Τορναρίτου – Μαθιοπούλου Έλση
Έλση Τορναρίτου – Μαθιοπούλου. Ελληνίστρια, φιλόλογος, ομότιμη Καθηγήτρια των Πανεπιστημίων της Βόννης και της Κολωνίας.
Γεννήθηκε στις 9 Ιουνίου του 1928 στη Λεμεσό και ήταν κόρη του Νικόλαου Τορναρίτη, παιδονόμου και επιμελητή της Ελληνικής Σχολής Λεμεσού (κατόπιν Ημιγυμνασίου και Γυμνασίου) και ενός από τους πρώτους βιβλιοπώλες της πόλης. Θείοι της ήταν ο Γιάγκος Τορναρίτης (από την πλευρά του πατέρα της) και ο Γλαύκος Αλιθέρσης- Μιχάλης Χατζηδημητρίου (από την πλευρά της μητέρας της). Πέθανε στις 26 Ιανουαρίου 2022.
Το έργο της
Γνωστή στον επιστημονικό κόσμο από τη συνεισφορά της τόσο στη μελέτη της αρχαίας ελληνικής τέχνης, όσο και στη μελέτη της βυζαντινής και της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Το 2009 δώρισε την πολύτιμη βιβλιοθήκη της στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Έλαβε από το ελληνικό κράτος την τιμητική διάκριση «Ταξιάρχης του Τάγματος της Τιμής». Ήταν σύζυγος του δημοσιογράφου Βάσου Μαθιόπουλου (1928-2013) και μητέρα της πολιτειολόγου Μαργαρίτας Μαθιοπούλου καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Potsdam στη Γερμανία.
Σπούδασε Κλασική Φιλολογία (1952) και Ιστορία και Αρχαιολογία (1953) στα αντίστοιχα τμήματα του Πανεπιστημίου Αθηνών, και εκπόνησε διδακτορική διατριβή στο Πανεπιστήμιο της Βόννης. Η αρχαία ελληνική τέχνη αποτέλεσε σταθερή συνιστώσα της μετέπειτα επιστημονικής δραστηριότητάς της. Δίπλα σε αυτήν προστέθηκε γρήγορα και η έρευνα για τη βυζαντινή και τη νεοελληνική γραμματεία.
Στα χρόνια 1968-1995 η Έλση Μαθιοπούλου ανέλαβε την οργάνωση των Νεοελληνικών Σπουδών και την αντίστοιχη διδασκαλία στο Πανεπιστήμιο της Βόννης, ενώ στα χρόνια 1996-1997 δίδαξε ως Επίτιμη Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας και στα έτη 1998-2000 στο Πανεπιστήμιο του Έρλανγκεν.
Παράλληλα συνεργάστηκε με το Graduiertenkolleg (ερευνητικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα για υποψήφιους διδάκτορες) της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βόννης με αντικείμενο την «Ιταλική Αναγέννηση και την επίδρασή της στην Ευρώπη», ως υπεύθυνη για την έρευνα της κυπριακής και της κρητικής λογοτεχνίας της Αναγέννησης. Η Ε. Μαθιοπούλου-Τορναρίτου έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με κείμενα της αναγεννησιακής λογοτεχνίας, ιδιαίτερα με τη μελέτη του κυπριακού χειρογράφου Marc . Gr . IX , 32 το οποίο φυλάσσεται στη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη (Βενετία) και περιέχει λυρικά ποιήματα του 16ου αιώνα, επηρεασμένα από το ρεύμα του πετραρχισμού, τα οποία είναι ευρύτερα γνωστά ως κυπριακές “Ρίμες Αγάπης”.
Βλέπε λήμμα: Ποίηση
Το 2006 συμμετείχε στο ίδιο Πανεπιστήμιο στην ίδρυση του «Centre for the Classical Tradition», ενός κέντρου στο οποίο συνεργάζονταν ερευνητικά οι κυριότεροι κλάδοι των κλασικών σπουδών. Στο πλαίσιο της έρευνάς της για την κυπριακή λογοτεχνία η Έλση Μαθιοπούλου συνεργάστηκε επίσης με το Εθνικό Κέντρο Ερευνών της Ελλάδος, εκδίδοντας το 2013 μαζί με τον ιστορικό Πασχάλη Κιτρομηλίδη την Αξιόπιστη και λεπτομερή περιγραφή των γεγονότων (1570) της κατάληψης της Λευκωσίας από τους Οθωμανούς, μια εξέχουσα μαρτυρία, γραμμένη από έναν αυτόπτη των συμβάντων, τον Φίλιππο Μεμπρέ, διερμηνέα ιταλοκυπριακής καταγωγής.
Βλέπε λήμμα: Πολιορκεία και άλωση της Λευκωσίας από τους Οθωμανούς
Τον Ιούλιο του 2009 δώρισε στο Πανεπιστήμιο Κύπρου μία πολύτιμη συλλογή 1.480 τίτλων. Η συλλογή περιέχει έργα της νεοελληνικής, της γερμανικής και της γαλλικής λογοτεχνίας, φιλολογικές μελέτες για τη νεοελληνική και βυζαντινή γραμματεία και μελέτες για την ιστορία της αρχαίας ελληνικής και της βυζαντινής τέχνης.Ένα σημαντικό μέρος της συλλογής απαρτίζεται από νομικά έργα, από μελέτες κοινωνιολογίας, πολιτικής και οικονομικής ιστορίας (με ιδιαίτερη έμφαση στην ιστορία των σοσιαλιστικών κινημάτων και στις ελληνογερμανικές σχέσεις κατά τον 20ό αιώνα). Η σημασία της συλλογής Μαθιοπούλου- Τορναρίτου για τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου έγκειται αφενός στο ευρύ φάσμα των γνωστικών αντικειμένων που καλύπτει και αφετέρου στον μεγάλο αριθμό παλαιών εκδόσεων που περιέχει. Πρόκειται για εκδόσεις του 19ου αιώνα οι οποίες είναι σήμερα δυσεύρετες.
Πηγές