Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Οι καταγγελίες για προσυνεννοημένους αγώνες (σικέ) στο Κυπριακό Ποδόσφαιρο είναι συνεχείς κάτι που απασχολεί συνεχώς και την Κυπριακή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου. Το Κυπριακό Ποδόσφαιρο κατέχει μια σκιώδη πρωτιά μάλιστα που αναδεικνύεται μέσω μιας τριετούς μελέτης που χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (μέσω ERASMUS+) και της οποίας ηγήθηκε το Ίδρυμα Έρευνας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας (UNRF). Η έρευνα παρουσιάστηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2021 στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

 

Η εν λόγω έρευνα, για τους σκοπούς της οποίας λήφθηκαν συνεντεύξεις και στοιχεία από πρόσωπα με καίρια πόστα σε όλη την Ευρώπη, μεταξύ άλλων παρουσιάζει δεδομένα για τα ύποπτα φιλικά παιχνίδια στην 5ετία 2016-2020. Και δυστυχώς, όπως προκύπτει, σ΄ αυτή την περίοδο η Κύπρος είχε 44 φιλικά παιχνίδια με αξιοπερίεργη δραστηριότητα, καταλαμβάνοντας την αρνητική πρωτιά ανάμεσα σε 32 χώρες της γηραιάς ηπείρου.

 

Δεύτερη στη σχετική κατάταξη είναι η Ουκρανία (38 ύποπτα παιχνίδια), τρίτη η Τσεχία (22) και τέταρτη η Τουρκία (18).

 

Οι ερευνητές, σύμφωνα με τα συνοδευτικά σημειώματα της μελέτης, έχουν λάβει υπ’ όψιν μία ευρεία γκάμα από πηγές πληροφόρησης, ανάμεσά τους ΜΜΕ, οργανώσεις ποδοσφαιριστών, εταιρείες στοιχημάτων, επιχειρηματικές οντότητες που έχουν ως αντικείμενο να παρακολουθούν στοιχηματικούς τζίρους διεθνώς, και εθνικές ομοσπονδίες.

 

Σ΄ αυτή την 5ετία συγκεντρώθηκαν στοιχεία για συνολικά 257 φιλικές αναμετρήσεις.

Οι ερευνητές  έλαβαν δεδομένα από 700 ποδοσφαιριστές σε Κύπρο, Ελλάδα και Μάλτα.

 

35 φάκελοι σε πέντε σεζόν

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, τις προηγούμενες πέντε σεζόν η UEFA έχει στείλει 35 φακέλους για ισάριθμα παιχνίδια στα οποία παρατηρήθηκε ύποπτη στοιχηματική δραστηριότητα.

 

Ωστόσο, απ΄ αυτούς τους 35 φακέλους μόνο για τους δύο προέκυψαν επαρκή στοιχεία (μαρτυρικό υλικό). Σύμφωνα πάντα με ασφαλή πληροφόρηση που έχουμε λάβει, μόλις μια υπόθεση που διερευνήθηκε στη βάση αυτών των στοιχείων από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία έχει πάρει τον δρόμο της δικαιοσύνης, ενώ ακόμη μια υπόθεση επρόκειτο να καταχωρισθεί από την Αστυνομία εντός του 2021.

 

Τα  αναλυτικά τα στοιχεία έχουν ως εξής:

• Ευθύνη για τη διερεύνηση υποθέσεων διαφθοράς σε σχέση με αθλητικά γεγονότα έχει ο Κλάδος Καταπολέμησης Αδικημάτων Κλοπής Πνευματικής Ιδιοκτησίας και Παράνομων Στοιχημάτων, της Υποδιεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Αστυνομίας Κύπρου.
• Τα τελευταία πέντε χρόνια, η Αστυνομία έλαβε συνολικά 35 εκθέσεις από την ΟΥΕΦΑ, μέσω της ΚΟΠ, που αφορούν ποδοσφαιρικούς αγώνες Α΄ και Β΄ κατηγορίας του Παγκύπριου Πρωταθλήματος, καθώς και του Κυπέλλου, για τους οποίους η ειδική υπηρεσία της ΟΥΕΦΑ ανέφερε ότι είναι ύποπτοι, αφού το αποτέλεσμα του αγώνα πιθανόν να ήταν προσυνεννοημένο για σκοπούς στοιχήματος.
• Από τις 35 εκθέσεις, οι δώδεκα αφορούσαν την ποδοσφαιρική χρονιά 2016-2017, τέσσερις την ποδοσφαιρική χρονιά 2017-2018, εννέα την ποδοσφαιρική χρονιά 2018-2019, έξι την ποδοσφαιρική χρονιά 2019-2020 και τέσσερις την ποδοσφαιρική χρονιά 2020-2021.
• Όσον αφορά την τρέχουσα ποδοσφαιρική χρονιά 2021-2022, μέχρι και σήμερα δεν παραλήφθηκε οποιαδήποτε έκθεση. Η εικόνα αναμένεται να αλλάξει στο δεύτερο μισό της αγωνιστικής περιόδου.
• Από τις εν λόγω αναφερόμενες 35 εκθέσεις, μία οδηγήθηκε ενώπιον της δικαιοσύνης, ενώ ακόμη μία αναμένεται να οδηγηθεί σύντομα.
• Πέραν των πιο πάνω, ακόμη τρεις υποθέσεις που δεν σχετίζονταν με εκθέσεις της ΟΥΕΦΑ, έχουν οδηγηθεί ενώπιον της δικαιοσύνης.

 

Ο συνοπτικός πίνακας με τους φακέλους που έχουν σταλθεί από την UEFA:

 

2016-17               12 αγώνες

2017-18               4 αγώνες

2018-19               9 αγώνες

2019-20               6 αγώνες

2020-21               4 αγώνες

2021-22               κανένας αγώνας

 

Η διαδικασία

Η UEFA είναι συμβεβλημένη με εταιρεία που παρακολουθεί διεθνώς τους στοιχηματικούς τζίρους και η οποία στη βάση ενός αλγόριθμου κρίνει κατά πόσον το αποτέλεσμα ενός αγώνα έχει χειραγωγηθεί για λόγους στοιχηματισμού. Υπάρχουν δύο διαβαθμίσεις για τα παιχνίδια με αξιοπερίεργη στοιχηματική δραστηριότητα: Τα ύποπτα («κίτρινος» φάκελος) και τα πολύ ύποπτα («κόκκινος» φάκελος).

 

Όταν προκύψουν εύλογες υποψίες με βάση τη φόρμουλα τής εν λόγω εταιρείας, οι εν λόγω φάκελοι αποστέλνονται στην Κυπριακή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου από το αρμόδιο τμήμα της UEFA. Στην ουσία πρόκειται για εκθέσεις στις οποίες καταγράφονται τα δεδομένα σε σχέση με τα πονταρίσματα στις ύποπτες αναμετρήσεις.

 

Με τη σειρά της η ΚΟΠ αποστέλλει τα στοιχεία στις διωκτικές αρχές, δηλαδή στην Αστυνομία Κύπρου, και αρχίζει η διερεύνηση. Βασική προϋπόθεση να εξασφαλιστούν μαρτυρίες. Κάτι το οποίο για χρόνια αποτελούσε το καίριο ζήτημα.

 

Η αδυναμία πάταξης αρνητικών φαινομένων στον αθλητισμό, και δη στο ποδόσφαιρο, όπου παγκοσμίως ανθεί το παράνομο στοίχημα και κατ΄ επέκταση η χειραγώγηση αποτελεσμάτων ποδοσφαιρικών αναμετρήσεων, είναι αισθητή στο νησί μας. Αυτό καταδεικνύουν και τα στοιχεία που έχουμε παραθέσει.

 

Βέβαια, την ίδια στιγμή θα πρέπει να αναγνωριστεί ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει κάποια βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, αν και το ερώτημα είναι κατά πόσον οι θετικές κινήσεις θα μετουσιωθούν.

 

Το 2017 άρχισαν να μπαίνουν κάποιες βάσεις για αντιμετώπιση των αρνητικών φαινομένων με την ψήφιση του Περί της Καταπολέμησης της Χειραγώγησης Αθλητικών Γεγονότων Νόμου και την ίδρυση της Επιτροπή Δεοντολογίας και Προστασίας του Αθλητισμού.

 

Αν και προέκυψαν αρκετά προβλήματα με τη λειτουργία τής εν λόγω επιτροπής (βλ. παραιτήσεις μελών της, κατόπιν έντονων διαφωνιών μεταξύ τους), από τον περασμένο Φεβρουάριο έχουν διοριστεί νέα στελέχη σ’ αυτήν, υπό την προεδρία του γνωστού νομικού Χάρη Πογιατζή, ο οποίος είχε αξιοσημείωτη πορεία στη δικαστική υπηρεσία.

 

Η εν λόγω Επιτροπή, στην οποία πέφτει πολύ βάρος λόγω του ρόλου που καλείται να διαδραματίσει, είναι σε φάση αναδιοργάνωσης. Βέβαια, έχει αγγίξει κάποια καυτά ζητήματα που κληροδοτήθηκαν από τους προκατόχους (βλ. καταγγελίες του πρόεδρου της ποδοσφαιρικής Ομόνοιας Σταύρου Παπασταύρου).

 

ΠΑΣΠ

Έχει γίνει λόγος για αποτελεσματική συνεργασία της Επιτροπής με τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Ποδοσφαιριστών (ΠΑΣΠ) και τον πρόεδρο του Σπύρο Νεοφυτίδη. Ο ΠΑΣΠ, ως γνωστόν, εισήγαγε την εφαρμογή Red Button, μέσω της οποίας ποδοσφαιριστές και διάφορα άλλα πρόσωπα που έχουν άμεση σχέση με το ποδόσφαιρο είναι σε θέση να καταγγέλλουν ανώνυμα ενέργειες που αποσκοπούν στη χειραγώγηση ποδοσφαιρικών αναμετρήσεων. Πολλά στοιχεία που έχουν προκύψει από το Red Button έχουν διαβιβαστεί στην Επιτροπή Δεοντολογίας.

 

Επιπλέον, υπάρχει στενή συνεργασία και με την Εθνική Αρχή Στοιχημάτων και την πρόεδρό της Ιωάννα Φιάκκου. Η ΕΑΣ ειδοποιείται άμεσα σε περιπτώσεις που παρουσιάζεται ύποπτη στοιχηματική δραστηριότητα σε αναμετρήσεις και προβαίνει σε άμεσες ενέργειες, ενημερώνοντας άμεσα τις νόμιμες εταιρείες στοιχηματισμού ώστε να σταματήσουν να δέχονται πονταρίσματα για το ύποπτο παιχνίδι. Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, ήδη η Επιτροπή Δεοντολογίας και Προστασίας του Αθλητισμού σε κάποιες περιπτώσεις συνεργάστηκε εποικοδομητικά με την Εθνική Αρχή Στοιχημάτων και έχουν προβεί σε άμεσες ενέργειες.

 

Από τον περασμένο Φεβρουάριο, οπότε τα μέλη της Επιτροπής Δεοντολογίας και Προστασίας του Αθλητισμού ανέλαβαν τα νέα τους καθήκοντα, γίνονται προσπάθειες ώστε το έργο της να καταστεί πιο αποτελεσματικό. Στις 23 Μαρτίου 2017 πραγματοποιήθηκε συνάντηση στη Νομική Υπηρεσία, στην οποία εκτός από τα μέλη της Επιτροπής, συμμετείχε και η ηγεσία της Αστυνομίας, με στόχο τον καλύτερο δυνατόν συντονισμό των εμπλεκόμενων μερών για διαλεύκανση των σικέ αγών ποδοσφαίρου. Εξάλλου, το περασμένο καλοκαίρι του 2016 πραγματοποιήθηκε συνάντηση με κορυφαία διοικητικά στελέχη της Κυπριακής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου.

 

Το στοίχημα για την Επιτροπή

Είναι συχνές οι αναφορές ότι οι καταγγελίες που γίνονται στην Επιτροπή Δεοντολογίας και Προστασίας του Αθλητισμού είναι πολλές, ωστόσο, δεν μπορούν να αποτελέσουν την αφετηρία για διεξαγωγή έρευνας. Είτε γιατί οι καταγγελίες είναι αόριστες, είτε γιατί δεν συνοδεύονται από στοιχεία, ή ακόμη γιατί οι καταγγέλλοντες αποφασίζουν να κάνουν πίσω. Άνθρωποι που είναι στον χώρο αποδίδουν αυτό το φαινόμενο στη δυσπιστία που κυριαρχεί και σχολιάζουν πως θα πρέπει και η Επιτροπή να πείσει με το έργο της για να διαφοροποιηθεί η κατάσταση.

 

Την ίδια στιγμή υπάρχουν ζητήματα, φαινομενικά μικρά, που όμως χρήζουν άμεσης διευθέτησης. Η Επιτροπή δεν ενημερώνεται άμεσα από τις διεθνείς πλατφόρμες για τα παιχνίδια που παρουσιάζουν υψηλούς τζίρους σε πονταρίσματα. Πρώτα λαμβάνει πληροφόρηση ο Κυπριακός Οργανισμός Αθλητισμού, ο οποίος με τη σειρά του στέλνει ειδοποίηση στην Επιτροπή. Κι αυτό χωρίς να υπάρχει προφανής λόγος για τη χρονοβόρα μεσολάβηση του ΚΟΑ σε τέτοιες περιπτώσεις. Φαινομενικά μικρά διαδικαστικά ζητήματα, που όμως διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο και πρέπει να διευθετηθούν.

 

Πέραν, όμως, από τον ρόλο της Επιτροπής που αναμφισβήτητα είναι σημαντικός για την πάταξη αρνητικών φαινομένων στον αθλητισμό, και ιδιαίτερα στο ποδόσφαιρο, υπάρχουν κι άλλα σημαντικά θέματα.

 

Ο Νόμος που θα επέτρεπε υπό συγκεκριμένες συνθήκες την παρακολούθηση τηλεφωνικών συνδιαλέξεων και διαφημίστηκε ως μέσο για εξάρθρωση κυκλωμάτων στημένων ποδοσφαιρικών αγώνων, θεωρείται γεγονός από τον Φεβρουάριο του 2020. Αν και η διαδικασία για έγκρισή του από τη Βουλή πέρασε από χίλια μύρια κύματα, εντούτοις τα όποια προβλήματα ξεπεράστηκαν και μάλιστα δημοσιεύτηκε στην επίσημη εφημερίδα του κράτους στις 21/02/2020 (Προστασίας του Απορρήτου της Ιδιωτικής Επικοινωνίας τροποποιητικός Νόμος του 2020). Μέχρι στιγμής, όμως, δεν έχει αξιοποιηθεί στο κυπριακό ποδόσφαιρο και φυσικά δεν είναι ξεκάθαρο ποιος μπορεί να τον εργαλειοποιήσει με στόχο την αντιμετώπιση του φαινομένου.

 

Θυμίζουμε απλώς ότι όταν πλασαρίστηκε, συνοδευόταν από το επιχείρημα πως σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία αντιμετωπίστηκε το θέμα των «σικέ» αγώνων χάρη στην παρακολούθηση τηλεφωνικών συνδιαλέξεων.

 

Ασφαλώς, υπάρχουν και άλλου είδους ζητήματα, όπως η καθυστέρηση στην εκδίκαση σοβαρών υποθέσεων. Χαρακτηριστική είναι η καταγγελία για προσπάθεια χειραγώγησης του ποδοσφαιρικού αγώνα Οθέλλου Αθηένου – Αγίας Νάπας που διεξήχθη τον Φεβρουάριο του 2020 για το πρωτάθλημα της Β’ κατηγορίας. Ο πρόεδρος του Οθέλλου, Βασίλης Καφατάρης, είχε καταγγείλει στην Αστυνομία τον πρώην διαιτητή και πρόεδρο της Αγίας Νάπας, Δημήτρη Μασιά, και τον πρώην διαιτητή (ήταν ο διαιτητής του συγκεκριμένου αγώνα) Ανδρέα Κωνσταντίνου. Είχε δώσει κατάθεση τότε στην Αστυνομία, ισχυριζόμενος ότι ο Δημήτρης Μασιάς του πρόσφερε 10 χιλιάδες ευρώ για να «χαρίσει» τον αγώνα στην Αγία Νάπα. Η υπόθεση είχε καταχωρισθεί στο Κακουργιοδικείο Λάρνακας το 2020. Μετά από συνεχείς αναβολές, η ακροαματική διαδικασία επρόκειτο να αρχίσει στις 2 Δεκεμβρίου… Ωστόσο, ο Βασίλης Καφατάρης αρνήθηκε να καταθέσει ενόρκως στη δίκη. Εννοείται πως δεν παίρνουμε θέση για τα γεγονότα.  Είναι εμφανές, όμως, ότι οι αργοί ρυθμοί των κυπριακών δικαστηρίων διαφοροποιούν τα δεδομένα υποθέσεων.