Όταν οι θαλάσσιες μηχανές εκτόπισαν εντελώς τα πανιά, τα ιστιοφόρα σκάφη περιορίστηκαν κυρίως σε αθλητικά, ερασιτεχνικά και εκπαιδευτικά.
Ωστόσο, η ενεργειακή κρίση ανάγκασε διάφορες προηγμένες χώρες να στραφούν πάλι, πειραματικά κατά κάποιο τρόπο, στα πανιά ως υποβοηθητικό μέσο προς εξοικονόμηση ενέργειας. Ήδη έχουν ναυπηγηθεί εμπορικά κυρίως σκάφη με ιστία και σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα. Φυσικά η κίνηση αυτών των σκαφών δεν στηρίζεται αποκλειστικά στα πανιά, τα οποία έχουν υποβοηθητικό χαρακτήρα.
Όπως ήταν φυσικό, οι μηχανές εκτόπισαν τα πανιά στην κίνηση σκαφών και στην Κύπρο, ιδιαίτερα μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο: Καΐκια, τράτες και ψαρόβαρκες χρησιμοποιούσαν τα πανιά σαν κινητήρια δύναμη. Ιστιοφόρα καΐκια μετέφεραν εμπορεύματα από τη μια παράλια πόλη της Κύπρου στην άλλη. Ακόμη και μετά την τοποθέτηση μηχανών σε τράτες στην Κύπρο, χρησιμοποιούσαν κατά τα πρώτα χρόνια και τα πανιά σαν υποβοηθητικά μέσο.
Το άθλημα της ιστιοπλοΐας: Το άθλημα αυτό ήταν γνωστό στους αρχαίους Αιγυπτίους, Έλληνες και Ρωμαίους. Στον Μεσαίωνα οι Ολλανδοί ναυπηγούσαν σκάφη αναψυχής και οι ιδιοκτήτες τους οργάνωναν μεταξύ τους ιδιωτικούς αγώνες. Το 1662 αναφέρεται επίσημα η πρώτη ιστιοδρομία στον Τάμεση, επί αποστάσεως 23 μιλίων μεταξύ του βασιλιά Καρόλου Β' και του αδελφού του δούκα της Υόρκης. Το 1720 ιδρύθηκε στην Αγγλία ο πρώτος Ιστιοπλοϊκός Όμιλος, τον οποίο σύντομα ακολούθησαν και άλλοι, ιδιαίτερα μέσα στον επόμενο αιώνα. Η Διεθνής Ένωση Αγωνιστικών Σκαφών (IYRU) ιδρύθηκε το 1907. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες το άθλημα έγινε δεκτό από την έναρξή τους, το 1896.
Στην Κύπρο το άθλημα παρουσιάζεται στους Παγκύπριους Αγώνες του 1911 που έγιναν στην Λεμεσό (Γ Παγκύπρια, 14-17.4.1911). Νικητής ο Γιάγκος Ταβελούδης του Γ.Σ.Ο. και δεύτερος ο Μιχαήλ Νικολαΐδης του Γ.Σ.Ζ.
Ως ξεχωριστό ανεξάρτητο άθλημα εμφανίζεται το 1952 με πρωτοπόρους τους Ναυτικούς Ομίλους Κερύνειας και Λεμεσού. Το 1956 ιδρύθηκαν ακόμη πέντε Όμιλοι από τους Άγγλους των βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας και πιο ύστερα οι Ναυτικοί Όμιλοι Λάρνακας και Πάφου που καλλιεργούσαν το άθλημα της ιστιοπλοΐας. Το 1956 οργανώθηκε το Α' Παγκύπριο πρωτάθλημα ιστιοπλοΐας με σκάφη τύπου FIRE-FLY. Σ' αυτό μετείχαν Άγγλοι και ένας μόνο Κύπριος ιστιοπλόος, ο Πανίκος Ριμής που κέρδισε την πρώτη θέση. Από το 1964 διοργανώνονται τακτικά αγώνες ιστιοπλοΐας με σκάφη τύπου FIRE- FLY, ALBACORE και COUCAN CATAMARAN. Σε ανεπίσημους Παγκύπριους Αγώνες το 1966, πρώτος νικητής ανεδείχθη ο Ναυτικός Όμιλος Λεμεσού.
Η Κυπριακή Ιστιοπλοϊκή Ομοσπονδία (Κ.Ι.Ο.), ιδρύθηκε το 1972 και περιλαμβάνει τους Ναυτικούς Ομίλους Αμμοχώστου, Κερύνειας, Λάρνακας, Λεμεσού και Πάφου. Η Ομοσπονδία πήρε μέρος και σε Ολυμπιακούς Αγώνες.
Παράλληλα με το αγώνισμα της ιστιοπλοΐας, από το 1977 διεξάγεται και αυτό της ιστιοπλοΐας ανοικτής θάλασσας. Στον κλάδο αυτό της ιστιοπλοΐας, τα ιστιοφόρα σκάφη είναι μεγαλύτερα από εκείνα της συνηθισμένης ιστιοπλοΐας και διαθέτουν καμπίνα πληρώματος και μηχανή για ώρα ανάγκης.