Ιπατρος ή Ύπατρος Δημήτριος
Έλληνας γιατρός του 19ου αιώνα, από το Μέτσοβο, δραστήριο στέλεχος της Φιλικής Εταιρείας, «απόστολος» και στρατολόγος της, που εργάστηκε με ζήλο για την προετοιμασία της ελληνικής επανάστασης του 1821. Ανέλαβε διάφορες σημαντικές αποστολές σε διάφορα μέρη, τόσο για στρατολόγηση μελών της Εταιρείας όσο και για μυήσεις και για εξασφάλιση οικονομικής και άλλης βοήθειας. Μεταξύ άλλων, το 1818 εστάλη στην Αλεξάνδρεια για να στρατολογήσει μέλη από την εκεί σημαντική ελληνική παροικία, αλλά και να προσπαθήσει να μυήσει ακόμη και τον ίδιο τον τύραννο της Αιγύπτου Μωχάμετ Άλι*. Το 1820 ανέλαβε να προσεγγίσει τον τρομερό Αλή Πασά των Ιωαννίνων, αλλά κατά το ταξίδι του προς τα Ιωάννινα συνελήφθη από τους Τούρκους ύστερα από προδοσία. Για να μην υπάρξει περίπτωση να αποκαλύψει οποιαδήποτε μυστικά της Φιλικής Εταιρείας, εκτελέστηκε από τους συντρόφους του.
Ο Δημήτριος Ίπατρος επισκέφθηκε και την Κύπρο, τον Οκτώβριο του 1818, συνδυάζοντας την επίσκεψή του στο νησί με το ταξίδι του στην Αίγυπτο. Είναι ο πρώτος γνωστός, από ιστορικές πηγές, επώνυμος Φιλικός που επισκέφθηκε την Κύπρο. Η παράδοση αναφέρει επισκέψεις και άλλων Φιλικών, ένας δε απ' αυτούς έφερε το ψευδώνυμο «Αποστόλης» και πιθανώς να ήταν ο Ίπατρος ή άλλος γνωστός «απόστολος» της Φιλικής Εταιρείας όπως ο Αντώνιος Πελοπίδας* από τον Μοριά, του οποίου η αποστολή στην Κύπρο το 1820 ήταν συνέχεια εκείνης του Ιπάτρου.
Στην Κύπρο ο Δημήτριος Ίπατρος είχε επαφές και διαβουλεύσεις τόσο με τον τότε αρχιεπίσκοπο Κυπριανό, όσο και με άλλους παράγοντες του τόπου. Αποτέλεσμα της επίσκεψής του στο νησί ήταν η εξασφάλιση της υπόσχεσης τόσο του αρχιεπισκόπου όσο και διαφόρων προκρίτων, ότι θα συνέδραμαν όσο και όπως μπορούσαν τον προετοιμαζόμενο αγώνα. Λίγο αργότερα, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης έστειλε στην Κύπρο τον Αντώνιο Πελοπίδα για να εισπράξει τις κυπριακές εισφορές που είχε εξασφαλίσει ο Ίπατρος. Το κείμενο των δυο σχετικών επιστολών του Υψηλάντη (προς τον Πελοπίδα και προς τον αρχιεπίσκοπο Κυπριανό) παρατίθεται στο λήμμα ελληνική επανάσταση και Κύπρος.
Δεν είναι γνωστό εάν κατά τις επαφές στην Κύπρο του Ιπάτρου με τον αρχιεπίσκοπο Κυπριανό και άλλους παράγοντες, συζητήθηκε και το ζήτημα της δυναμικής συμμετοχής της Κύπρου στον ετοιμαζόμενο αγώνα, με ένοπλη εξέγερση.