Γεωμετρική Εποχή
Η οργάνωση των Ελληνικών Βασιλείων
Κατά την Κυπρογεωμετρική Εποχή διαμορφώθηκαν τα κυπριακά βασίλεια κατά τον τρόπο των μυκηναϊκών βασιλείων, προσαρμοσμένα παράλληλα στις τοπικές συνθήκες και στα πρότυπα των ανατολικών πριγκιπάτων. Τα βασίλεια αυτά είχαν τους "άνακτες", δηλαδή τους βασιλείς, ως κεντρικούς φορείς της εξουσίας, πολιτικής και θρησκευτικής. Τα βασίλεια αποτέλεσαν το κύριο χαρακτηριστικό της πολιτικής ζωής στους Ιστορικούς Χρόνους. Δεν γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό των βασιλείων αυτής της εποχής. Από τις ανασκαφές, επιβεβαιώνεται η ύπαρξη των ακόλουθων βασιλείων: η Παλαίπαφος, το Κούριον, η Αμαθούς, το Κίτιον, οι Σόλοι, η Λάπηθος, η Σαλαμίς, η Ταμασσός, το Ιδάλιον, οι Χύτροι, η Λήδρα και το Μάριον. Η Έγκωμη, το μεγαλύτερο κέντρο της Ύστερης Χαλκοκρατίας, μετά την καταστροφή που την έπληξε, συνυπήρξε για λίγο με τη Σαλαμίνα και ύστερα εγκαταλείφθηκε.
Υπάρχουν όχι μόνο πολυάριθμα αρχαιολογικά ευρήματα για τη νέα πολιτική εξέλιξη στο νησί, αλλά και μυθικές παραδόσεις γύρω από την ίδρυση των πόλεων από Έλληνες ήρωες μετά το τέλος του Τρωικού πολέμου.
Οι Έλληνες άποικοι έφεραν μαζί τους όχι μόνο την ελληνική γλώσσα, αλλά και άλλα στοιχεία του πολιτισμού τους, όπως για παράδειγμα ένα δίκτυο φιλοπόλεμων μοναρχιών, συνήθως συγκεντρωμένων σε μια οχυρωμένη ακρόπολη.
Ένας αιγυπτιακός πάπυρος του τέλους του αιγυπτιακού Νέου Βασιλείου, αναφέρεται στην περιπέτεια ενός Αιγυπτίου, που στάληκε στο Λίβανο από τον αρχιερέα του Καρνάκ για να φέρει τη ξυλεία που ήταν απαραίτητη για την επισκευή της βάρκας του Άμμωνος. Ο Ουναμών, έτσι λεγόταν ο Αιγύπτιος απεσταλμένος, ναυάγησε στην Κύπρο ( δεν αναφέρεται πού ακριβώς, ίσως στη νότια ακτή του νησιού ). Παρά την άσχημη υποδοχή που του επεφύλαξαν οι κάτοικοι και τη δύσκολη επικοινωνία μαζί τους, κατάφερε να τους κάνει να τον οδηγήσουν μπροστά στη βασίλισσα, της οποίας η συμπεριφορά ήταν ευγενής. Δεν είναι γνωστό το τέλος της περιπέτειας, γιατί ο πάπυρος διακόπτεται σ΄ αυτό το σημείο. Αν ο πάπυρος λέει την αλήθεια, σημαίνει ότι ένα από τα βασίλεια στα νότια του νησιού κυβερνιόταν από βασίλισσα.
Πηγή:
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια