Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Τα Ίσθμια η Ισθμιακοί Αγώνες ήταν μια από τις τέσσερις μεγαλύτερες γιορτές των αρχαίων Ελλήνων, η τρίτη στη σειρά, όπως παραδίδεται από τις επιγραφικές και άλλες μαρτυρίες (πρώτη ήταν η γιορτή των Ολυμπίων, ακολουθούσαν τα Πύθια, ύστερα τα Ίσθμια και μετά τα Νέμεα).

Τα Ίσθμια, όπως υποδηλώνει και η ονομασία τους, τελούνταν στον Ισθμό (δίολκο) της Κορίνθου. Η συχνότητα διοργάνωσής τους ήταν κάθε δυο χρόνια, την άνοιξη. Οι γιορτασμοί τελούνταν κοντά στο ιερό και στο άλσος του Ποσειδώνος και περιελάμβαναν κυρίως αθλητικούς αγώνες. 

Οι Ισθμιακοί αγώνες και οι Αγώνες της Νεμέας γινόντουσαν το δεύτερο και το τέταρτο έτος μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες, κάθε δεύτερη φορά συνέπιπτε μαζί τους, οι Αγώνες της Πύθιας γινόντουσαν αντίστοιχα στο τρίτο έτος του Ολυμπιακού κύκλου. Τους Αγώνες καθιέρωσε σε προϊστορικούς χρόνους ο ιδρυτής της Κορίνθου Σίσυφος προς τιμή του Μελικέρτη που ήταν γνωστός ως Παλαίμονας, ανακάλυψε το νεκρό σώμα του στον Ισθμό και το έθαψε με μεγάλες τιμές. Στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία η λατρεία του Μελικέρτη ήταν διαδεδομένη στην περιοχή. Άλλος ένας μύθος λέει ότι ο θρυλικός βασιλιάς των Αθηνών Θησέας επέκτεινε τους ταφικούς αγώνες του Μελικέρτη σε πλήρεις αθλητικούς Αγώνες προς τιμή του Ποσειδώνα. Με τον τρόπο αυτό ήθελε να ιδρύσει Πανελλήνιους Αγώνες που θα μπορούσαν να συναγωνιστούν τους αντίστοιχους που ίδρυσε στην Ολυμπία ο Κρητικός Ηρακλής.

Οι Αγώνες ήταν ανοιχτοί για όλους τους Έλληνες, για τους Αθηναίους ήταν πολύ δημοφιλείς αλλά οι Ηλείοι τους σαμπόταραν και τους χρησιμοποιούσαν σαν όργανο προπαγάνδας. Οι Αγώνες ήταν "Στεφανιαίοι", οι νικητές στεφανώνονταν μετά το τέλος του αγώνα με ένα στεφάνι το οποίο μέχρι τον 5ο αιώνα π.Χ. ήταν από Σέλινο. Το σέλινο αντικαταστάθηκε αργότερα από πεύκο και έμεινε γνωστό ως "Ισθμική πίτυς". Οι νικητές μπορούσαν να τιμηθούν με ένα άγαλμα ή μια ωδή, στην Αθήνα έπαιρναν επιπλέον το ποσό των 100 δραχμών. Οι Ρωμαίοι ξεκίνησαν την συμμετοχή τους στους Αγώνες (229 π.Χ.). Ο Τίτος Κουίνκτιος Φλαμινίνος βρήκε ευκαιρία με την διεξαγωγή των Αγώνων να ανακηρύξει την ανεξαρτησία των Ελληνικών πόλεων από την Μακεδονική κυριαρχία.

Κύπριοι αθλητές στα Ισθμια

Στους διάφορους αγώνες των Ισθμίων μετείχε και η Κύπρος, όπως προκύπτει από επιγραφές που αναφέρουν νίκες Κυπρίων αθλητών σε τέτοιες διοργανώσεις. Από δυο επιγραφές που έχουν βρεθεί, μας είναι γνωστοί ισάριθμοι Κύπριοι αθλητές που κέρδισαν πολλές διεθνείς πρώτες νίκες, μεταξύ των οποίων και νίκες στα Ίσθμια.

Ο ένας από τους αθλητές αυτούς είναι ο Αίλιος Αιλιανός, αυλητής, του 1ου μ.Χ. αιώνα. Σ’ επιγραφή που βρέθηκε στους Δελφούς, αναγράφεται ότι ο αθλητής αυτός, από τη Σαλαμίνα της Κύπρου, νίκησε δυο φορές στα Ίσθμια, όπως και σε πολλούς άλλους αγώνες μεταξύ των οποίων οι Ολυμπιακοί, καθώς και σε αγώνες στη Ρώμη, στη Νεάπολη, στην Αθήνα, στην Αντιόχεια και αλλού, και τιμήθηκε με πάρα πολλές διακρίσεις.

Ο δεύτερος από τους αθλητές είναι ο Δημήτριος Σαλαμίνιος, επίσης από τη Σαλαμίνα της Κύπρου, που αγωνιζόταν στο πένταθλο και σε δρόμους. Έζησε τον 3ο μ.Χ. αιώνα, ανεδείχθη νικητής σε τρεις Ολυμπιακούς αγώνες, νίκησε επίσης δυο φορές στα Ίσθμια, καθώς και στα Πύθια, στα Παναθήναια, σε αγώνες στην Έφεσο, στη Νεάπολη, στην Αντιόχεια, στη Σμύρνη, στην Ταρσό και αλλού. Η σχετική επιγραφή που δίνει τις πληροφορίες γι' αυτόν, βρέθηκε στην Ανάζαρβο της Κιλικίας.

Ασφαλέστατα θα πρέπει να υπήρχαν και πολλοί άλλοι Κύπριοι αθλητές που έπαιρναν κατά καιρούς μέρος σε αγώνες όπως τα Ίσθμια, των οποίων όμως τα ονόματα δεν έχουν διασωθεί. Αλλά εκείνο που αποδεικνύεται και με δυο μόνο επιγραφές που βρέθηκαν, είναι ότι η Κύπρος δεν απουσίαζε από τις μεγάλες αθλητικές και άλλες διοργανώσεις της Αρχαιότητας.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια