Παρτζίλης Άντης

Σκηνογράφος, ενδυματολόγος, εικαστικός. Γεννήθηκε στην Αμμόχωστο στις 24 Ιανουαρίου 1947 και σπούδασε σκηνογραφία και ενδυματολογία θεάτρου στην Ανώτατη Ακαδημία Θεάτρου (DAMU ) στην Πράγα. Παρακολούθησε επιμορφωτικά προγράμματα για το θέατρο και τις τέχνες στις ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο και Γερμανία.

Από παιδί είχε έφεση στο σχέδιο και τη ζωγραφική κάτι που συνεχίστηκε και στην εφηβεία, πάντα με τη στήριξη και την ενθάρρυνση των γονέων του Αντώνη και Ελέγκως Παρτζίλη. Από τα παιδικά του χρόνια μαζί με τον αδελφό του Μάρκο, έφτιαχναν φιγούρες Καραγκιόζη και έδιναν παραστάσεις για τα παιδιά της γειτονιάς. Άλλωστε οι Τέχνες, λόγω αυτής της στήριξης που υπήρχε από τους γονείς, έγινε οικογενειακή υπόθεση. Έτσι, και τα αδέλφια του Μάρκος Παρτζίλης και Μάρω Παρτζίλη ακολούθησαν την Αρχιτεκτονική και τη Γλυπτική αντίστοιχα, αξιοποιώντας το ταλέντο τους. Η παρουσία στο Γυμνάσιο Αμμοχώστου, από όπου αποφοίτησε το 1964, των Παναγιώτη Σέργη και Γιώργου Μπισκίνη υπήρξε καταλυτική στην απόφασή του, όντας ακόμα 15 χρονών, να ασχοληθεί με το Θέατρο, και μάλιστα ως σκηνογράφος. Αιτία ήταν η παράσταση των Γυμνασίων Αμμοχώστου Οιδίπους Τύραννος του Σοφοκλή στο Αρχαίο Θέατρο της Σαλαμίνας (1962) με πρωταγωνιστή τον μαθητή τότε Δημήτρη Ποταμίτη, σε σκηνοθεσία Παναγιώτη Σέργη και Σκηνικά Γιώργου Μπισκίνη, στην οποία παραγωγή εργάστηκε ως βοηθός στην εκτέλεση των σκηνικών. Αργότερα, μαθητής ακόμα, σχεδίασε το πρώτο του σκηνικό που ήταν το σκηνικό για τους Νεκρικούς Διάλογους του Λουκιανού (1963-64), παράσταση την οποία σκηνοθέτησε ο φιλόλογος Ζήνων Ζαννέττος.

Διετέλεσε για 13 χρόνια διευθυντής του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου του οποίου σημαντικές στιγμές που επηρέασαν την όλη του πορεία, συνδέονται άρρηκτα με την παρουσία του στο τιμόνι του ΘΟΚ. Τέτοιες στιγμές υπήρξαν η συμφωνία με το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας για συνεργασία και ανταλλαγή παραστάσεων (1989), όπως και με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος (1998), η συμμετοχή και στην πορεία η θεσμοποίηση της παρουσίας της Κύπρου στην μεγαλύτερη και σημαντικότερη Παγκόσμια Έκθεση Σκηνογραφίας την Prague Quadrennial (1991), η ίδρυση του Θεατρικού Μουσείου Κύπρου, η ανάπτυξη των διεθνών σχέσεων του ΘΟΚ με οργανισμούς και θέατρα στην Ευρώπη, περιοδείες σε Ελλάδα, Γερμανία, Πολωνία, Αγγλία, Βουλγαρία, Ρωσία, Δανία, Κίνα, Μάλτα αλλά και συμπαραγωγές με ξένους οργανισμούς όπως το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (1993), το Knee-high Theatre στην Κορνουάλη, το Κρατικό Θέατρο του Κάσσελ - Γερμανία, το Δημοτικό Θέατρο του Γκέρλιτς - Γερμανία, το Δημοτικό Θέατρο Παλατινάτου - Γερμανία και άλλους, η καθιέρωση των Βραβείων Θεάτρου ΘΟΚ, η χωροθέτηση, η προκήρυξη αρχιτεκτονικού διαγωνισμού και η έναρξη της υλοποίησης του διαχρονικού ονείρου το ΘΟΚ για ιδιόκτητη στέγη, η θεσμοθέτηση των Μαθητικών Αγώνων Θεάτρου και του Φεστιβάλ Ερασιτεχνικού Θεάτρου, η διεύρυνση και ενίσχυση των δραστηριοτήτων του Αναπτυξιακού Τομέα, έργα υποδομής όπως το Μαρκίδειο Θέατρο στην Πάφο, το Δημοτικό Θέατρο Λάρνακας κ.α., οι εκδόσεις ΘΟΚ, η εισαγωγή και διδασκαλία της τεχνικής του Μαύρου Θεάτρου στην Κύπρο όπως και των site specific performances, η διεύρυνση του ρεπερτορίου με χοροθέατρο και μικτές παραστάσεις, η ίδρυση της πειραματικής σκηνής, η δημιουργία περιοδεύουσας σκηνής θεάτρου σκιών, εκθέσεις σκηνογραφίας, κοστουμιού και αφίσας, η ανέγερση των αποθηκών και των εργαστηρίων του ΘΟΚ κ.α. Επίσης η δημιουργία της ιστοσελίδας του Οργανισμού, του ενημερωτικού δελτίου προς τους συνδρομητές, η καθιέρωση της στήλης Αγαπητέ Φίλε Θεατή στα προγράμματα του ΘΟΚ, η ένταξη του ρόλου του θεατρολόγου στη δομή του Οργανισμού και πολλά άλλα. Το 2005 συνέβαλε στην ένταξη του ΘΟΚ στη Σύνοδο των Θεάτρων της Ευρώπης (ETC) της οποίας διετέλεσε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου (2005-2007).

Υπήρξε συνιδρυτής και πρώτος καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου ΣΚΑΛΑ, όπως επίσης ιδρυτής, πρώτος Πρόεδρος και τώρα επίτιμος Πρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου Σκηνογράφων, Αρχιτεκτόνων και Τεχνικών Θεάτρου. Το 2010 διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής των εμβληματικών εκδηλώσεων στην Κύπρο και το Εξωτερικό για τα 50χρονα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ ΚΥΠΡΙΑ από το 2013.

Φιλοτέχνησε τα σκηνικά και/ή τα κοστούμια, αφίσες και κούκλες σε περισσότερες από 130 παραγωγές Θεάτρου, Μπαλέτου, Όπερας, Κινηματογράφου και Τηλεόρασης στην Κύπρο, Ελλάδα και Γερμανία. Συνεργάστηκε με το ΘΟΚ, το Κρατικό Θέατρο του Κάσσελ - Γερμανία, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας, το ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας, το Δημοτικό Θέατρο Γκέρλιτς – Γερμανία, το Σατιρικό Θέατρο, το θέατρο Διόνυσος, το Θέατρο Σκάλα, το Θέατρο ΑντίΛογος και άλλα θέατρα, καθώς και με σημαντικούς σκηνοθέτες και χορογράφους μεταξύ των οποίων οι Βλαδίμηρος Καυκαρίδης, Εύης Γαβριηλίδης, Νίκος Χαραλάμπους, Valery Akhatov, Michael Leinert, Ernst Klusen, Διαγόρας Χρονόπουλος, Jean-Claude Berutti, Σταύρος Τσακίρης, Στέφανος Κοτσίκος, Ralph Koltai, Στέλιος Καυκαρίδης, Δέσποινα Μπεμπεδέλη, Antonio Collandrea, Franz Hujer κ.ά.

Στον κινηματογράφο συνεργάστηκε με σημαντικούς σκηνοθέτες όπως οι Κύρος Παπαβασιλείου, Michael Redwood, Ανδρέας Πάντζης, Βασίλης Μαζωμένος, Σάκης Μανιάτης, Ιωακείμ Μυλωνάς, Τώνια Μισιαλή, Γιώργος Κουκουμάς κ.α.

Το 2001 του απονεμήθηκε το Βραβείο Θεάτρου ΘΟΚ για την καλύτερη σκηνογραφία της διετίας 1999-2000 και 2000-2001 για το έργο του Αισχύλου Επτά επί Θήβας, σε σκηνοθεσία Βαρνάβα Κυριαζή και το 2009 το βραβείο καλύτερης σκηνογραφίας στο 5^ο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους και Ντοκιμαντέρ για την Ταινία Οιδίπους του Ιωακείμ Μυλωνά.

Η εργασία του για το σκηνικό των Φοινισσών του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Νίκου Χαραλάμπους, επιλέγηκε ανάμεσα σε εκατοντάδες προτάσεις από όλο τον κόσμο και παρουσιάστηκε, ανάμεσα στις 80 επιλεγείσες εργασίες, το 2005 στην Παγκόσμια Έκθεση Σκηνογραφίας WSD 2005 στο Τορόντο. Την ίδια σκηνογραφία η εφημερίδα GUARDIAN του Λονδίνου, στην ηλεκτρονική της έκδοση στις 31 Ιανουαρίου 2015 σε άρθρο με τίτλο Get Set Go: Stunning Stage Designs from Around the World, την κατέταξε μεταξύ των 16 πιο εντυπωσιακών σκηνογραφικών εργασιών παγκοσμίως για την περίοδο 1990 – 2005, για την οποία ο σημαντικός Έλληνας κριτικός θεάτρου Μηνάς Χρηστίδης έγραψε στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία των Αθηνών ‘’(…) ο σκηνικός χώρος που δημιούργησε ο Άντης Παρτζίλης, μέσα στην αφαιρετικότητα του και την εξπρεσιονιστική του μορφή, ήταν από μόνος του το πιο δυνατό στοιχείο για την εντύπωση που δημιουργούσε η παράσταση. Ήταν μια εικαστική δουλειά σημαντικότατη που από μόνη της μπορούσε να σταθεί και εκτός θεάτρου (…)’’

Επίσης εκπροσώπησε την Κύπρο σε πολλές διοργανώσεις της μεγαλύτερης παγκόσμιας έκθεσης σκηνογραφίας Prague Quadrennial (PQ) ως σκηνογράφος αλλά και ως επιμελητής και σχεδιαστής του περιπτέρου της Κύπρου, όπως και στην Παγκόσμια Έκθεση Σκηνογραφίας WSD 2005 στο Τορόντο και WSD 2009 στη Σεούλ. Το 2019 ένα σκηνικό του αντικείμενο, το άγαλμα του θεού Απόλλωνα από την παραγωγή του ΘΟΚ Επτά επί Θήβας του Αισχύλου, εκτέθηκε στην Παγκόσμια έκθεση Σκηνογραφίας στην Πράγα στο τμήμα FRAGMENTS, όπου φιλοξενήθηκαν σκηνικά αντικείμενα που δημιούργησαν σκηνογράφοι από διάφορες χώρες που χαρακτηρίζονται ως ζωντανοί θρύλοι.

Το σύνολο της σκηνογραφικής του δουλειάς παρουσιάστηκε σε μεγάλη αναδρομική έκθεση στο Πανεπιστήμιο Κύπρου το 2017.

Για τις σκηνογραφικές του προτάσεις έχουν εκφραστεί με ιδιαίτερα κολακευτικά λόγια σημαντικοί κριτικοί όπως οι Κώστας Γεωργουσόπουλος, Γιάννης Βαρβέρης, Ροζίτα Σώκου, Μηνάς Χριστίδης, Νόνα Μολέσκη, Glyn Hughes, Martin Krumbholz, Bernd Klempnow κ.ά.

Ως εικαστικός ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, με μεικτές τεχνικές και τις κατασκευές. Έλαβε μέρος σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην Κύπρο και το Εξωτερικό (Μπιεννάλε Νέων στη Μασσαλία (1985), Σύγχρονοι Κύπριοι ζωγράφοι στις Βρυξέλλες, Παγκύπριες Εκθέσεις ΕΚΑΤΕ, Παγκύπρια Έκθεση στην Αθήνα, Πανελλήνια Καλλιτεχνική Έκθεση (1987) και άλλες) όπως επίσης σε δεκάδες ατομικές εκθέσεις στην Αμμόχωστο, Πράγα, Λεμεσό, Λευκωσία και Πειραιά. Έργα του βρίσκονται στην Πινακοθήκη Σύγχρονης Κυπριακής Τέχνης, στη συλλογή του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ΙΙΙ, στη συλλογή του Luciano Benetton, στη συλλογή Μιχαλάκη Ζαμπέλλα και σε πολλές δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στην Κύπρο και το εξωτερικό.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια