Ισαβέλλα Isabella
Όνομα δυο βασιλισσών της Κύπρου, κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Η πρώτη ήταν η Ισαβέλλα του Ανζού και η δεύτερη ανήκε στη γνωστή μεσαιωνική οικογένεια των ντ' Ιμπελέν (Ιβελίνων).
Ισαβέλλα του Ανζού ή της Ανδεγαυίας (Isabella d' Anjou): Βασίλισσα του μεσαιωνικού βασιλείου των Ιεροσολύμων, κόρη του βασιλιά των Ιεροσολύμων Αμάλριχου Α' (1163-1174). Όταν ανήλθε στον θρόνο του βασιλείου των Ιεροσολύμων βρέθηκε αναγκασμένη να παντρευτεί, ώστε το βασίλειο να κυβερνάται από άντρα βασιλιά, τον σύζυγό της, πράγμα που θεωρήθηκε απαραίτητο εξαιτίας του γεγονότος ότι τούτο κινδύνευε από τις συνεχείς επιθέσεις των Μουσουλμάνων, που εντάθηκαν ιδιαίτερα μετά την ήττα του πατέρα της Αμάλριχου από τον Σαλαντίν της Αιγύπτου. Τελικά η Ισαβέλλα παντρεύτηκε τέσσερις συνολικά φορές.
Πρώτος σύζυγός της ήταν ο Ονφρουά Δ', άρχοντας του Τορόν. Δεύτερος σύζυγος της ήταν ο Κορράδος ο Μομφερρατικός, άρχοντας της Τύρου. Για τρίτη φορά η Ισαβέλλα παντρεύτηκε τον Ερρίκο της Καμπανίας. Μετά τον θάνατο και του τρίτου συζύγου της, κι ενώ το βασίλειο των Ιεροσολύμων περιερχόταν όλο και σε πιο δεινή θέση (ήδη αυτή τούτη η πόλη των Ιεροσολύμων είχε καταληφθεί από τον Σαλαντίν το 1187), διευθετήθηκε τέταρτος γάμος της βασίλισσας Ισαβέλλας. Ως νέος σύζυγός της επελέγη, κι απεδέχθη, ο βασιλιάς της Κύπρου Αμάλριχος (1197-1205), πρώτος Λουζινιανός βασιλιάς του νησιού, αδελφός του Γκυ (Γουίδου) Λουζινιανού που είχε αγοράσει την Κύπρο από τον βασιλιά της Αγγλίας Ριχάρδο Λεοντόκαρδο ύστερα από την αποτυχημένη αγοραπωλησία που είχε διευθετηθεί μεταξύ του τελευταίου και των Ναϊτών ιπποτών.
Με τον γάμο της Ισαβέλλας και του Αμάλριχου, τα δυο βασίλεια ενώθηκαν, κι η μεν Ισαβέλλα έγινε και βασίλισσα της Κύπρου (από το 1198 που έγινε ο γάμος μέχρι το 1205), ο δε Αμάλριχος έγινε και βασιλιάς των Ιεροσολύμων. Έκτοτε, οι βασιλιάδες της Κύπρου, της δυναστείας των Λουζινιανών, έφεραν και τον τίτλο του βασιλιά των Ιεροσολύμων αν και λίγοι κυβέρνησαν και το βασίλειο αυτό, που αλώθηκε ολοκληρωτικά μέχρι το 1291.
Η Ισαβέλλα απέκτησε τρία παιδιά από τον Αμάλριχο. Όμως μετά τον θάνατο του Αμάλριχου, το 1205, διάδοχός του στον θρόνο της Κύπρου υπήρξε ο βασιλιάς Ούγος Α' (1205-1218). Ο Ούγος ήταν γιος του Αμάλριχου από την πρώτη του σύζυγο, την Εχίβη ντ' Ιμπελέν, η οποία και είχε πεθάνει πριν ο Κύπριος βασιλιάς νυμφευθεί την Ισαβέλλα των Ιεροσολύμων. Ο Ούγος Α', ωστόσο, δεν έγινε και βασιλιάς των Ιεροσολύμων γιατί για ένα διάστημα ο τίτλος αυτός περιήλθε στον Ιωάννη της Βρυέννης. Ο τίτλος ανακτήθηκε όμως το 1267, από τον βασιλιά της Κύπρου Ούγο Γ' Λουζινιανό.
Ισαβέλλα ντ' Ιμπελέν (Isabella d’ Ibelin): Βασίλισσα της Κύπρου, σύζυγος του βασιλιά της Κύπρου Ούγου Γ' (1267-1284). Ανήκε στη γνωστή μεσαιωνική οικογένεια των Ιβελίνων και ήταν κόρη του Γκυ Ιβελίνου, κοντοστάβλη της Κύπρου, κι εγγονή του Ιωάννη Ιβελίνου, του «Γηραιού Κυρίου» της Βηρυτού. Ο Ούγος Γ' και η Ισαβέλλα απέκτησαν πολλά παιδιά, μεταξύ δε αυτών και τους μετέπειτα βασιλιάδες της Κύπρου Ιωάννη Α' (1284-1285) και Ερρίκο Β' (1285-1324), καθώς και τον Αμωρύ που υπήρξε για ένα διάστημα αντιβασιλιάς της Κύπρου ύστερα από πραξικόπημα κατά του αδελφού του Ερρίκου.
Για την Ισαβέλλα ντ' Ιμπελέν βλέπε και λήμμα Ιβελίνοι.