Σκαλιφούρτα
Ο Πετροκλής της Κύπρου
Η σκαλιφούρτα ή ο πετροκλής της Κύπρου, Cyprus wheatear (Oenanthe cypriaca): Είναι ένα από τα τρία ενδημικά είδη της Κύπρου και ανήκει στην οικογένεια Μυγοθηρίδες (Muscicapidae). Φωλιάζει μόνο στην Κύπρο και πουθενά αλλού στον κόσμο και το συναντάμε τόσο σε παράλιες περιοχές όσο και σε ορεινές αν και προτιμά τις δασώδεις. Είναι αποδημητικό πουλί και τον χειμώνα αποδημεί σε χώρες όπως το Σουδάν και η Αιθιοπία για να διαχειμάσει, μερικά πουλιά όμως μένουν στην Κύπρο και τον χειμώνα, σε ορεινές περιοχές.
Είναι μικρόσωμο, μαυρόασπρο πουλί και σχεδόν αποκλειστικά εντομοφάγο, κάποτε μπορεί να τραφεί με μικρές σαύρες. Φτιάχνει τη φωλιά του την άνοιξη σε μικρά κοιλώματα, σε όχθες αγροτικών δρόμων, ξερολιθιές, και γενικά όπου βρουν κατάλληλο κοίλωμα ή τρύπα, χρησιμοποιώντας μαλακά χόρτα και άλλα υλικά από τη φύση. Γεννά από τρία έως πέντε γαλαζοπράσινα πιτσιλωτά αβγά που εκκολάπτονται μετά από 14 μέρες επώασης και την ευθύνη του μεγαλώματος των νεοσσών αναλαμβάνουν και οι δύο γονείς. Συνήθως και όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές αναπαράγεται δύο φορές κατά την περίοδο της άνοιξης. Το αρσενικό και το θηλυκό πουλί δεν έχουν ιδιαίτερες διαφορές στο χρώμα, ενώ το φθινόπωρο πριν την αποδημία αλλάζει το μαυρόασπρο χρώμα παίρνοντας ένα μαυροκαφέ χρώμα.
Το πουλί αυτό είναι πολύ εύκολο να το δει κάποιος, καθώς αρέσκεται να κάθεται και να παραμονεύει τη λεία του σε ψηλά σημεία όπως κορυφές δέντρων, καμπαναριά, κεραίες σπιτιών, ηλεκτρικούς πασσάλους και σύρματα. Φυσικοί εχθροί αυτών των πουλιών είναι τα φίδια, οι κουρκουτάδες και οι ποντίκες που κατασπαράζουν τα αβγά και τους νεοσσούς από τις φωλιές, λόγω του ότι αυτές βρίσκονται συνήθως σε μικρά κοιλώματα, σε χαμηλές όχθες και είναι προσιτές στους θηρευτές αυτούς.
Πετροκλήδες ή Οινάνθη (Oenanthe)
Το όνομα του γένους Oenanthe το συναντάμε και ως ονομασία ενός γένους φυτών και προέρχεται από την ελληνική λέξη "οίνος" και "άνθος", επειδή η μυρωδιά των λουλουδιών αυτών των φυτών μοιάζει με τη μυρωδιά του κρασιού.
Πολλά από τα είδη είναι προσαρμοσμένα να ζουν σε ερήμους ή γενικά σε άνυδρα μέρη. Χτίζουν τις φωλιές τους σε σχισμές βράχων ή εγκαταλελειμμένο κτίριο των ζώων. Τα είδη που ζούν βόρεια μεταναστεύουν το χειμώνα στην Αφρική.
Σε πολλά είδη υπάρχει έντονος φυλετικός διμορφισμός καθώς και εποχικές διαφορές στο χρωματισμό του φτερώματος. Τα περισότερα είδη έχουν διάφορες ανοιχτό καφέ αποχρώσεις, λευκό και μαύρο και μερικά είδη γκρι και σκούρο καφέ.
Υπάρχουν τα ακόλουθα 22 είδη στην οικογένεια:
Σταχτοπετροκλής Northern Wheatear, (Oenanthe oenanthe): Μικρό πουλί 14,5-15,5εκ. που παρουσιάζει φυλετικό διμορφισμό. Το αρσενικό μάλιστα παρουσιάζει και εποχικό διμορφισμό...
Σκαλιφούρτα, Cyprus Wheatear, (Oenanthe cypriaca): Μήκος 13,5 εκατοστά. Κατά την αναπαραγωγική περίοδο (καλοκαίρι) είναι χαρακτηριστικό το κάτω μέρος του σώματός της...
Ασπροκώλα, Black-eared Wheatear, (Oenanthe hispanica): Η Ασπροκώλα συναντάται σε δύο μορφές: με μαύρο λαιμό και με ανοιχτόχρωμο λαιμό. Το ανοιξιάτικο φτέρωμα της...
Α΅΅οπετρόκλης, Isabelline Wheatear, (Oenanthe isabellina): Ο Αμμοπετροκλής είναι ένα μεταναστευτικό εντομοφάγο πουλί. Αναπαράγεται στη νότια Ρωσία στις στέππες της κεντρικής Ασίας...
Ερημοπετρόκλης, Desert Wheatear, (Oenanthe deserti): Ο Ερημοπετρόκλης είναι σπάνιος επισκέπτης της χώρας μας, αν και τα τελευταία χρόνια έχουμε συχνότερες εμφανίσεις...
Παρδαλοπετρόκλης, Παρδαλοπετραλίδα, (Oenanthe pleschanka): Ο Παραδαλοπετρόκλης είναι ένας κεντροασιατικός μετανάστης, η αναπαραγωγική του κατανομή του οποίου ξεκινάει από τα Βαλκάνια.
Βουνοπετρόκλης, Βουνοσκαλιφούρτα, Finsch's Wheatear, (Oenanthe finschii): Ο Βουνοπετρόκλης είναι και αυτός σπάνιος επισκέπτης της χώρας μας. Είναι είδος που το συναντάμε σε ημιέρημες και βραχώδεις βουνοπλαγιές...
Λευκόπυγος Πετρόκλης, White-crowned Wheatear, (Oenanthe leucopyga): Και ο Λευκόπηγος Πετρόκλης περιλαμβάνεται, μαζί με τον Βουνοπετρόκλη και τον Μαυροπετρόκλη, στους πολύ σπάνιους επισκέπτες της οικογένειας...
Μαυροπετρόκλης, Μαυροπετραλίδα, Black Wheatear, (Oenanthe leucura): ’λλος ένας αφρικάνικος Πετρόκλης, με πολύ σπάνια παρουσία στην Ελλάδα. Είναι είδος της βορειοδυτικής Αφρικής και της Ιβηρικής...
Σκουφοπετρόκλης, Σκουφοσκαλιφούρτα (Oenanthe monacha): Ζεί σε ερημικές περιοχές από την Αίγυπτο μέχρι την Αραβική χερσόνησο. Έχει παρατηρηθεί επίσης στο Πακιστάν και την Κύπρο...
Μαυροσκαλιφούρτα, Mourning Wheatear, (Oenanthe lugens)
Arabian Wheatear, Oenanthe lugentoides
Κοτσινοσκαλιφούρτα, Kurdish Wheatear, (Oenanthe xanthoprymna)
Rufous-tailed Wheatear, Oenanthe chrysopygia
Red-rumped Wheatear, Oenanthe moesta
Hume's Wheatear, Oenanthe alboniger
Mountain Wheatear, Oenanthe monticola
Variable Wheatear, Oenanthe picata
Capped Wheatear, Oenanthe pileata
Red-breasted Wheatear, Oenanthe bottae
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια