Καβάτζιν
Λεύκη η μελανή, κοινώς λεύκα. Populus nigra. Οικογένεια Μαλικιδών ή Ιτεϊδών (Salicaceae). Ιθαγενές δέντρο των βορείων κι εύκρατων χωρών, κι ένα από τα ωραιότερα που απαντώνται στην κυπριακή ύπαιθρο. Το καβάτζ'ιν είναι δέντρο που αναπτύσσεται σε μεγάλο ύψος (πάνω από 30 μέτρα), σε αντίθεση με το άλλο είδος λεύκας που καλλιεργείται στην Κύπρο ως διακοσμητικό, το είδος Populus alba (λεύκη η λευκή) που αναπτύσσεται με οριζόντιους μεγάλους κλάδους κι είναι επίσης πολύ όμορφο.
Είναι δίοικο φυλλοβόλο δέντρο, ευθυτενές, με πανύψηλο κι ολόισιο κορμό αλλά με πολλές διακλαδώσεις στην κορφή του. Τα φύλλα είναι ωοειδή ή ρομβώδη. Συνήθως φυτεύεται στις όχθες ποταμών και σε αναχώματα για ενίσχυσή τους.
Το καβάτζ'ιν αρέσκεται σε γόνιμα και δροσερά εδάφη κι απαντάται κυρίως στην κοιλάδα του ποταμού Καρκώτη και κατά μήκος των ποταμών της Μαραθάσας, κυρίως δε στις περιοχές των χωριών Λεύκα (που πήρε πιθανώς το όνομά της από το δέντρο αυτό), Οίκος, Καλοπαναγιώτης, Μουτουλλάς. Επίσης στις περιοχές του Ξερού, του Κάμπου, σε τμήμα της κοίτης του ποταμού Διαρίζου και αλλού.
Το καβάτζ'ιν, επειδή χαρακτηρίζεται από την ευθύτητα και το ύψος του, δάνεισε την ονομασία του για να χαρακτηρίζονται έτσι οι περήφανοι ή και οι ακατάδεκτοι άνθρωποι. Πρβλ. για παράδειγμα το ποίημα Ἡ ἀππωμένη του Δημήτρη Λιπέρτη:
Πού τ' ἄππωμαν ἐκάμαν σε
καβάτζ'ιν οι γονιοί σου
τζ' ἐσοῦ χαμαί πκιόν ἔμ' πατᾶς...
Στην Κύπρο υπάρχει και η λαϊκή δοξασία για το ύψος του καβατζ'ιού, ότι τούτο αυξάνεται μέχρι που το δέντρο, ανεξάρτητα σε ποια περιοχή είναι φυτεμένο, να μπορεί να αντικρίζει τη θάλασσα. Με το δέντρο αυτό παρομοιάζεται επίσης ο ψηλόλιγνος άνθρωπος.
Η προέλευση της ονομασίας καβάτζ'ιν είναι τουρκική.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια