Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Με την ονομασία Σχολές Καλογραιών είναι γνωστές στην Κύπρο τρεις Σχολές θηλέων, στη Λευκωσία, τη Λάρνακα και τη Λεμεσό.

Οι δυο απ' αυτές (στη Λευκωσία και τη Λάρνακα) ιδρύθηκαν από το τάγμα του Αγίου Ιωσήφ, ένα γυναικείο μοναχικό τάγμα που δημιουργήθηκε τον 19ο αιώνα από την Γαλλίδα ιεραπόστολο Αιμιλία ντε Βιαλάρ. Οι πρώτες τέσσερις μοναχές του τάγματος έφθασαν στην Κύπρο τον Δεκέμβριο του 1844. Στόχος τους ήταν να ασχοληθούν με την περιποίηση ορφανών παιδιών και ασθενών, και τη διαπαιδαγώγηση κοριτσιών. Ταυτόχρονα παρείχαν ιατρική φροντίδα σε συνεργασία με το Λοιμοκαθαρτήριο Λάρνακας.

Δυο χρόνια αργότερα, στις 12 Μαρτίου 1846  κατετέθη στη Λάρνακα ο θεμέλιος λίθος για το οίκημα του τάγματος, που περιλάμβανε την κατοικία των αδελφών και εκπαιδευτήριο. Με το πέρασμα του χρόνου η Σχολή προσαρμόζεται στο πνεύμα της εποχής και τα προγράμματά της ακολουθούν ανάλογη πορεία. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 η Σχολή στη Λάρνακα ανέκοψε εν μέρει τη λειτουργία της και μέρος του κτιρίου διετέθη για τη στέγαση προσφύγων.

Σχολή "Άγιος Ιωσήφ"

Η Σχολή «Άγιος Ιωσήφ» στη Λευκωσία ιδρύθηκε από τρεις αδελφές Γαλλίδες που ήλθαν στην πόλη τον Νοέμβριο του 1884. Στην αρχή έστρεψαν το ενδιαφέρον τους στην περίθαλψη ασθενών και ορφανών και στις επισκέψεις σε σπίτια που χρειάζονταν βοήθεια. Σύντομα κατόρθωσαν να ιδρύσουν ένα δημοτικό σχολείο, ενώ από το 1920 άρχισε να λειτουργεί και σχολή μέσης παιδείας, όπου διδάσκονταν ελληνικά και γαλλικά, μαθήματα γενικής επιμόρφωσης, καθώς και μουσική και τέχνη. Από το 1922 η Σχολή άρχισε να συμμετέχει σε επίσημες ξένες   εξετάσεις. To 1936 η Σχολή Καλογραιών αναγνωρίσθηκε από την αγγλική κυβέρνηση κι έτυχε επιχορηγήσεως. Με το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου πολέμου η Σχολή εκκενώθηκε και λειτούργησε στο ξενοδοχείο «Ελυζέ» στον Πεδουλά (1940 -1943). Μετά το τέλος του πολέμου και την ομαλή επαναλειτουργία της Σχολής έγινε επέκταση του κτιρίου και αύξηση του αριθμού των μαθητριών σε 800 που προέρχονταν από διάφορες χώρες. Ο αριθμός των μαθητριών ελαττωνόταν σταδιακά γιατί ιδρύθηκαν τα αρμενικά σχολεία που απορρόφησαν τα κορίτσια των Αρμενίων.

Βλέπε λήμμα: Αρμένιοι

Μετά την τουρκική ανταρσία του 1963-64 αποχώρησαν οι Τουρκάλες μαθήτριες και οι Αγγλίδες. Το 1974, μετά την τουρκική εισβολή, η Σχολή, που βρίσκεται στην «πράσινη γραμμή» κοντά στην πύλη Πάφου, αναγκάστηκε για τρία χρόνια να λειτουργήσει στο κτίριο των Φραγκισκανών πατέρων (Τέρρα Σάντα). Από το 1978 η Σχολή λειτουργεί και πάλι ως σχολή μέσης παιδείας στο οίκημά της, αλλά με μειωμένο αριθμό μαθητριών. Σήμερα στη Σχολή διδάσκονται ελληνικά, γαλλικά και αγγλικά. Τα μαθήματα στην ελληνική γλώσσα για τις τρεις πρώτες τάξεις είναι τα αντίστοιχα των γυμνασίων του κράτους. Στις υπόλοιπες τάξεις διδάσκονται νέα ελληνικά, μαθηματικά, και συγχρόνως οι μαθήτριες προετοιμάζονται για τις εξετάσεις G.C.E. (O.L. και A.L.).

Βλέπε λήμμα: Τέρρα Σάντα

Λεμεσός

Το 1923, σε μια περίοδο που η Λεμεσός διέθετε πολύ λίγα εκπαιδευτικά ιδρύματα, η Καθολική Εκκλησία αποφάσισε την ίδρυση ενός σχολείου, το οποίο θα διεύθυναν οι μοναχές του Τάγματος της Ιερής Καρδιάς. Το σχολείο αυτό είναι και το μόνο που συνεχίζει να έχει από τότε αδιάκοπη παρουσία στη ζωή της πόλης.
Η Σχολή Καλογραιών στη Λεμεσό (Σχολή Αγίας Μαρίας), ιδρύθηκε το 1923 από το λατινικό μοναχικό τάγμα του Αγίου Φραγκίσκου. Είναι σχολή προδημοτικής, δημοτικής και μέσης παιδείας (στη μέση παιδεία φοιτούν μόνο κορίτσια). Διδάσκονται ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά.

Το σχολείο της Terra Santa, όπως ονομαζόταν, στεγάστηκε αρχικά σε ένα πετρόκτιστο οικοδόμημα με εσωτερική αυλή, στην οδό Αγίου Ανδρέου 360 (σήμερα φιλοξενεί τα γραφεία της Μητρόπολης Λεμεσού). Στόχος ήταν η εκπαίδευση Κυπρίων που ανήκαν στην κοινότητα των Λατίνων (Καθολικών). Στην πορεία, βέβαια, στο σχολείο φοίτησαν και παιδιά που δεν ανήκαν στη μειονότητα αυτή, Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, αλλά και παιδιά άλλων κοινοτήτων.

Η προτίμηση που έδειχναν σε αυτό πολλές οικογένειες της Λεμεσού, είχε σαν αποτέλεσμα να χρειαστεί μεγαλύτερο χώρο το σχολείο κι έτσι το 1965 μετακινήθηκε στο κτίριο όπου στεγάζεται μέχρι σήμερα, κοντά στον κυκλικό κόμβο του Αγίου Νικολάου.

Με τη μετακόμισή του πήρε την ονομασία St. Mary’s School, την οποία διατηρεί μέχρι σήμερα. Το κτίριο σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Σταύρο Οικονόμου και αποτελεί ένα από τα ιδιαίτερα δείγματα του κυπριακού μοντερνισμού.

Το σχολείο είχε δημιουργηθεί αρχικά ως παρθεναγωγείο, το οποίο άλλαξε το 2000, αν και το νηπιαγωγείο και δημοτικό ήταν πάντα μεικτά. Για αρκετά χρόνια λειτουργούσε και οικοτροφείο στη σχολή, το οποίο φιλοξενούσε μαθήτριες από γειτονικές πόλεις και χωριά, αλλά και από το εξωτερικό (από την Αφρική, την Αγγλία, την Ελλάδα και αλλού).

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια