Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας, χωρητικότητας 1000 θέσεων, βρίσκεται στην Οδό Μουσείου και για εξήντα σχεδόν χρόνια αποτελεί τον κύριο πυρήνα της πολιτιστικής ζωής της πρωτεύουσας. Κυπριακές, ελλαδικές αλλά και ξένες παραγωγές φιλοξενήθηκαν στο χώρο δημιουργώντας έτσι από το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα ένα σημαντικό πυρήνα πολιτιστικών εκδηλώσεων.

Οι εκδηλώσεις που έγιναν εκεί αμέσως μετά την τουρκική εισβολή του 1974 και οι παραστάσεις που έδωσε ο ΘΟΚ συνέδεσαν το χώρο με την σύγχρονη ιστορία του τόπου.

Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος- Αρχείο ΡΙΚ

Η απόφαση για την ανέγερση του Δημοτικού Θεάτρου λήφθηκε στις  20 Ιανουαρίου 1956 επί δημαρχείας Θεμιστοκλή Δέρβη. Οι εργασίες ανέγερσής του ξεκίνησαν δύο χρόνια αργότερα με  σχεδιαστή του νεοκλασικού ρυθμού κτιρίου, τον Ελλαδίτη σκηνογράφο Γιώργο Χατζηδάκη και πολιτικό μηχανικό τον Μάριο Σανταμά.

Στη πρώτη φάση κατασκευή του στοίχισε 120 χιλιάδες λίρες όμως οι εργασίες διακόπηκαν  λόγω του θανάτου του Γιώργου Χατζηδάκη. Στα 1964 το  έργο ανέλαβε να φέρει εις πέρας ο αρχιτέκτονας Πεύκιος Γεωργιάδης. Η δεύτερη φάση ξεκίνησε το 1965 και έφτασε στο τέλος της το 1967. Για την ολοκλήρωση του έργου χρειάστηκαν ακόμη 83 χιλιάδες λίρες.

Τη σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου Λευκωσίας εγκαινίασε στις 26 Μαρτίου 1967 το Εθνικό Θέατρο Ελλάδος (ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου δεν είχε ακόμη ιδρυθεί), με το έργο του Γρηγόρη Ξενόπουλου "Το μυστικό της Κοντέσας Βαλέρενας" και πρωταγωνίστρια την Κυβέλη (Ανδριανού). Τα επίσημα εγκαίνια τέλεσε ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος.

Μέχρι το 1971 το Δημοτικό Θέατρο δεν χρησιμοποιείτο πολύ. Το 1971, με την ίδρυση του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου, το Δημοτικό Θέατρο ήταν σε θέση να δεχτεί τον κύριο ενοικιαστή του, τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου.

Πρώτη παράσταση του ΘΟΚ στο Δημοτικό Θέατρο ήταν ο «Αγαμέμνονας» σε σκηνοθεσία Νίκου Χατζίσκου στις 18 Νοέμβριου 1971.

Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος- Αρχείο ΡΙΚ

Το 1973 ανεβαίνει το πρώτο έργο κύπριου συγγραφέα η «Θεανώ» του Μιχάλη Πιστιλλίδη.  Με το «Δον Καμίλλο» του Σωτήρη Πατατζή στο Δημοτικό Θέατρο το χειμώνα του 1974 ο ΘΟΚ κάνει μια από τις μεγάλες εισπρακτικές επιτυχίες του. Την ίδια χρονιά ανεβαίνει το «Σπίτι της κούκλας» με πρωταγωνίστρια την Αντιγόνη Βαλάκου.

Με το « Παραμύθι χωρίς όνομα» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, σε σκηνοθεσία Βλαδίμηρου Καυκαρίδη στις αρχές του καλοκαιριού του 1974, ο Θ.Ο.Κ., όπως και όλη η Κύπρος δέχτηκε το πλήγμα του πραξικοπήματος της ελληνικής Χούντας και της τούρκικης εισβολής. Το Δημοτικό Θέατρο της πρωτεύουσας ήταν πάλι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Ιδιαίτερη ήταν η αίσθηση όχι μόνο στη Λευκωσία αλλά σε ολόκληρη την Κύπρο που έκαναν οι παραστάσεις του ΘΟΚ.  Με τα έργα «Το νερόν του Δρόπη» του Μιχάλη Πασιαρδή και «Ομηροι» του Λουκή Ακρίτα ο ΘΟΚ πραγματοποίησε μετά το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή του 1974 παραστάσεις και εξάμηνη περιοδεία στην Ελλάδα.

Η πρώτη παράσταση της παιδικής σκηνής του ΘΟΚ στο Δημοτικό Θέατρο ανέβηκε  το 1976 με το έργο «Παπουτσωμένος γάμος». Μια από τις παραστάσεις που καθόρισαν όχι μόνο το ΘΟΚ αλλά και το Δημοτικό Θέατρο «Μάνα κουράγιο και τα παιδιά της» του Μπρέχτ σε σκηνοθεσία Heinz Uwe Haus.

 Βλέπε λήμμα: Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου

Σιγά σιγά το Δημοτικό Θέατρο με την παρουσία του ΘΟΚ αλλά και με άλλα συγκροτήματα από την Κύπρο και το εξωτερικό άρχισε να γίνεται το επίκεντρο της πολιτιστικής κίνησης της πρωτεύουσας. Μεγάλοι δημιουργοί όπως ο Μίκης Θοεδωράκης, η Μελίνα Μερκούρη, ο Διονύσης Σαββόπουλος, η Μαρία Φαραντούρη είναι μερικοί από τους καλλιτέχνες που δημιούργησαν στο χώρο αυτό.

Προβλήματα στο κτίριο

Τον Απρίλιο του 2003, με επιστολή του ο Δήμαρχος Λευκωσίας Μιχαλάκης Ζαμπέλας ανακοίνωσε το κλείσιμο του Θεάτρου για σκοπούς ανακαίνισης αφού το σαραντάχρονο πια Δημοτικό Θέατρο χρειαζόταν το δικό του φρεσκάρισμα, το οποίο και έγινε. Το θέατρο ανακαινίστηκε το 2005, ωστόσο τρία χρόνια αργότερα η στέγη του κατέρρευσε συγκεκριμένα στις 10 το βράδυ της 11^ης Ιουνίου 2008, ευτυχώς χωρίς θύματα. Από το 2008 το κτήριο παρέμεινε σε αχρησία, μέχρι την επανέναρξη των εργασιών αναδημιουργίας του το 2017.

Πλήρης ανακαίνιση

Τα εγκαίνια του Δημοτικού Θεάτρου  πραγματοποιήθηκαν ταπό τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη και τον δήμαρχο Κωνσταντίνο Γιωρκάτζη, την Τρίτη 18 Ιουνίου 2019, μετά την ολοκληρωμένη συνολική ανακαίνιση και τον πλήρη εκσυγχρονισμό του . 

Το κόστος του όλου έργου στοίχισε γύρω στα €8,7 εκατ. ευρώ. Το θέατρο ουσιαστικά δημιουργήθηκε από τη αρχή, πέραν από τις ιστορικές όψεις του (και κυρίως τη νεοκλασικού χαρακτήρα πρόσοψη), οι οποίες συντηρήθηκαν διατηρώντας τον παλιό χαρακτήρα του κτηρίου. Παραμένουν επίσης οι δύο επεκτάσεις στα δεξιά και αριστερά της σκηνής, οι οποίες είχαν δημιουργηθεί κατά την ανακαίνιση του 2005. Η πλατεία, ο χώρος των καθισμάτων (1000) και ο εξώστης έχουν σχεδιαστεί και κατασκευαστεί με διαφορετικά γεωμετρικά δεδομένα από το προηγούμενο, με αποτέλεσμα η κλίση των καθισμάτων και η ορατότητα να είναι κατά πολύ βελτιωμένη σε σχέση με πριν. Τόσο η ηχομόνωση όσο και η ακουστική του θεάτρου αναβαθμίστηκαν στα επίπεδα ενός σύγχρονου θεάτρου.  Το θέατρο  διαθέτει επίσης σύγχρονα συστήματα, κάποια εκ τω οποίων είχαν τοποθετηθεί κατά την ανακαίνιση του 2005 και διασώθηκαν από την πτώση της στέγης.  Μέρος της σκηνής  μπορεί να ανεβοκατεβαίνει μέσω ειδικού αναβατορίου, για σκοπούς «βύθισης» της ορχήστρας.

Η αποκατάσταση του θεάτρου χρηματοδοτήθηκε από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι αποτέλεσμα προσπάθειας του Υπουργείου Μεταφορών, Συγκοινωνιών και Έργων, του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και του Δήμου Λευκωσίας, μαζί με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Τμήματος Δημοσίων Έργων, του Τμήματος Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών, των Πολιτιστικών Υπηρεσιών, του Γενικού Λογιστηρίου και της Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Συντονισμού και Ανάπτυξης.