Λαογραφικός Όμιλος Κερύνειας
Ο Λαογραφικός Όμιλος Κερύνειας ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1966 με τη συγκρότηση ιδρυτικής επιτροπής και κύριο στόχο τη διάσωση ενός πολύτιμου κομματιού της ψυχής της Κερύνειας, που είναι η λαϊκή της κληρονομιά, όπως έχει παραδοθεί δια μέσου των αιώνων από γενιά σε γενιά.
Τα μέλη της Ιδρυτικής Επιτροπής αποτελούσαν η Ρήνα Κατσελλή, γραμματέας, η Έλλη Σταύρου, η Ελένη Σωτηροπούλου, ο Κυριάκος Χαραλαμπίδης, η Ιουλία Μακρίδου, η Γιαννούλα Χατζηλαμπή και ο Φαίδρος Φιερός. Η Ιδρυτική αυτή Επιτροπή σε τρεις πρώτες προκαταρκτικές συνεδρίες της καθόρισε το όνομα να είναι Λαογραφικός Όμιλος Κερύνειας και ως έμβλημά του να έχει ένα γνωστό λαϊκό μοτίβο, τo κυπαρίσσι, όπως σκαλίζεται στα κυπριακά παραδοσιακά ξυλόγλυπτα.
Η ιδρυτική συνέλευση του ομίλου έγινε στις 30 Οκτωβρίου 1966 στην αίθουσα τελετών του Γυμνασίου της Κερύνειας στην παρουσία πολλών Κερυνειωτών και έγιναν οι αρχαιρεσίες για την ανάδειξη των μελών του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου, που καταρτίστηκαν σε σώμα ως ακολούθως: Νίκος Χιωτέλλης, πρόεδρος, Κώστας Χριστοδουλίδης, αντιπρόεδρος, Ρήνα Κατσελλή γραμματέας, Μαρούλα Σωτηροπούλου, β. γραμματέας, Κική Κωστάμπεη, ταμίας, Έλλη Σταύρου, β. ταμίας και Ιουλία Μακρίδου, επιμελήτρια.
Αμέσως μετά την ίδρυση του Λαογραφικού Ομίλου, το Διοικητικό του Συμβούλιο, άρχισε να πραγματοποιεί τις πρώτες του εκδηλώσεις. Η πρώτη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο Dome στις 26 Νοεμβρίου 1966 με τίτλο “Ελάτε να κάμουμεν τσιμπούσιν με καμμιάν πιννιάν τζαι κανέναν μεζέν”. Σ΄ αυτήν ο πρόεδρος του Ομίλου Νίκος Χιωτέλλης ανέπτυξε την αξία των λαογραφικών μελετών και τους βασικούς σκοπούς του Λαογραφικού Ομίλου Κερύνειας.
Λόγω ελλείψεως ιδιόκτητης στέγης, ο Λαογραφικός Όμιλος στεγαζόταν τα πρώτα χρόνια της ζωής του σε αίθουσα του ξενοδοχείου Dome. Το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης με Δήμαρχο τον Στέλιο Κατσελλή, στήριζε έμπρακτα τις εκδηλώσεις μαζί με τον Γυμνασιάρχη του Γυμνασίου Κυρηνείας Αθανάσιο Μερεμέτη, τον Διευθυντή της Αστικής Σχολής Χριστάκη Χριστοδουλίδη, καθώς και τον Πρόεδρο και τα μέλη της Σχολικής Εφορείας Ελληνικών Εκπαιδευτηρίων Κυρηνείας.
Το 1969, με τη συμπλήρωση του νέου Δημοτικού Μεγάρου (δωρεά της πριγκίπισσας Ζήνας Κάνθερ ντε Τύρας), ο Λαογραφικός Όμιλος απέκτησε μόνιμη στέγη. Το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης παραχώρησε μια αίθουσα στον Όμιλο, η οποία αποτέλεσε το εντευκτήριό του. Επίσης του παραχωρήθηκε άδεια για χρήση των δυο μεγάλων ισόγειων αιθουσών, για να στεγάσει Λαογραφικό και Γεωλογικό μουσείο, καθώς και βιβλιοπωλείο κυπριακών εκδόσεων.
Τις πρώτες εκδηλώσεις του Λαογραφικού Ομίλου πλαισίωναν πάντοτε λαϊκοί κυπριακοί και ελληνικοί εθνικοί χοροί από το χορευτικό συγκρότημα του Ομίλου, που σημείωνε μεγάλη επιτυχία σε όλες τις εμφανίσεις του, σύμφωνα με ό,τι ανέφεραν στον απολογισμό του πρώτου χρόνου οι υπεύθυνοι του χορευτικού συγκροτήματος Κυριάκος Χαραλαμπίδης, Γιαννούλλα Χατζηλαμπή και Ελένη Σωτηροπούλου.
Η συμβολή του Λαογραφικού Ομίλου, από την ίδρυσή του, στη διοργάνωση των Γιορτών του Κατακλυσμού ήταν πάντα πολύ ουσιώδης και αποτελεσματική. Γιόρταζαν τον άην γιαλόν με πολλά θαλασσινά αγωνίσματα τα απογεύματα της Κυριακής και Δευτέρας, ενώ το βράδυ της Δευτέρας γινόταν μεγάλη εκδήλωση με διαγωνισμούς λαϊκών κυπριακών χορών και τσιαττισμάτων. Από το 1960 τις γιορτές αυτές είχε αναλάβει να διοργανώνει το Δημαρχείο της Κερύνειας σε συνεργασία με τα σωματεία της πόλης. Επίσης ο Όμλιος λειτούργησε εργαστήριο παραδοσιακής ξυλογλυπτικής, όπου μέλη του Ομίλου δίδασκαν την παραδοσιακή αυτή λαϊκή τέχνη. Μια από τις πρώτες προσπάθειες του Ομίλου ήταν και η ίδρυση ενός Μουσείου Λαϊκής Τέχνης στην Κερύνεια, το οποίο στεγάστηκε σε οίκημα στο λιμάνι που παραχωρήθηκε από την Αγγλίδα Μάρκαρετ Λοκ. Μέλη του Λαογραφικού Ομίλου συνεργάστηκαν με την αρμόδια λειτουργό αρχαιολόγο στο Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου, Αγγελική Πιερίδου, για τη διευθέτηση των εκθεμάτων.
Πέραν των καθαρά λαογραφικού ενδιαφέροντος εκδηλώσεων, ο Όμιλος επέκτεινε τις δραστηριότητές του και σε πολλές άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Υπό την αιγίδα του Δήμου Κερύνειας αναλάμβανε το μεγαλύτερο μέρος των πνευματικών και καλλιτεχνικών του δραστηριοτήτων, όπως φιλολογικά απογεύματα, μουσικές βραδιές με συναυλίες, ρεσιτάλ βιολιού και πιάνου, εκθέσεις βιβλίου, εκθέσεις ζωγραφικής, το παιδικό αποκριάτικο καρναβάλι με την αποκριάτικη παρέλαση κ.ά., που πραγματοποιούνταν πάντοτε με μεγάλη επιτυχία και αθρόα συμμετοχή. Τον Ιούλιο του 1968 πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην τάφρο του φρουρίου με αρκετή επιτυχία ένα καλοκαιρινό καρναβάλι, σε μια προσπάθεια να θεσπιστεί στην πόλη και μια καλοκαιρινή εκδήλωση, υπό την προστασία του Δήμου Κερύνειας.
Εκθεση Ανθέων
Το 1967 ο Λαογραφικός Όμιλος Κερύνειας διοργάνωσε υπό την αιγίδα του Δημαρχείου Κερύνειας την πρώτη Έκθεση Ανθέων στο Δημοτικό Σχολείο της πόλης. Τα εκθέματα ήταν φυτά σε γλάστρες, κομμένα άνθη σε ανθοδοχεία, καλλιτεχνικές διευθετήσεις λουλουδιών, λαχανικά, από τα οποία βραβεύονταν τα καλύτερα σε κάθε είδος από ειδική κριτική επιτροπή.
Γίνονταν περίπου εξήντα διαγωνισμοί. Συγχρόνως γίνονταν και διαγωνισμοί ιδιωτικών και σχολικών κήπων. Παράλληλα με την έκθεση ανθέων, γινόταν και έκθεση κυπριακού βιβλίου, έκθεση έργων λαϊκής τέχνης, έκθεση έργων ζωγραφικής, αγγειοπλαστικής, γλυπτικής, κυπριακών πετρωμάτων, ενώ στην αυλή του σχολείου πάντοτε διοργανωνόταν καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Η Έκθεση Ανθέων από την αρχή σημείωσε μεγάλη επιτυχία, με πολλούς επισκέπτες απ’ όλη την Κύπρο, και καθιερώθηκε ως Παγκύπρια Έκθεση Ανθέων. Διεξαγόταν μέχρι το 1974 κάθε χρόνο το Σάββατο και την Κυριακή του Θωμά. Για την Κερύνεια ήταν η γιορτή της Άνοιξης, των λουλουδιών και ουσιαστικά ένα μεγάλο πολιτιστικό γεγονός για την πόλη. Η τελευταία έγινε το Σάββατο 3 Μαϊου 1974.
Κερύνεια- Έκθεση Ανθέων- 1974 (Ψηφιακός Ηρόδοτος Αρχείο ΡΙΚ)
Εκδόσεις
Από το 1967 ο Λαογραφικός Όμιλος άρχισε να εκδίδει το δικό του εκφραστικό όργανο, που είναι το Δελτίον του Λαογραφικού Ομίλου Κερύνειας. Τα πρώτα χρόνια εκδιδόταν πολυγραφημένο, λόγω ελλείψεως οικονομικών πόρων. Μέχρι την τουρκική εισβολή είχαν εκδοθεί τέσσερα Δελτία, πλούσια σε υλικό, κυρίως λαογραφικού περιεχομένου, όπως κυπριακά δημοτικά τραγούδια, διαλεκτικά ποιήματα λαϊκών ποιητών, θρύλοι και τοπικές παραδόσεις, διάφορες λαϊκές ιστορίες, γλωσσικά της επαρχίας Κερύνειας κ.ά. Σ΄ αυτά δημοσιεύονται επίσης διάφορες ιστορικές μελέτες γύρω από θέματα που αναφέρονται στην Κερύνεια.
Από το 1969 άρχισαν να κυκλοφορούν πολυγραφημένες και οι πρώτες εκδόσεις του Ομίλου, με πρώτη το Βιβλίον Γεννηθέντων εν Κυρηνεία 1880 -1905 του Παπά Γάννη Παφίτη, που είχε σωθεί σε χειρόγραφο.
Επαναδραστηριοποιείται στη Λευκωσία
Λίγα χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, ο Λαογραφικός Όμιλος της Κερύνειας, επαναδραστηριοποιήθηκε στη Λευκωσία, διαφοροποιώντας τη σφραγίδα του με δυο κυπαρίσσια και στο κέντρο ένα βάζο με πέντε μαργαρίτες. Αρχικά, το 1983, στεγάστηκε στον προσφυγικό συνοικισμό του Αγίου Μάμα στη Λακατάμια, σε χώρο που παραχωρήθηκε από την κυβέρνηση. Με πρόσκληση της Γραμματέως Ρήνας Κατσελλή το Διοικητικό Συμβούλιο του Ομίλου ανασυγκροτήθηκε και άρχισε να προγραμματίζει τη δράση του. Ως πρώτη εκδήλωση, αποφασίστηκε να αναδιοργανωθεί Το Παναΰριν της Παναγίας της Γλυτζιώτισσας στις 8 Σεπτεμβρίου, που ήταν πάντοτε το πιο αγαπητό λαϊκό πανηγύρι σε όλους τους Κερυνειώτες. Η Παναγία η Γλυτζιώτισσα ήταν ένα ξωκκλήσι πολύ κοντά στην Κερύνεια, στα δυτικά της, κοντά στη θάλασσα, που αποτελούσε τακτικό προσκύνημα για τους κατοίκους της περιοχής.
Το 1989 ο Λαογραφικός Όμιλος συστεγάστηκε με το Δημαρχείο Κερύνειας σε οίκημα στην εντός των τειχών Λευκωσία, κοντά στην Πύλη Αμμοχώστου , ενώ από τον Απρίλη του 2003 στεγάζεται μαζί με το Δημαρχείο σε οίκημα στην οδό Μάρκου Δράκου αρ. 8, που παραχωρήθηκε από την κυβέρνηση κοντά στο ξενοδοχείο Λήδρα Πάλας.
Στις 22 Νοεμβρίου 2014 ο Λαογραφικός Όμιλος Κερύνειας τιμήθηκε από τον Ελληνικό Πολιτιστικό Όμιλο Κυπρίων Ελλάδας με βραβείο “EPOC CAΒBY AWARDS-CYPRUS-GREEK Best and Brightest of the year 2014”, για την μέχρι τώρα σημαντική προσφορά και δράση του. Το βραβείο απονεμήθηκε σε τελετή που πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών. Στην ίδια εκδήλωση βραβεύτηκε και η συγγραφέας και υπεύθυνη των εκδόσεων του Ομίλου Ρήνα Κατσελλή.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
Ιστορία και έργο του Λαογραφικού Ομίλου Κερύνειας, Θεοφανώ Χιοτέλλη Κυπρή
Φώτο Γκάλερι
