Ιωακείμ Δέρκων
Μητροπολίτης Δέρκων. Γεννήθηκε στο Τζιβαλί Κωνσταντινουπόλεως το 1892 και πέθανε στην Κωνσταντινούπολη το 1950. Τα παιδικά χρόνια του τα πέρασε στη Χίο απ' όπου κατάγονταν οι γονείς του. Σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή και στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Υπηρέτησε αρχικά ως δάσκαλος σε ορφανοτροφεία και χειροτονήθηκε διάκονος το 1922. Το 1924 διορίστηκε σχολάρχης στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και το 1926 εξελέγη τιτουλάριος μητροπολίτης Σταυρουπόλεως. Τον Δεκέμβριο του 1931 εξελέγη μητροπολίτης Δέρκων. Υπήρξε μέλος της ιεράς συνόδου του πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και πρόεδρος διαφόρων επιτροπών. Μετά την παραίτηση του πατριάρχη Μαξίμου Ε' (1948) ήταν υποψήφιος για τον θρόνο του οικουμενικού πατριαρχείου, αλλά απέτυχε να εκλεγεί εξαιτίας εξωτερικών επεμβάσεων που ευνόησαν την εκλογή του Αθηναγόρα (1948 -1972), του εξ Αμερικής. Ο μητροπολίτης Ιωακείμ ήταν ένας από τους ικανότερους ιεράρχες του οικουμενικού πατριαρχείου.
Σχέση του προς την Κύπρο: Καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου μετά την εξέγερση των Κυπρίων τον Οκτώβριο του 1931, και μέχρι το τέλος του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, η Εκκλησία της Κύπρου ήταν ακέφαλη εξαιτίας της εξορίας και/ ή του θανάτου ιεραρχών και της μη διενέργειας εκλογών λόγω των δικτατορικών μέτρων των Άγγλων, για πλήρωση των κενών θρόνων. Μόνος ιεράρχης παρέμεινε στην Κύπρο ο τοποτηρητής του αρχιεπισκοπικού θρόνου μητροπολίτης Πάφου Λεόντιος*. Μετά το τέλος του πολέμου επέστρεψε από την εξορία και ο μητροπολίτης Κυρηνείας Μακάριος*. Επειδή όμως δυο μόνο μητροπολίτες δεν μπορούσαν να προχωρήσουν στην εκλογή και ενθρόνιση αρχιεπισκόπου Κύπρου (χρειάζονταν τουλάχιστον τρεις), εζητήθη από το οικουμενικό πατριαρχείο να δώσει λύση. Το πατριαρχείο απέστειλε τότε στην Κύπρο τον μητροπολίτη Δέρκων Ιωακείμ, ώστε μαζί με τους δυο Κυπρίους μητροπολίτες να συμπληρώσει την απαιτούμενη τριάδα. Ο Ιωακείμ ήρθε στην Κύπρο το 1947 και προήδρευσε των εργασιών και διαδικασιών για εκλογή αρχιεπισκόπου Κύπρου, πληρώνοντας προσωρινά τον μητροπολιτικό θρόνο Κιτίου. Η εκλογή καθυστέρησε για ένα σχεδόν χρόνο (επρόκειτο να γίνει το 1946) γιατί ο τοποτηρητής Λεόντιος ηγήθηκε κυπριακής αποστολής που πήγε στο Λονδίνο για προώθηση του εθνικού θέματος.
Στην Κύπρο, ο μητροπολίτης Δέρκων Ιωακείμ βρέθηκε αντιμέτωπος και με τα πολιτικά πάθη που σχετίζονταν με την πολιτική που εξέφραζαν, κυρίως στο εθνικό θέμα, οι δυο Κύπριοι μητροπολίτες (ο Κυρηνείας Μακάριος αντιπροσώπευε την αδιάλλακτη ενωτική παράταξη της Κύπρου, χαρακτηριζόταν δε και από αντικομμουνισμό, πράγμα που τον έφερε σε αντιπαράθεση προς την κυπριακή Αριστερά). Προκειμένου ν' αποφευχθεί εκκλησιαστική και πολιτική κρίση στην Κύπρο, τόσο ο τοποτηρητής Λεόντιος όσο κι ο Κυρηνείας Μακάριος βεβαίωσαν, ύστερα από εισήγηση του Δέρκων Ιωακείμ, ότι δεν θα αποδέχονταν εκλογή τους στο αξίωμα του αρχιεπισκόπου Κύπρου. Έτσι, η μεν Δεξιά πρόβαλε ως δικό της υποψήφιο τον αρχιεπίσκοπο Σιναίου Πορφύριο* (ανακοινώνοντας ότι τον ιεράρχη αυτόν ευνοούσε και το οικουμενικό πατριαρχείο), ενώ η Αριστερά πρότεινε ως υποψήφιο τον Λεόντιο. Ο Λεόντιος όμως, καθ’ όλη την προεκλογική περίοδο και ακόμη και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας εκλογής αντιπροσώπων του λαού για την τελική εκλογή απ’ αυτούς του αρχιεπισκόπου, αρνείτο επίμονα να θεωρείται υποψήφιος και δήλωνε ότι δεν θ' αποδεχόταν την εκλογή του. Και τούτο, γιατί είχε δεσμευθεί, όπως κι ο Κυρηνείας Μακάριος, να μην εκλεγεί αρχιεπίσκοπος. Κι όταν ακόμη ο Λεόντιος τελικά εξελέγη αρχιεπίσκοπος, δεν απεδέχθη επειδή του είχε γίνει σαφές ότι δεν θα είχε τη συνεργασία του Κυρηνείας Μακαρίου που τον κατηγορούσε τώρα ότι δεν είχε κρατήσει το λόγο του. Απειλήθηκε έτσι να δημιουργηθεί μεγάλη εκκλησιαστική, κατ' επέκταση δε και πολιτική, κρίση, σε μια κρίσιμη για την Κύπρο εποχή, καθοριστική μάλιστα για την πορεία του εθνικού θέματος. Όμως οι έγκαιρες κι εύστοχες, όσο και συνεχείς παρεμβάσεις του μητροπολίτη Δέρκων Ιωακείμ, είχαν ως αποτέλεσμα την αποφυγή της καταστροφής και την αποδοχή από όλους του εκλογικού αποτελέσματος που ευνοούσε τον Λεόντιο.
Ο Δέρκων Ιωακείμ είχε επιτύχει να χειριστεί τη δύσκολη αυτή διαδικασία εκλογής αρχιεπισκόπου Κύπρου με πολύ ικανοποιητικό τρόπο. Ο Λεόντιος εξελέγη αρχιεπίσκοπος στις 20 Ιουνίου του 1947, αλλά πέθανε λίγο αργότερα, στις 26 του επόμενου μήνα. Μετά τον θάνατό του, νέος αρχιεπίσκοπος εξελέγη ο Κυρηνείας Μακάριος Β' (Μυριανθεύς).
Όταν όμως ο Λεόντιος πέθανε, ο μητροπολίτης Δέρκων Ιωακείμ δεν είχε ακόμη αναχωρήσει από την Κύπρο, γιατί υφίστατο και το θέμα της πλήρωσης του κενού θρόνου Κιτίου (παρέμενε κενός μετά τον θάνατο, στην εξορία, του Νικόδημου Μυλωνά) καθώς και του θρόνου Πάφου που κενώθηκε μετά την εκλογή του Λεοντίου ως αρχιεπισκόπου. Με τον θάνατο του Λεοντίου το όλο πρόβλημα γινόταν και πάλι ιδιαίτερα οξύ. Η κυπριακή Αριστερά, που θεωρούσε τον Κυρηνείας Μακάριο ως αντίπαλό της, πρότεινε την υποψηφιότητα για το αξίωμα του αρχιεπισκόπου Κύπρου ενός «εξωκλιματικού» ιεράρχη, κι αυτός ήταν ο ίδιος ο Δέρκων Ιωακείμ.
Η προβολή του Ιωακείμ, ως υποστηριζόμενου από την κυπριακή Αριστερά υποψηφίου αρχιεπισκόπου Κύπρου, ανησύχησε τόσο την ελληνική κυβέρνηση όσο και το ίδιο το οικουμενικό πατριαρχείο που ζήτησε από τον Ιωακείμ να αναχωρήσει αμέσως από την Κύπρο. Παρά το ότι άφησε να νοηθεί ότι θα αποδεχόταν τυχόν εκλογή του, ο μητροπολίτης Δέρκων αναγκάστηκε ν' αναχωρήσει στις 16 Αυγούστου του 1947. Η Αθήνα υποστήριξε ανοικτά την υποψηφιότητα του Κυρηνείας Μακαρίου, ο δε Δέρκων, όταν έφθασε με βαπόρι από την Κύπρο στον Πειραιά, αναγκάστηκε να δηλώσει εκεί πως δεν θ’ αποδεχόταν τυχόν εκλογή του ως αρχιεπισκόπου Κύπρου.
Για τη συμπλήρωση του αριθμού των απαραίτητων τριών μητροπολιτών, προς εκλογή νέου αρχιεπισκόπου, το οικουμενικό πατριαρχείο έστειλε στην Κύπρο δυο άλλους ιεράρχες του, τον μητροπολίτη Περγάμου Αδαμάντιο και τον μητροπολίτη Σάρδεων Μάξιμο. Παρά το ότι η Αριστερά συνέχισε στην Κύπρο να προβάλλει τον Δέρκων Ιωακείμ, η εκλογή του Κυρηνείας Μακαρίου ως νέου αρχιεπισκόπου Κύπρου ήταν πλέον δεδομένη.