Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Οι δεύτερες προεδρικές εκλογές από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας διεξήχθησαν  στις 25 Φεβρουαρίου 1968, με υποψήφιους τον μέχρι τότε πρόεδρο της Δημοκρατίας αρχιεπίσκοπο Μακάριο, και τον γιατρό Τάκη Ευδόκα. Πρέπει να σημειωθεί ότι αν και η θητεία του προέδρου ήταν 5ετής, δεν έγιναν εκλογές το 1964 εξαιτίας της ανώμαλης κατάστασης που είχε δημιουργηθεί μετά τις Διακοινοτικές Ταραχές το τέλος του 1963 κ.ε., αλλά και κανένας δεν είχε αμφισβητήσει την ηγεσία του Μακαρίου. Όμως μετά την κρίση της Κοφίνου το τέλος του 1967, που παρ’ ολίγον να δημιουργήσει κυπρο - ελληνικό πόλεμο με την Τουρκία, αλλά και μετά την επιβολή της δικτατορίας στην Ελλάδα (21 Απριλίου 1967 κ.ε.), και ύστερα από την πρώτη, αθόρυβη όμως, αντιπαράθεση Μακαρίου -ελληνικής χούντας,  ο Μακάριος ζήτησε ανανέωση της προς αυτόν λαϊκής εντολής. Τις εκλογές κέρδισε με συντριπτική νίκη ο Μακάριος.

Βλέπε: Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος-Αρχείο ΡΙΚ.

Τα γιαούρτια

Οι υποψηφιότητες υποβλήθηκαν δέκα μέρες πριν από τις εκλογές. Την υποψηφιότητα του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου πρότεινε ο Χριστοφής Μάτσης, πατέρας του ήρωα Κυριάκου Μάτση, και υποστήριξαν άλλοι οκτώ γονείς πεσόντων ή απαγχονισθέντων ηρώων του αγώνα της ΕΟΚΑ (Αυξεντίου, Δράκος, Ζάκος, Καραολής, Παλληκαρίδης, κ.ά.). Την υποψηφιότητα Ευδόκα πρότεινε ο γιατρός Γλαύκος Ι. Κασουλίδης.

Στην προεκλογική περίοδο, διάρκειας μόλις δυο βδομάδων, ο Τάκης Ευδόκας διαμαρτυρήθηκε για τον αποκλεισμό του από το ΡΙΚ (ραδιόφωνο και τηλεόραση), αλλά και για πράξεις βίας που εμπόδιζαν την ελεύθερη έκφραση. Πιο σημαντικές ήταν δύο επιθέσεις (η δεύτερη με βόμβα) εναντίον των γραφείων και δημοσιογράφων της αντιπολιτευόμενης εφημερίδας «Πατρίς», η παρεμπόδιση κυκλοφορίας της ίδιας εφημερίδας και τα επεισόδια στις 23 Φεβρουαρίου 1968, όταν εκατοντάδες μακαριακοί πολίτες έριξαν αβγά και γιαούρτια στον Τ. Ευδόκα και τους συνεργάτες του και ματαίωσαν την τελική προεκλογική συγκέντρωσή του, στην πλατεία Σολωμού, στη Λευκωσία. Η Αστυνομία απλώς «παρηκολούθει»… 

Ποσοστά

Οι εκλογές οδήγησαν στην πανηγυρική επανεκλογή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου με ποσοστό 95.45% (220.911 ψηφοφόροι από τους 231.438 ψηφίσαντες) έναντι 3,71% (8.577 ψήφοι) του ανθυποψήφιού του. Η αποχή κυμάνθηκε σε πολύ χαμηλά επίπεδα, στο 6,55% και τα άκυρα μετρήθηκαν στο 0,84%. Το ποσοστό υπέρ του Μακαρίου στην εκλογική περιφέρεια Πάφου έφτασε στο 98,77%, ενώ ο Τ. Ευδόκας είχε το ψηλότερό του ποσοστό (4,84%) στην περιφέρεια Λευκωσίας. Σε 56 από τα 388 εκλογικά κέντρα ο Τ. Ευδόκας δεν πήρε ούτε μία ψήφο. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος έλαβε το 100% των ψήφων στη Γαληνή (761 ψηφίσαντες) και στη γενέτειρά του Παναγιά (646 ψήφοι). Στον Κάθηκα πήρε τις 641 ψήφους από τις 642, με μία άκυρη, και στο Ριζοκάρπασο τις 605 από τις 607, με δύο άκυρες.

Τα υψηλότερα ποσοστά του Τ. Ευδόκα ήταν στο Γέρι (23,9%), στην Ποταμιού (22,7%) και στο Δημοτικό Σχολείο Ελενείου, στη Λευκωσία (20,41%)  στο οποίο ψήφιζαν αστοί Λευκωσιάτες.
Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι οι Προεδρικές του 1968 ήταν  οι πρώτες εκλογές (οι προεδρικές εκλογές του Δεκεμβρίου 1959 έγιναν επί «μεταβατικής»), σε ένα κράτος που μετρούσε μόλις οκτώ χρόνια ανεξάρτητου βίου και δημοκρατικών θεσμών. 

Πηγή: 

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια