Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το σιαχίνι είναι είδος της οικογένειας των γερακιών, Ιερακιδών (Falconidae) -γνήσια γεράκια- και του γένους Ιέραξ (Falco). Στην Κύπρο συναντάμε οκτώ είδη γερακιών, που στην πλειονότητά τους είναι αποδημητικά είδη, κατά την αποδημία των πουλιών που γίνεται το φθινόπωρο και την άνοιξη.

Το σιαχίνι με το κοινό και επιστημονικό όνομα Common Kestrel – Falco tinnunculus (Linnaeus, 1758) βραχοκιρκίνεζο, κίτσης, σιαχίνι ή ανεμογάμης περιλαμβάνει 12 υποείδη σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Το συναντάμε από τις παράλιες περιοχές μέχρι τις ψηλές περιοχές του Τροόδους. Αποτελεί το πιο πολυπληθέστερο είδος αρπαχτικού πουλιού που συναντάμε στον τόπο μας. Φωλιάζει στην Κύπρο και είναι μόνιμος κάτοικος, αλλά έχουμε και αποδημητικό πληθυσμό κατά την αποδημία των πουλιών. Είναι το πιο κοινό είδος γερακιού που συναντάμε στην Κύπρο και είναι όπως και όλα τα είδη γερακιών αποκλειστικά σαρκοφάγα πουλιά και τρέφονται με μεγαλόσωμα έντομα, μικρά θηλαστικά, νυχτερίδες, αμφίβια, ερπετά και άλλα πουλιά. Φωλιάζει σε δέντρα σε παλιές φωλιές κορακοειδών κυρίως κορονών, σε γκρεμούς και σε τρύπες σε όχθες ποταμών.

Τα σιαχίνια τα τελευταία χρόνια φωλιάζουν σε πολυκατοικίες, σε καμπαναριά, σε πυλώνες, κάτω από γέφυρες, εγκαταλειμμένα κτήρια και χαλάσματα. Δεν χρησιμοποιούν υλικά για την κατασκευή της φωλιάς τους, γεννούν από τρία μέχρι έξι κοκκινωπά πιτσιλωτά αβγά και τη φροντίδα του μεγαλώματος των νεοσσών αναλαμβάνουν και οι δύο γονείς. Η αναπαραγωγή του γίνεται την άνοιξη και την επώαση των αβγών την αναλαμβάνει μόνο το θηλυκό, ενώ το αρσενικό εφοδιάζει συνεχώς το θηλυκό με τροφή. Η επώαση των αβγών διαρκεί περίπου 28 μέρες. Έχω παρακολουθήσει αρκετές ώρες τις φωλιές αυτών των πουλιών και το κουβάλημα της τροφής στους νεοσσούς γίνεται ασταμάτητα καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας και από τους δύο γονείς, με τους αχόρταγους νεοσσούς να καταβροχθίζουν τα πάντα και ποτέ να μην δείχνουν χορτάτοι. Όταν οι νεοσσοί είναι πολύ μικροί οι γονείς κόβουν το θήραμα μικρά κομματάκια και τους ταΐζουν με τη σειρά, ενώ όταν μεγαλώσουν και είναι σε θέση να φάνε μόνα τους αφήνουν το θήραμα στη φωλιά και φεύγουν για το επόμενο. Σε μια φωλιά που βρίσκεται σε μια κοιλότητα βράχου στην περιοχή Λευκωσίας παρατηρώ ένα ζευγάρι να φωλιάζει εκεί κάθε χρόνο τα τελευταία δέκα χρόνια.

Τα σιαχίνια αλλά και όλα τα γεράκια είναι, γενικώς, μικρού έως μεσαίου μεγέθους και εμφανίζεται φυλετικός διμορφισμός (όπως και στα περισσότερα είδη γερακιών) και με τα θηλυκά να είναι σχεδόν πάντοτε μεγαλύτερα και τα αρσενικά με πιο έντονα χρώματα.

Τα σιαχίνια όπως και πολλά άλλα είδη γερακιών συνηθίζουν να αιωρούνται στον αέρα για να εντοπίσουν τα θηράματά τους. Κυνηγούν πάνω από ανοικτές εκτάσεις κυρίως χαμηλά αιφνιδιάζοντας το θήραμα, το οποίο συλλαμβάνουν σε μικρή απόσταση από την επιφάνεια του εδάφους ή πάνω στο έδαφος, κυνηγώντας το για πολύ μικρές αποστάσεις. Να σημειώσω ότι έχω δει μερικές φορές σιαχίνια να πιάνουν περιστέρια στον αέρα, κάτι που μου έκανε μεγάλη εντύπωση, αφού τα περιστέρια είναι αρκετά πιο μεγάλα και βαριά από τα σιαχίνια. Τα σιαχίνια όσο περνάνε τα χρόνια ζουν πιο κοντά στους ανθρώπους, αφού τα συναντάμε σε πόλεις, χωριά και κτηνοτροφικές περιοχές. Συχνές είναι οι επιθέσεις των πουλιών αυτών σε κλουβιά, κυρίως καναρινιών που βρίσκονται έξω από σπίτια, αλλά και οι αρπαγές νεοσσών χελιδονιών από φωλιές που βρίσκονται κάτω από βεράντες.

Ωφέλιμα πουλιά για τη γεωργία

Θεωρούνται πάρα πολύ ωφέλιμα πουλιά για τη γεωργία, καθώς ένα μεγάλο μέρος της διατροφής τους αποτελείται από τρωκτικά και μεγαλόσωμα έντομα, όπως οι ακρίδες και οι κρεμμυδοφάγοι (κολοκυθάδες) που προκαλούν ανυπολόγιστες ζημιές στον άνθρωπο.

Στην Κύπρο πολλά σιαχίνια σκοτώνονται κάθε χρόνο από ασυνείδητους κυνηγούς. Κίνδυνο επίσης αποτελούν και τα παράνομα ξόβεργα και τα δίχτυα, καθώς τα γεράκια βλέπουν τα μικροπούλια που πιάνονται σε αυτά και στην προσπάθειά τους να τα πιάσουν, πιάνονται και τα ίδια. Σε μια άλλη περίπτωση, ένα σιαχίνι πιάστηκε σε μια πλαστική κολλητική ταινία που τοποθετείται στα δέντρα για να πιάνουν τα βλαβερά έντομα. Προφανώς το πουλί είδε κάποιο μεγάλο έντομο ή μια σαύρα που πιάστηκε στην ταινία, πήγε να το πιάσει και κόλλησε και το ίδιο πάνω. Να αναφέρω ότι αυτές οι κίτρινες κολλητικές ταινίες που κρέμονται στα δέντρα και που όλοι έχουμε δει δεν συλλαμβάνουν μόνο βλαβερά έντομα αλλά και αμέτρητα άλλα είδη όπως μικρά φίδια, σαύρες, πουλιά και άλλα σπάνια ενδημικά είδη. Οι ταινίες αυτές που επιτρέπεται η εισαγωγή και χρήση τους και πωλούνται παντού, αποτελούν έναν πολύ μεγάλο εχθρό για πολλά είδη της βιοποικιλότητας του τόπου μας. Καλώ τους αρμοδίους να ερευνήσουν αυτό το σοβαρό θέμα και να απαγορεύσουν αμέσως αυτές τις «φονικές» ταινίες, αφού το κακό που κάνουν είναι πολύ περισσότερο από το καλό.

Τα σιαχίνια αλλά και όλα τα είδη γερακιών προστατεύονται με αυστηρή νομοθεσία.