Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το Μουσείο στεγάζεται σε ένα συγκρότημα τριών παραδοσιακών κτηρίων στην οδό Ιπποκράτους 15-17, στην παλιά εντός των τειχών πόλη, όχι πολύ μακριά από την Πλατεία Ελευθερίας. Αποτελεί το ιστορικό μουσείο της Λευκωσίας, μέσα από το οποίο ξεδιπλώνεται η ιστορία της πόλης, από τα προϊστορικά χρόνια ως σήμερα.

 

Ιδρύθηκε το 1984 από το Δήμο Λευκωσίας και το Ίδρυμα Αναστάσιος Γ. Λεβέντης, με πρωτοβουλία του τότε Δημάρχου Λέλλου Δημητριάδη. Άνοιξε τις πύλες του για πρώτη φορά στο κοινό στις 20 Απριλίου 1989 και μόλις δύο χρόνια αργότερα, το 1991, τιμήθηκε με το βραβείο «Ευρωπαϊκό Μουσείο της Χρονιάς». Το 2006 απέκτησε το «Σπίτι Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων» και το 2010 αφού ανακαινίστηκε ολοκληρωτικά, υπερδιπλασίασε τους χώρους του με την προσθήκη της πτέρυγας «Κωνσταντίνος Λεβέντης».

 

Τα αντικείμενα που παρουσιάζονται στους μόνιμους εκθεσιακούς χώρους προσφέρουν στον επισκέπτη ένα ταξίδι στην ιστορία της Λευκωσίας, ξεκινώντας από τον σχηματισμό της περιοχής με την ανάδυση της από τους αφρούς της θάλασσας πριν από περίπου 1,800,000 χρόνια, την δημιουργία των πρώτων οικισμών γύρω στο 3900 π.Χ. για να καταλήξει στα νεότερα χρόνια, στην σύγχρονη Λευκωσία, την τελευταία διαιρεμένη πρωτεύουσα της Ευρώπης.    

 

Η μόνιμη έκθεση του Μουσείου καταγράφει την ιστορία και την ανάπτυξη της Λευκωσίας και της Κύπρου γενικότερα κυρίως μέσα από αντικείμενα της καθημερινής ζωής και διαρθρώνεται ως ακολούθως: αίθουσα για τον γεωλογικό σχηματισμό της περιοχής και την Αρχαία Λευκωσία, η οποία παρουσιάζει κυρίως απολιθώματα (5-1,8 εκατομμυρίων χρόνων) και αρχαία ευρήματα (3900 π.Χ.-325 μ.Χ.) από την περιοχή της Λευκωσίας, τις αίθουσες Βυζαντινής και Μεσαιωνικής περιόδου (325 -1489), οι οποίες περιλαμβάνουν ανάμεσα σε άλλα μιά μοναδική συλλογή από εφυαλωμένα αγγεία 13ου-16ου αιώνα, τις αίθουσες Ενετικής περιόδου (1489-1571), στις οποίες παρουσιάζεται η πολύτιμη συλλογή χαρτών της Λευκωσίας, αίθουσες Οθωμανικής περιόδου (1571-1878) με παλαιά βιβλία ξένων περιηγητών, με την εξαίρετη συλλογή κοσμημάτων, κεντημάτων και άλλων σπάνιων αντικειμένων, και τέλος την αίθουσα της Αγγλικής διακυβέρνησης (1878-1960), στην οποία παρουσιάζεται κυρίως η κοινωνική ανάπτυξη της πόλης και οι διοικητικές αλλαγές μέχρι την ανεξαρτησία. Γίνεται επίσης σύντομη αναφορά και στα πρόσφατα χρόνια από το 1960 μέχρι σήμερα.

 

Επιπρόσθετα στο ισόγειο φιλοξενούνται δύο αξιόλογες αρχαιολογικές συλλογές, η Συλλογή Κωστάκη και Λητώς Σεβέρη και η Συλλογή Φυλακτού. Μέσα από τις συλλογές αυτές κυρίως προβάλλεται και τεκμηριώνεται η τέχνη της αρχαίας Κυπριακής κεραμικής.

 

Το μουσείο διαθέτει τρεις χώρους περιοδικών εκθέσεων Στις αίθουσες περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου φιλοξενούνται εκθέσεις που οργανώνει το ίδιο το Μουσείο ή εκθέσεις από άλλα Μουσεία και Ιδρύματα της Κύπρου και του εξωτερικού, με θέματα συναφή με τον χαρακτήρα και τους στόχους του Μουσείου.

 

Επιπλέον το Μουσείο διοργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα, ξεναγήσεις και άλλες εκδηλώσεις.

 

Στο κατάστημα του Μουσείου πωλούνται εκδόσεις, αντίγραφα εκθεμάτων και άλλα αναμνηστικά δώρα. Τα έσοδα χρησιμοποιούνται κυρίως για τον εμπλουτισμό των συλλογών του Μουσείου.

 

Η ίδρυσή του

Στις 20 Απριλίου 1985, τέσσερα χρόνια πριν ανοίξει τις πόρτες του το μουσείο στο κοινό, ιδρύθηκε ο Σύνδεσμος Φίλων του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου Λευκωσίας με πρόεδρο τον Ιωάννη Χριστοφίδη, πρώην Υπουργό Εξωτερικών, και μέλη του ΔΣ τον Κωνσταντίνο Αιμιλιανίδη, την Αγνή Μιχαηλίδου, τη Φωτεινή Παπαδοπούλου, τον Ζήνωνα Σεβέρη, τον Χαρίλαο Δίκαιο και τη Λεόνη Παρασκευαΐδου.

 

Η δημιουργία του στόχευε και εξακολουθεί να στοχεύει στη λειτουργία του ως μεσάζοντος Σώματος μεταξύ κοινού και Μουσείου. Η ηθική και υλική ενίσχυση, ο εμπλουτισμός των Συλλογών του Μουσείου, η διαφώτιση του κοινού και η παροχή πληροφοριών για το Μουσείο, η προώθηση έρευνας σε θέματα που συνδέονται με το Μουσείο, η διοργάνωση εκδηλώσεων, η εξεύρεση χρημάτων για σκοπούς λειτουργίας του Μουσείου αποτελούσαν και αποτελούν δείγματα των ευρύτερων στόχων και δραστηριοτήτων του Συνδέσμου.

 

Με την καθοδήγηση των προέδρων που ακολούθησαν, Ανδρέα Λοΐζου, Κωσταντίνου Αιμιλιανίδη και της νυν προέδρου Ελένης Γιωρκάτζη, η προσφορά του Συνδέσμου τα 30 αυτά χρόνια ήταν τεράστιας σημασίας.

 

Με τις πρώτες του κιόλας δραστηριότητες (μικρές εκθέσεις, διαλέξεις, σεμινάρια, κονσέρτο και προβολή ταινίας), ο Σύνδεσμος έφερε κοντά τους πολίτες που αγκάλιασαν με τη σειρά τους την ιδέα δημιουργίας ενός ιστορικού μουσείου για τη Λευκωσία.

 

Ουσιαστική υπήρξε η πρώτη μεγάλη δωρεά του Συνδέσμου στο Μουσείο 29 μεσαιωνικών αγγείων. Για την αγορά τους εξασφαλίστηκαν πόροι από ειδικές εισφορές του Μιχαλάκη Κουλουμπρή, της εταιρείας J.N. Christofides Ltd, και του ξενοδοχείου Κέννεντυ.

 

Ιδρυτικά Μέλη του Συνδέσμου πρόσφεραν στη συνέχεια στο Μουσείο προσωπικές τους συλλογές για στήριξη του οράματος. Ένας από αυτούς υπήρξε ο Λέλλος Δημητριάδης, ο οποίος δώρισε παλαιούς χάρτες της Λευκωσίας και παλαιά βιβλία και γκραβούρες, ο Κωνσταντίνος Αιμιλιανίδης που δώρισε χάρτες, διάφορα έγγραφα, μεσαιωνικά αντικείμενα, έπιπλα και βιβλία, η Αγνή Μιχαηλίδου που δώρισε συλλογή από παλιές φωτογραφίες της Λευκωσίας, διάφορα αντικείμενα που αφορούν την αστική ζωή στη Λευκωσία στις αρχές του 1900 και πολλά άλλα Μέλη του Συνδέσμου συνεχίζουν να υποστηρίζουν την κοινωνική και πολιτιστική προσφορά του Μουσείου.

 

Ο Σύνδεσμος συνέβαλλε και συμβάλλει επίσης ενεργά στη λειτουργία Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων αλλά και στη λειτουργία του πωλητηρίου του Μουσείου.

 

Το 2018 ο Σύνδεσμος Φίλων διαφοροποίησε το καταστατικό του με σκοπό να συμπεριλάβει υπό τη φροντίδα του και τη Λεβέντειο Πινακοθήκη. Με ανανεωμένη επωνυμία ο «Σύνδεσμος Φίλων του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου Λευκωσίας και της Λεβεντείου Πινακοθήκης» λειτουργεί και ενισχύει τις δράσεις του προς όφελος του Μουσείου και της Πινακοθήκης.

 

Ιστορία ίδρυσης του Μουσείου

1983

Το αρχοντικό της οδού Ιπποκράτους αρ. 17 ήταν ετοιμόρροπο και έτοιμο για κατεδάφιση, όταν ο Δήμαρχος Λευκωσίας Λέλλος Δημητριάδης συνέλαβε την ιδέα της ίδρυσης Ιστορικού μουσείου της πόλης της Λευκωσίας. Και ενώ οι εργασίες κατεδάφισης είχαν ήδη αρχίσει, το κτίριο αγοράστηκε από το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη για να στεγάσει το Ιστορικό Μουσείο της Λευκωσίας.

 

1984

Υπογράφτηκε συμφωνία μεταξύ του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη και του Δήμου Λευκωσίας και άρχισαν αμέσως τα έργα ανακαίνισης και οργάνωσης του κτιρίου. Το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να ονομάσει το Μουσείο Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας προς τιμήν του δωρητή και χορηγού του.

 

1986

16 Απριλίου, ιδρύθηκε ο Σύνδεσμος Φίλων του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου Λευκωσίας.

 

1989

20 Απριλίου, το Μουσείο άνοιξε τις πύλες του στο κοινό. Ήταν το πρώτο Ιστορικό Μουσείο της Κύπρου με σύγχρονες μουσειακές εγκαταστάσεις και αντιλήψεις.

Το φθινόπωρο, του ίδιου χρόνου, με στήριξη του Συνδέσμου Φίλων του Μουσείου ξεκίνησαν Εκπαιδευτικά Προγράμματα.

 

1991

Η Επιτροπή του Βραβείου του Ευρωπαϊκού Μουσείου, η οποία ενεργεί υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης, ανακήρυξε το Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο σε Μουσείο της χρονιάς 1991.

 

1999

Το Μουσείο έκλεισε για το κοινό με σκοπό την ανακαίνιση των αιθουσών του. Ανακαινίστηκαν οι αίθουσες «Λευκωσία» και «Αγγλοκρατία» καθώς και η αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων με χορηγία του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη.

 

2000

19 Μαΐου, επαναλειτούργησε το Μουσείο.

 

2001

Το Ίδρυμα Α. Γ. Λεβέντη αγόρασε παραπλήσιο κτίριο – ένα μικρό παραδοσιακό σπίτι του τέλους του 19ου αιώνα – στην οδό Σόλωνος αρ. 18, με σκοπό την επέκταση και δημιουργία περισσότερων εκθεσιακών χώρων.

 

31 Δεκεμβρίου, υπογράφτηκε συμφωνία μεταξύ του Ιδρύματος Α. Γ. Λεβέντη και του Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λευκωσίας για την αγορά του κτιρίου στην οδό Ιπποκράτους 15 με σκοπό την επέκταση του Μουσείου.

 

2003

Άρχισαν οι εργασίες αποκατάστασης του κτιρίου της οδού Σόλωνος 18

 

2006

20 Μαΐου, εγκαινιάστηκε η νέα επέκταση του Μουσείου με το «Σπίτι Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων» στην οδό Σόλωνος αρ.18.

 

2008

Απρίλιος, ξεκίνησαν οι εργασίες ανακαίνισης και επέκτασης του Μουσείου στο κτίριο της οδού Ιπποκράτους 15 για τη δημιουργία της Πτέρυγας «Κωνσταντίνος Λεβέντης».

 

2010

9 Ιανουαρίου, επαναλειτούργησε ανακαινισμένο το Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας με διπλάσιο εκθεσιακό χώρο και με ανανεωμένη τη παρουσίαση των συλλογών του.

 

 

Πηγές:

• Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
• Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας