήταν ο τότε δάσκαλος του χωριού, Χριστόδουλος Κάνθος, που ήταν επίσης ερασιτέχνης ζωγράφος και η Ευγενία Αραβή. Ο μεγάλος του αδελφός ήταν ο Τηλέμαχος Κάνθος.
Φοίτησε αρχικά στο δημοτικό σχολείο Άλωνας και αργότερα στο Γυμνάσιο Αμμοχώστου, λόγω μετάθεσης εκεί του πατέρα του. Αργότερα, μετεγράφη στο Παγκύπριο Γυμνάσιο απ’όπου απεφοίτησε το 1934 με άριστα και με το βραβείο του Διδασκαλείου.
Το 1936 διορίστηκε δημοδιδασκαλος. Το 1948 πήγε στη Βρετανία όπου με υποτροφία του Βρετανικού Συμβουλίου και αργότερα της κυπριακής κυβέρνησης σπούδασε ζωγραφική και μεθόδους διδασκαλίας στο Goldsmith's School of Art του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.
Με την επιστροφή του στην Κύπρο το 1950 διορίστηκε στη θέση «οργανωτού δασκάλου» στο Γραφείο Παιδείας με κύριο καθήκον την οργάνωση του μαθήματος της Τέχνης στα δημοτικά σχολεία της Κύπρου. Παράλληλα δίδασκε το μάθημα της τέχνης στο Διδασκαλικό Κολλέγιο Μόρφου και στο Διδασκαλικό Κολλέγιο Θηλέων στη Λευκωσία. Το 1957 διορίστηκε επιθεωρητής τέχνης του Γραφείου Παιδείας με καθήκοντα την επιθεώρηση τόσο των σχολείων δημοτικής εκπαίδευσης όσο και των σχολείων μέσης παιδείας που ήσαν υπό τον έλεγχο του Γραφείου Παιδείας.
Βλέπε λήμμα: Ελληνικόν Γυμνάσιον Μόρφου και Μόρφου- Από την Αγγλοκρατία μέχρι σήμερα
Με την ανεξαρτησία της Κύπρου το 1960 διορίστηκε επιθεωρητής μέσης παιδείας, συνέχιζε όμως και τα καθήκοντά του στη δημοτική εκπαίδευση μέχρι την αφυπηρέτησή του το 1975. Το 1961 - 62 έτυχε υποτροφίας μετεκπαίδευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι διαλέξεις που έδωσε σε πολλές από τις πολιτείες άφησαν εποχή και πολλές από τις γνωστές εφημερίδες όπως τις ‘New York Times’ και ‘Washington Times’, δημοσίευσαν άρθρα και έγχρωμες φωτογραφίες για τον Κάνθο στην πρώτη σελίδα. Οι Αμερικανοί μάλιστα του πρόσφεραν και θέση επιθεωρητού Τεχνης στη Νέα Υόρκη, που την αρνήθηκε γιατί δέν ήθελε να εγκαταλείψει τον τόπο του. Από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και μέχρι το 1975 ο Κάνθος αντιπροσώπευε την Κύπρο σε θέματα Τέχνης στο Συμβούλιο της Ευρώπης στο Στρασβούργο.
Οργανωτής του μαθήματος της Τέχνης
Το 1950 διορίστηκε στο τότε Γραφείο Παιδείας ως «οργρανωτής» του μαθήματος της Τέχνης στα δημοτικά σχολεία, και ταυτόχρονα καθηγητής στο Διδασκαλικό Κολλέγιο Μόρφου. Το 1957 διορίστηκε Επιθεωρητής Τέχνης και στην Μέση Εκπαίδευση, θέση που κατείχε μέχρι την αφυπηρέτηση του το 1975.
Βασική ευθύνη του «ήτο η εις βάθος επιμόρφωση των διδασκάλων με διαλέξεις και πρακτικά μαθήματα» που οργάνωνε κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών σε διάφορες πόλεις της Κύπρου. Κατά τα χρόνια της υπηρεσίας του η Κύπρος θεωρήθηκε και καθιερώθηκε από διεθνούς φήμης κριτικούς και ιδικά από τον «αισθητικόν του αιώνα» Herbert Read ως πρωτοποριακή χώρα στη διδασκαλεία της παιδικής τέχνης. Κατά την διάρκεια της καριέρας του ως επιθεωρητού, τα παιδιά της Κύπρου εξασφάλισαν πάνω από 15 πρώτα βραβεία. Ο Θεόδοτος Κάνθος ήταν ο άνθρωπος που δημιούργησε την εκπαιδευτική επανάσταση στον τομέα της διδασκαλίας της Τέχνης στο νησί μας. Πολλοί από τους φοιτητές του Κάνθου στο Διδασκαλικό Κολλέγιο Μόρφου, έγιναν με την ενθάρρυνση του δασκάλου τους και οι ίδιοι ζωγράφοι. Γύρω στο 1955 – 1960, ο Κάνθος οργάνωσε μια ομάδα νεαρών ζωγράφων, που συναντούντο συχνά στο εργραστήρι του για να ζωγραφίσουν μαζί από μοντέλο ή από νεκρή φύση.
Ο Θεόδοτος Κάνθος διετέλεσε μέλος και αργότερα πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του ημικρατικού Ελληνικού Οργανισμού Κυπριακής Οικοτεχνίας - Βιοτεχνίας (ΕΟΚΟΒ). Μετά την αφυπηρέτησή του προσελήφθη και υπηρέτησε ως ειδικός σύμβουλος επί χειροτεχνικών θεμάτων στην Υπηρεσία Χειροτεχνίας του υπουργείου Εμπορίου και Βιομηχανίας (1975 -1977). Συνεργάστηκε επίσης με το ΡΙΚ. Έγραψε και παρουσίασε 20 τηλεοπτικά προγράμματα για την ιστορία της τέχνης και τη λαϊκή τέχνη της Κύπρου. Διετέλεσε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Παγκύπριου Οργανισμού Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς (ΠΟΑΚ) και συνεργάστηκε στην έκδοση Λαϊκοί Τεχνίτες της Κύπρου που εξέδωσε ο ΠΟΑΚ.
Ο Θεόδοτος Κάνθος ως ζωγράφος
Ο Κάνθος ασχολήθηκε με το τοπίο, και ιδιαίτερα το τοπίο της Άλωνας. Ζωγράφισε όμως και πορτραίτα, καθώς και συνθέσεις με στυλιζαρισμένες φιγούρες. Τα έργα ζωγραφικής που άφησε είναι υψηλής ποιότητας καθώς και τα αμέτρητα σχέδια. Ο Κάνθος ήταν ιδρυτικό μέρος της οργάνωσης Κυπρίων ζωγράφων ΕΚΑΤΕ. Ελαβε μέρος σε αρκετές ομαδικές εκθέσεις και αντιπροσώπευσε την Κύπρο στην Μπιενάλε Αλεξανδρείας το 1965 με έργα που χαρακτηρίστηκαν ως «φιλοτεχνημένα με ζωντάνια και ‘μπρίο’». Έργα του εξέθεσε σε διάφορες ομαδικές εκθέσεις από το 1940 ως το 1984.
Βλέπε λήμμα: ΕΚΑΤΕ
Για το έργο του έγραψαν:
Η Electra Megaw (στο Cyprus Review, Ιούλιος, 1955): Τα σχέδια του Θεόδοτου Κάνθου ανακαλούν την παράδοση των Ακαδημαϊκών Άγγλων σχεδιαστών, όπως των Alfred Stevens, Tonks και John. To αίσθημα για κατασκευή και οστά βρίσκονται στα έργα του και ευαισθησία της γραμμής του μολυβιού.
Ο Δημήτρης Διακομιδής (στη γαλλόφωνη εφημερίδα του Καΐρου «Προγκρέ Ετζυπσιέν», 1966): Ὁ Θεόδοτος Κάνθος παρουσιάζει μέ ὡραῖα κόκκινα καί γκρί χρώματα ἕνα χαριτωμένο πορτραῖτο νεαροῦ παιδιοῦ καί ἕνα τοπίο μέ πολλήν ἄνεσιν καί μπρίο.
Ο Θεόδοτος Κάνθος δημοσίευσε επίσης άρθρα και μελέτες για την τέχνη σε διάφορα έντυπα.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
«Μαρία Κάνθου, Θεόδοτος Κάνθος», Ίδρυμα Τηλέμαχος Κάνθος, Λευκωσία, 2019
Φώτο Γκάλερι
