Το άρθρο 124 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας προβλέπει για τη σύσταση και λειτουργία της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας ως ανεξάρτητου συλλογικού οργάνου, ενώ στο άρθρο 125 του Συντάγματος προβλέπονται και οι βασικές εξουσίες/αρμοδιότητες της Επιτροπής. Σύμφωνα με το άρθρο 124, η Επιτροπή είναι δεκαμελής και αποτελείται από έναν Πρόεδρο και άλλα εννέα Μέλη, που διορίζονται από κοινού από τον Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο της Δημοκρατίας. Στις διατάξεις του ιδίου άρθρου του Συντάγματος υπάρχουν ρυθμίσεις που καθορίζουν τα προαπαιτούμενα για διορισμό στη θέση του Προέδρου ή των Μελών της Επιτροπής, καθώς και διατάξεις που ρυθμίζουν την ανεξαρτησία της Επιτροπής.
Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της Επιτροπής, όπου το Σύνταγμα ρητά προβλέπει ότι ο Πρόεδρος και τα Μέλη της Επιτροπής (α) δεν δύνανται να απολυθούν παρά μόνο με τους ίδιους όρους και τον ίδιο τρόπο όπως οι Δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου, (β) ότι η αντιμισθία του Προέδρου και των Μελών της Επιτροπής, όπως και των υπόλοιπων ανεξάρτητων συνταγματικών αξιωματούχων (Δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου, Γενικός Εισαγγελέας κλπ), χρεώνεται στον λογαριασμό του πάγιου ταμείου της Δημοκρατίας, (γ) ότι η αντιμισθία και οι υπόλοιποι όροι υπηρεσίας του Προέδρου και των Μελών της Επιτροπής καθορίζονται με νόμο και δεν μπορούν να μεταβληθούν δυσμενώς γι΄ αυτούς μετά το διορισμό τους και (δ) ότι η θητεία της Επιτροπής είναι εξαετής και υπερβαίνει τη θητεία του Προέδρου της Δημοκρατίας που είναι μόνο πέντε χρόνια.
Η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας, ως ανεξάρτητο πολιτειακό όργανο, δεν υπόκειται σε ιεραρχικό έλεγχο από οποιοδήποτε άλλο όργανο του Κράτους. Οι αποφάσεις, όμως, της Επιτροπής υπόκεινται στον αναθεωρητικό έλεγχο του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του Διοικητικού Δικαστηρίου, στο οποίο τα άτομα που επηρεάζονται μπορούν να προσφύγουν, σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 146 του Συντάγματος.
Με βάση το άρθρο 124 του Συντάγματος, διορίστηκε το 1960 από κοινού, από τους τότε Πρόεδρο και Αντιπρόεδρο της Δημοκρατίας, δεκαμελής Επιτροπή, η οποία απαρτιζόταν από τους πιο κάτω:
Μετά τα γεγονότα του 1963, τα τρία Μέλη της Επιτροπής που προέρχονταν από την Τουρκοκυπριακή κοινότητα αποχώρησαν από την Επιτροπή. Το θέμα της σύνθεσης της Επιτροπής εν τη απουσία των Μελών της που ήταν Τουρκοκύπριοι ρυθμίστηκε με την ψήφιση του Νόμου 72/65 (Προσωρινές Διατάξεις), με βάση τον οποίο ο αριθμός των Μελών της Επιτροπής μειώθηκε σε πέντε (Πρόεδρος και τέσσερα άλλα Μέλη). Η ρύθμιση αυτή εφαρμόστηκε μέχρι τις 30.6.1967, ημερομηνία από την οποία ψηφίστηκε από τη Βουλή ο περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμος του 1967 (Νόμος 33/67). Πρόκειται για τον πρώτο στο είδος του νόμο που ψηφίστηκε μετά την ανεξαρτησία και ο οποίος, πέρα από τις ρυθμίσεις που αφορούν τη συγκρότηση και λειτουργία της Επιτροπής, περιλαμβάνει και ρυθμίσεις που αναφέρονται με λεπτομέρεια στις εξουσίες και τις αρμοδιότητές της. Ωστόσο, σε αντιδιαστολή με το τι προβλέπεται στο Σύνταγμα, στο άρθρο 4(3) του εν λόγω νόμου παρείχετο εξουσία στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, με επίκληση του δημοσίου συμφέροντος, να παύει τα Μέλη της Επιτροπής. Το Ανώτατο Δικαστήριο παρόλο που έκρινε ότι η διαφοροποίηση στη σύνθεση της Επιτροπής που έγινε με τον Νόμο 33/67 δικαιολογείτο από το δίκαιο της ανάγκης, αποφάσισε ότι η εξουσία του Προέδρου, με βάση τα άρθρα 3 και 4 του εν λόγω νόμου, ήταν αντισυνταγματική, για το λόγο ότι το δίκαιο της ανάγκης εξουσιοδοτεί παρέκκλιση από τις διατάξεις του Συντάγματος μόνο στην έκταση που απαιτείται από την ανάγκη. Σχετικές είναι οι αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου στις υποθέσεις The President of the Republic ν. Yiannakis Loucas & other (1984 3CLR 241) και Κυριάκος Κυριάκου v. The Republic (1987 3CLR 1130).
Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω, στις 27.1.1990 δημοσιεύτηκε ο περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμος Αρ. 1/90, ο οποίος, με εξαίρεση την πενταμελή σύνθεση της Επιτροπής, έχει επαναφέρει όλες τις διατάξεις οι οποίες ρυθμίζουν και διασφαλίζουν τα θέματα που αφορούν τόσο τα προαπαιτούμενα για διορισμό όσο και τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της Επιτροπής κατά τρόπο που συνάδει απόλυτα με τις Συνταγματικές Διατάξεις. Το μόνο σημείο στο οποίο εξακολουθεί να υπάρχει παρέκκλιση αφορά το εύρος των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής, όπου ενώ στο Σύνταγμα προβλέπεται ότι στον όρο «δημόσια υπηρεσία» για την οποία έχει ευθύνη και αρμοδιότητα η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας περιλαμβάνονται και οι Ημικρατικοί Οργανισμοί, στις αρμοδιότητες που καθορίζει ο Νόμος 1/90, ο τομέας αυτός παραμένει εκτός του πλαισίου αρμοδιοτήτων της Επιτροπής.
Από το 1990 και εντεύθεν ο Νόμος 1/1990 έχει υποστεί σειρά τροποποιήσεων που δεν αφορούν, όμως, θέματα που άπτονται της σύνθεσης και της ανεξαρτησίας της Επιτροπής.
H σύνθεση της παρούσας Επιτροπής, η οποία διορίστηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για εξαετή θητεία, από 2.7.2015, έχει ως εξής:
Πρόεδρος:
Μέλη:
*Ο κος Αριστείδης Γιορδαμλής διορίστηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ως Μέλος της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας για το υπόλοιπο της θητείας της Επιτροπής σε αντικατάσταση του κου Παναγιώτη Αντωνίου που υπέβαλε την παραίτηση του από Μέλος της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στις 14.11.2016 (ο κος Παναγιώτης Αντωνίου με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου διορίστηκε από 16.11.2016 Πρόεδρος της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας) από 23.12.2016.
Η Σύνθεση της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας από το 1960 μέχρι σήμερα.
Η σύνθεση της πρώτης Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας, που συστάθηκε σύμφωνα με το άρθρο 124 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αμέσως μετά την ανεξαρτησία, περιλάμβανε τους πιο κάτω:
Τα Mέλη Γ.Μ. Γεωργίου και Χρ. Τρυφωνίδης αποχώρησαν για να αναλάβουν άλλα καθήκοντα, ενώ το μέλος Χρ. Μιχαηλίδης απεβίωσε την 18.3.1964. Τα Μέλη Μ. Aziz, Μ. Nazim και S. Konur αποχώρησαν από την Επιτροπή την 21.12.1963.
Με βάση τις πρόνοιες του Νόμου 72/65 (Προσωρινές Διατάξεις), η σύνθεση της Επιτροπής μειώθηκε σε πέντε (Πρόεδρος και τέσσερα Μέλη). Οι Νόμοι 33/67 και 1/90 που ακολούθησαν προέβλεπαν για πενταμελή Επιτροπή.
Η πρώτη Επιτροπή με πενταμελή σύνθεση, απαρτίζετο από τους πιο κάτω:
Η θητεία της Επιτροπής με την πιο πάνω σύνθεση έληξε την 30.6.1979.
Από 1.7.1979 και εντεύθεν η Επιτροπή είχε τις ακόλουθες συνθέσεις:
Από 1.7.1979 μέχρι την 30.6.1985:
Από 1.7.1985 μέχρι την 30.6.1991:
Από 1.7.1991 μέχρι την 30.6.1997:
Τον Λ. Σπαρσή που απεβίωσε την 19.9.1992 αντικατέστησε ο κος Θ. Εργατούδης
Από 1.7.1997 μέχρι την 30.6.2003:
Από 1.7.2003 μέχρι την 30.6.2009:
Από 1 Ιουλίου 2009 μέχρι την 30 Ιουνίου 2015:
Από 2 Ιουλίου 2015 μέχρι 1 Ιουλίου 2021:
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Αναστασιάδης, διόρισε τον Πρόεδρο και τα Μέλη της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας, η οποία αναλαμβάνει καθήκοντα από σήμερα, 02.07.2021 για εξαετή θητεία.
Η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας απαρτίζεται από τους: