Εθνική Αρχή Ηλεκτρονικής Υγείας
Η Εθνική Αρχή Ηλεκτρονικής Υγείας– Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου συστάθηκε στις 23 Οκτωβρίου του 2019 με βάση τον περί Ηλεκτρονικής Υγείας Νόμο Ν. 59(Ι)/2019 που ψηφίστηκε στις 19 Απριλίου 2019. Πρώτος πρόεδρος της διορίστηκε ο Καθηγητής Χρίστος Σχίζας. Αντιπρόεδρος είναι η Ευγενία Χριστοδούλου, και μέλη οι Δρ. Μάριος Καραϊσκάκης, Ελένη Παπαχαραλάμπους, και ο Ανδρέας Χριστοδούλου.
Ο συγκεκριμένος νόμος καθιερώνει και ρυθμίζει την Ηλεκτρονική Υγεία ως το ενδεικνυόμενο, σύγχρονο μέσο προσφοράς υπηρεσιών υγείας αλλά και ασφαλούς αποθήκευσης και διακίνησης, διαβαθμισμένης προσβασιμότητας και επεξεργασίας της πληροφορίας της Υγείας από όλους τους εμπλεκόμενους. Βασική αρχή είναι ότι ο πολίτης έχει την ιδιοκτησία και την κυριότητα των δεδομένων της υγείας του. Η Εθνική Αρχή Ηλεκτρονικής Υγείας αποτελεί το θεσμικό όργανο το οποίο, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας θα έχει ρυθμιστικό και εποπτικό ρόλο για όλα τα θέματα ηλεκτρονικής υγείας σε εθνικό και διασυνοριακό επίπεδο.
Ηλεκτρονική Υγεία
Ο όρος "ηλεκτρονική υγεία" (eHealth) όπως ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καλύπτει ένα ευρύ φάσμα εργαλείων βασισμένων στις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών που στοχεύουν στην καλύτερη πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία, παρακολούθηση και διαχείριση της υγείας και του τρόπου ζωής.
Η ηλεκτρονική υγεία περιλαμβάνει τη συνεργασία μεταξύ ασθενών και φορέων παροχής υγειονομικών υπηρεσιών, την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ τους και την επικοινωνία μεταξύ ασθενών ή απασχολουμένων στον τομέα της υγείας, περιλαμβάνει επίσης δίκτυα πληροφοριών για την υγεία, ηλεκτρονικά μητρώα υγείας, υπηρεσίες τηλεϊατρικής και ατομικά ενδυτά και φορητά επικοινωνούντα συστήματα για την παρακολούθηση και στήριξη των ασθενών.
Τα εργαλεία ηλεκτρονικής υγείας παρέχουν, για παράδειγμα, πρόσβαση σε πληροφορίες για την υγεία που μπορούν να σώσουν ζωές, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό λόγω της ολοένα μεγαλύτερης διασυνοριακής κυκλοφορίας πολιτών και ασθενών. Η ηλεκτρονική υγεία μπορεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη σε ολόκληρη την κοινωνία, βελτιώνοντας την πρόσβαση στην παρεχόμενη περίθαλψη καθώς και την ποιότητά της. Επιπλέον, συμβάλλει στην ανάπτυξη συστημάτων υγείας προσανατολισμένων στον πολίτη και στην εν γένει αποτελεσματικότητα, αποδοτικότητα και βιωσιμότητα του τομέα της υγείας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί τη δημιουργία ενός "ευρωπαϊκού χώρου ηλεκτρονικής υγείας", συντονίζοντας δράσεις και διευκολύνοντας τη συνέργεια μεταξύ συναφών πολιτικών και ενδιαφερομένων φορέων με στόχο την εξεύρεση καλύτερων λύσεων, την αποφυγή του κατακερματισμού της αγοράς και τη διάδοση ορθών πρακτικών. Ειδικότεροι στόχοι της είναι η δημιουργία ενός συστήματος ηλεκτρονικών μητρώων υγείας με τη στήριξη της ανταλλαγής πληροφοριών και της τυποποίησης, η ανάπτυξη δικτύων ανταλλαγής πληροφοριών για την υγεία μεταξύ φορέων περίθαλψης, ώστε να υπάρχει συντονισμός των δράσεων σε περίπτωση κινδύνου για τη δημόσια υγεία, η παροχή υπηρεσιών υγείας σε απευθείας σύνδεση, όπως πληροφοριών για μια υγιεινή ζωή και πρόληψη των ασθενειών. Στο πλαίσιο των προνοιών του περί ηλεκτρονικής υγείας νόμου η Εθνική Αρχή Ηλεκτρονικής Υγείας αποτελεί το Εθνικό Σημείο Επαφής για την ηλεκτρονική υγεία (National Conduct Point eHealth - NCPeH) για τη παροχή υπηρεσιών υγείας διασυνοριακά μεταξύ των Κρατών Μελών τηε Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μεταξύ των στόχων της Αρχής είναι και η ανάπτυξη συστημάτων τηλεσυμβουλευτικής (teleconsultation), ηλεκτρονικής συνταγογράφησης (ePrescribing), ηλεκτρονικής παραπομπής (eReferral) και ηλεκτρονικής επιστροφής των ιατρικών εξόδων.
Για να στεφθεί από επιτυχία το εγχείρημα αυτό, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι ανάγκες των πολιτών, των ασθενών και των απασχολουμένων στον τομέα της υγείας και, παράλληλα, να εξασφαλιστεί η συμμετοχή τους στην υλοποίηση των σχετικών σχεδίων και στρατηγικών.
Η φιλοσοφία και εφαρμογή του περί Ηλεκτρονικής Υγείας Νόμου
Σύνοψη βασικών αρχών επί των οποίων εδράζεται η φιλοσοφία του περί Ηλεκτρονικής Υγείας Νόμου και των συνθηκών εφαρμογής του με βάση την στρατηγική της Κυβέρνησης.
- Η Πολιτεία φρονεί πως οι υπηρεσίες Υγείας προς τους πολίτες μιας σύγχρονης Ευρωπαϊκής χώρας, οφείλουν να είναι ποιοτικές, αποτελεσματικές και εντός προϋπολογισμού, να παρέχουν καθολική πρόσβαση, να έχουν ασθενοκεντρικό χαρακτήρα και να υπηρετούν όχι απλά τη διαχείριση της ασθένειας αλλά -κυρίως- την προαγωγή της Υγείας. Αυτές τις αρχές οφείλει να υπηρετεί συνολικά το Γενικό Σχέδιο Υγείας (ΓΕΣΥ).
- Οι υπηρεσίες αυτές στα πλαίσια του ΓΕΣΥ, απευθύνονται όχι μόνο στον Κύπριο πολίτη αλλά σε κάθε Ευρωπαίο πολίτη που διακινείται / διαμένει στα εδάφη της Δημοκρατίας και αυτό αποτελεί συμβατική μας υποχρέωση με βάση την Ευρωπαϊκή οδηγία περί διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης, δέσμευση η οποία εξασφαλίζεται μέσω του περί Ηλεκτρονικής Υγείας (ΗΥ) Νόμου Ν. 59 (Ι)/2019.
- Ο περί ΗΥ Νόμος εισάγει την χώρα μας στην ηλεκτρονική εποχή με την καθιέρωση και τη ρύθμιση της ΗΥ ως του ενδεικνυόμενου, σύγχρονου μέσου προσφοράς υπηρεσιών Υγείας αλλά και ασφαλούς αποθήκευσης και διακίνησης, διαβαθμισμένης προσβασιμότητας και επεξεργασίας της πληροφορίας της Υγείας από όλους τους εμπλεκόμενους. Εισάγει με λίγα λόγια, ένα νέο τρόπο παροχής υπηρεσιών Υγείας που πληροί τις προδιαγραφές που προαναφέρθηκαν.
- Ο στρατηγικός σχεδιασμός για τη δημιουργία θεσμικού πλαισίου εφαρμογής της Ηλεκτρονικής Υγείας επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός θεσμικού οργάνου το οποίο σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας θα έχει το ρυθμιστικό και εποπτικό ρόλο για όλα τα θέματα ηλεκτρονικής υγείας σε εθνικό επίπεδο. Ο Νόμος υπαγορεύει αυτόν τον σχεδιασμό με τη σύσταση της Εθνικής Αρχής Ηλεκτρονικής Υγείας η οποία έχει επωμισθεί την υλοποίηση και εποπτεία του έργου σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
- Μέσω των διατάξεων του νόμου, οι ασθενείς – Ευρωπαίοι πολίτες (ανεξάρτητα από το που είναι ασφαλισμένοι), οι πάροχοι υπηρεσιών Υγείας (ανεξάρτητα με ποιους ασφαλιστικούς οργανισμούς συμβάλλονται), οι ασφαλιστικοί οργανισμοί (Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας και Ιδιωτικοί Ασφαλιστικοί Οργανισμοί της ημεδαπής και της αλλοδαπής), οι ρυθμιστικές αρχές, θα ενεργούν με τέτοιο τρόπο ούτως ώστε η προαναφερθείσα διαδικασία να καταστεί και να διατηρηθεί, πολιτοκεντρική/ασθενοκεντρική, αξιόπιστη, εμπιστευτική, με ηθικές αξίες, διαφανής και αποτελεσματική.
- Ο έλεγχος της Πολιτείας για την τήρηση αυτών των προδιαγραφών καλύπτει όλους τους πολίτες από την ημέρα γέννησης τους, και όλους τους επαγγελματίες Υγείας και πάροχους υπηρεσιών υγείας.
- Ο περί ΗΥ Νόμος έχει συνεπώς ως αντικείμενο την επανάσταση που πρέπει να γίνει, στον τρόπο με τον οποίο προσφέρονται και τεκμηριώνονται οι Υπηρεσίες Υγείας (πρόληψης, διάγνωσης, θεραπείας, αποκατάστασης, παρακολούθησης) και πως ρυθμίζεται η αποθήκευση και επεξεργασία της πληροφορίας που παράγεται από όλους τους εμπλεκόμενους στη διαδικασία αυτή ανεξάρτητα από το από που αγοράζουν τις υπηρεσίες αυτές και πως αυτές αμείβονται.
- Η πρωτογενής πληροφορία της Υγείας (raw health data, π.χ. ηλεκτροκαρδιογράφημα, ακτινογραφία, αναλύσεις) παράγεται ΑΠΟ τους ασθενείς (πολίτες) και ανήκει μόνον σ’ αυτούς. Η επεξεργασμένη πληροφορία της Υγείας (processed health data, π.χ. φυσική εξέταση, διάγνωση, διαφορική διάγνωση, θεραπευτική μέθοδος, παρακολούθηση κλπ.) παράγεται ΑΠΟ τους επαγγελματίες Υγείας οι οποίοι έχουν και την πνευματική ιδιοκτησία της.
- Στην εποχή της Ηλεκτρονικής Υγείας αυτά τα δεδομένα παράγονται στους χώρους παροχής Υπηρεσιών Υγείας ή και κατά τη διάρκεια της καθημερινής ζωής (π.χ. mobile health data, body biosensors). Υποσύνολα τους μεταφέρονται ηλεκτρονικά και αποθηκεύονται από διάφορους οργανισμούς για διάφορους λόγους (ασφαλιστικούς-αποζημίωσης, ιατρικούς, ελέγχου ποιότητας, ρυθμιστικούς, ερευνητικούς, εκπαιδευτικούς κλπ.). Η διαδικασία αυτή θα ρυθμίζεται από νομοθετικές διατάξεις του περί ηλεκτρονικής υγείας νόμου, όπως γίνεται σε όλες τις προηγμένες χώρες.
- Ο Ιατρικός φάκελος Υγείας του πολίτη δεν αφορά απλά σε διαδικασίες αποζημιώσεων για προσφερόμενες υπηρεσίες (Health Care transactions) αλλά σε ευαίσθητα δεδομένα που καθιστούν την προσφορά υπηρεσιών Υγείας, την πρόληψη και την διαχείριση της ασθένειας ενημερωμένη, ασφαλή και τεκμηριωμένη. Τα δεδομένα των αποζημιώσεων / πληρωμών σε επίπεδο ενός γενικού σχεδίου υγείας είναι σημαντικό κομμάτι του φακέλου αυτού αλλά πολύ μικρό σε σχέση με τα ιατρικά δεδομένα που θα παράγονται από τους πάροχους ιατρικής φροντίδας στον πολίτη.
- Η Ηλεκτρονική Υγεία: πρόκειται για τεράστιας σημασίας «προϊόν πολιτισμού», είναι πολιτική επιλογή του Κράτους (Κοινοβούλιο και Κυβέρνηση) με ευρύτατη κοινωνική συναίνεση και τον σχετικό περί Ηλεκτρονικής Υγείας Νόμο να αποτελεί ένα ακόμα αποφασιστικό βήμα στην πλήρη υλοποίηση του ΓΕΣΥ και της εκπεφρασμένης Κυβερνητικής πολιτικής.
Πηγές
Εθνική Αρχή Ηλεκτρονικής Υγείας