Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Επιχειρηματίας, δήμαρχος Αμμοχώστου και ανθρωπιστής. Ο Πρόδρομος Παπαβασιλείου γεννήθηκε στις 12 Μαίου 1919 στο χωριό Λιµνιά της Επαρχίας Αµµοχώστου, 6 χιλιόµετρα από την Αµµόχωστο, από γονιούς γεωργούς. Πέθανε στις 22 Δεκεμβρίου 2006.

 

Μετά τη συµπλήρωση της ∆ηµοτικής του Εκπαίδευσης φοίτησε στο Εµπορικό Λύκειο Αµµοχώστου από το οποίο αποφοίτησε τον Ιούνιο του 1937.

 

Στο εµπορικό Λύκειο πρωτοστάτησε στη δηµιουργία «Μαθητικής Κοινότητας» και υπηρέτησε σαν ο Πρώτος Γραµµατέας της Επιτροπής της. Η «Μαθητική Κοινότητα» δηµιούργησε µια Σχολική Βιβλιοθήκη και εξέδιδε ένα Σχολικό Περιοδικό, τη «Μαθητική Φωνή», ένα από τα πρώτα μαθητικά περιοδικά στην Κύπρο.

 

Μετά την αποφοίτησή του προσλήφθηκε τον Οκτώβρη του 1937 από τον Εµπορικό Οίκο Αδελφοί Γαλανού στον οποίο υπηρέτησε µέχρι τον Ιούνιο του 1943. Κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του στα Γραφεία του Οίκου Αδελφοί Γαλανού µελέτησε Οικονοµικά δι΄ αλληλογραφίας µε το Ινστιτούτο Pelman του Λονδίνου.

 

Υπήρξε ιδρυτικό µέλος του Κυπριακού Συντεχνιακού Κινήµατος από το 1937 και υπηρέτησε ως ο πρώτος Γραµµατέας της Συντεχνίας Εµπορικών Υπαλλήλων Αµµοχώστου. Αργότερα το 1938 εκλέγηκε και υπηρέτησε ως πρώτος Γραµµατέας της Επιτροπής όλων των Συντεχνιών Αµµοχώστου και Μέλος της πενταµελούς Γραµµατείας της Παγκύπριας Συντεχνιακής Επιτροπής (Π.Σ.Ε). Βέβαια, όπως και όλοι οι αξιωµατούχοι τότε των Συντεχνιών, πρόσφερε τις υπηρεσίες του εθελοντικά χωρίς µισθό.

 

Κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων του Β΄ Παγκοσµίου Πολέµου (1939-1943) υπηρέτησε ως μέλος του Κεντρικού Συµβουλίου Καθορισµού Τιµών στην Κύπρο αντιπροσωπεύοντας το Συντεχνιακό Κίνηµα.

 

Από τον Απρίλιο του 1941, µέχρι τον Αύγουστο του 1948, οπότε υπέβαλε την παραίτησή του, ήταν μέλος του ΑΚΕΛ, και μέλος τόσο της Επαρχιακής Επιτροπής ΑΚΕΛ Αµµοχώστου, όσο και μέλος της Κεντρικής του Επιτροπής.

 

Τον ∆εκέµβριο του 1942 ο Κυβερνήτης της Κύπρου Sir Charles Woolley του πρότεινε τη θέση του μέλους του Συµβουλευτικού του Συµβουλίου την οποία δεν αποδέχθηκε και εισηγήθηκε στον Κυβερνήτη γραπτώς να προκηρύξει εκλογές για το Σώµα αυτό ώστε οι απόψεις που εξέφραζαν τα μέλη να αντιπροσωπεύουν τις απόψεις του Λαού.

 

Εκλέγηκε για πρώτη φορά ∆ηµοτικός Σύµβουλος Αµµοχώστου µε το συνδυασµό του ΑΚΕΛ µε ∆ήµαρχο τον αείµνηστο Αδάµ Αδάµαντος τον Απρίλιο του 1943 και για δεύτερη φορά τον Μάιο του 1946 πάλι µε το συνδυασµό του ΑΚΕΛ και υποψήφιο Δήμαρχο τον αείµνηστο Αδάµ Αδάµαντος (αµέσως µετά την αποστράτευσή του). Από το ΑΚΕΛ αποχώρησε το 1948. 

 

Το δεύτερο δεκαπενθήµερο του Ιουνίου του 1943 κατατάγηκε στο Κυπριακό Σύνταγµα σαν ένα από τα 11 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ για υπηρεσία στο Εξωτερικό µε τις Βρετανικές ∆υνάµεις.

 

Αποσπάσθηκε στην Νο. 1 Ramped Cargo Lighter Company Royal Enginners η οποία υπηρέτησε στην Αίγυπτο, την Βόρεια Αφρική (Λιβύη), την Ιορδανία (΄Ακαπα) και την Ελλάδα. Προήχθη σε Λοχία ∆ιοίκησης της Μονάδας του (Orderly Room Sergeant).

 

Εβραίοι

Kατά τη διάρκεια της Υπηρεσίας του στην Αίγυπτο συνάντησε πολλούς Εβραίους στρατιώτες που υπηρετούσαν στο Royal Army Service Corps και στο Royal Army Ordinance Corps µε τους οποίους ανάπτυξε στενή φιλία. Συζητούσαν πάντα το µέλλον των Εβραίων σε µια ελεύθερη πατρίδα και το µέλλον των Κυπρίων σε µια Ανεξάρτητη Κύπρο.

 

» Βλέπε Λήμμα Εβραίοι και Κύπρος

 

Αποστρατεύτηκε στις 6 Μαίου 1946 και στη 31 η Μαίου 1946 δηµιούργησε µε 2 φίλους του από την Αµµόχωστο τον Οίκο «Γενικό Πρακτορείο Αμμοχώστου» για ενασχόληση µε ναυτιλιακές εργασίες, εκτελωνίσεις, φορτώσεις και τον τουρισµό.

 

Οι σχέσεις του µε Εβραίους και Εβραικές Οργανώσεις άρχισαν τον Αύγουστο του 1946. Στις 6 Αυγούστου 1946 δέκτηκε την επίσκεψη του Αείµνηστου Charles Passman, τότε Γενικού ∆ιευθυντή της American Jewish Joint Distribution Committee στα Βαλκάνια που τον πληροφόρησε ότι ζήτησε να τον δει για συµβουλές και βοήθεια µε τη σύσταση των Αποστράτων Εβραίων φίλων του.

 

Βλέπε Λήμμα 

Εβραίοι και Κύπρος 1946-49

 

Σύµφωνα µε όσα ανέφερε ο κ. Passman οι Βρετανοί αποφάσισαν να δηµιουργήσουν στην Κύπρο στρατόπεδα προσφύγων για να µεταφέρουν χιλιάδες Εβραίους πρόσφυγες που επέζησαν του ολοκαυτώµατος και άλλους Εβραίους θύµατα του πολέµου που έφθαναν στην Παλαιστίνη µε πλοία για µόνιµη εγκατάσταση στην Αγία Γη. Ένα από αυτά λειτούργησε στον Καράολο στην Αμμόχωστο.

 Έθεσε χωρίς δισταγμό τις υπηρεσίες του στη διάθεση του κ. Passman και οργάνωσε, ύστερα από πολλές δυσκολίες και τριήµερη αναµονή τις επαφές του µε τον Κυβερνήτη της Κύπρου Sir Charles Woolley.

 

H εγγραφή της American Jewish Joint Distribution Committee σαν φιλανθρωπικού ιδρύµατος για την εξασφάλιση, χωρίς δασµό, όλων των εισαγωγών τροφίµων, ειδών ρουχισµού και οτιδήποτε άλλο είχε σχέση µε τα Στρατόπεδα Εβραίων Προσφύγων όπως επίσης αποβαθρικών, μεταφορικών κτλ. είταν δική του εισήγηση.

 

Επικοινώνησε µε το ∆ήµαρχο, αείµνηστο Αδάµαντος, τις Συντεχνιακές και Αγροτικές Οργανώσεις και σχηµατίστηκε ένα κοινό μέτωπο που απαίτησε από τη Κυβέρνηση το κλείσιµο των στρατοπέδων και την εγκατάσταση των Εβραίων Προσφύγων στη γη των ονείρων τους.

 

Οι διαµαρτυρίες του ∆ήµου Αµµοχώστου, όλων των Οργανώσεων της Αµµοχώστου και όλης της Κύπρου, άσχετα από ιδεολογικό προσανατολισµό, ήταν καθηµερινό φαινόµενο, χωρίς όµως αποτέλεσµα.

 

Η αλληλεγγύη των Εβραικών Οργανώσεων από όλες τις χώρες του Κόσµου στους Εβραίους πρόσφυγες των στρατοπέδων της Κύπρου ήταν κάτι το αξιοθαύµαστο. Οι επισκέψεις Εβραίων αξιωµατούχων για παράδειγµα της αείµνηστης Γκόλτα Μέιρ, υψηλών προσωπικοτήτων, ανθρώπων των γραµµάτων, ποιητών ήταν καθηµερινό φαινόµενο. Όλοι ήθελαν να βοηθήσουν και να εµψυχώσουν τους πρόσφυγες.

 

Πριν την άφιξη των πρώτων 1,400 προσφύγων στο Λιµάνι της Αµµοχώστου στις 15 Αυγούστου του 1946 η American Jewish Joint Distribution Committee µε διευθυντή τον αείµνηστο Μόρις Λάουπ και τους βοηθούς του έφθασαν στην Αµµόχωστο µε οµάδες από γιατρούς, νοσοκόµους, δασκάλους και διοικητικό προσωπικό.

 

Το Jewish Agency έστειλε για αντιπρόσωπό του, ένα πολύ δυναµικό Ραβίνο, τον αείµνηστο Rabbi Shreibaum που αργότερα τον αντικατέστησε ένας άλλος εξαίρετος άνθρωπος, ο αείµνηστος Αvraham Silberberg.

 

Η µικρή Εβραική κοινότητα της Κύπρου µε επικεφαλής  την Πρόεδρο της αείµνηστη κα ΄Ιτα Πέρσιτζ, τον Γραµµατέα και Ταµία αείµνηστους Γκάπυ Μπέρτυ και Φέλιξ Γιεσιουρούν πρόσφεραν µεγάλη βοήθεια.

 

Ο κυπριακός λαός γενικά και ειδικά ο λαός της Αµµοχώστου αντέδρασαν έντονα στη δηµιουργία στρατοπέδων για τους Εβραίους πρόσφυγες και µε υποµνήµατα και διαµαρτυρίες απαιτούσαν συνεχώς να αφεθούν ελεύθεροι και να κλείσουν τα στρατόπεδα.

 

Η πείρα που κέρδισε ο Πρόδροµος Παπαβασιλείου ήταν τεράστια και οι φιλικές σχέσεις που δηµιουργήθηκαν τόσο µε την American Jewish Joint Distribution Committee όσο και µε το Jewish Agency ήταν πολύ βαθιές και αγκαλιάζουν µέχρι σήµερα τους δυο λαούς.

 

Τον Απρίλιο του 2018 το δημαρχείο της Χάιφα θέλοντας να τιμήσει τον Παπαβασιλείου έδωσε το όνομα του σε πλατεία της Πόλης ονομάζοντας την Papa Square.

 

» Βλέπε Βίντεο Τα εγκαίνια της Πλατείας

 

Η ιστορία των Εβραίων έγινε και βιβλίο από το συγγραφέα Ευάγγελο Μαυρουδή. Το ταξίδι των χιλιάδων Εβραίων στην Παλαιστίνη μετά το Ολοκαύτωμα και η μεταφορά τους σε βρετανικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως στην Κύπρο (1946-1949) κυριαρχεί στο ιστορικό μυθιστόρημα του Ευάγγελου Μαυρουδή «Το ταξίδι. Κύπρος, 1948 - Η αρχή της οδύσσειας» που κυκλοφόρησε από τον Κέδρο. Ανάμεσα στους ήρωες του βιβλίου εμφανίζεται ο σημαντικότερος πρωταγωνιστής στην προσπάθεια της επιβίωσης των ανθρώπων αυτών, ο Πρόδρομος Παπαβασιλείου, στέλεχος του ΑΚΕΛ τότε, πρόσωπο που ενέπνεε σεβασμό και εμπιστοσύνη σε όλους.

 

Επιχειρήσεις 

Ο Πρόδροµος Παπαβασιλείου νυμφεύθηκε τον Γεννάρη του 1949 τη Λέλλα το γένος Γεωργίου Σαββίδη από την Αµµόχωστο και απέκτησε 2 παιδιά, τον Χριστάκη και την Λίνα και 5 εγγόνια. Τον Μάιο του 1951 δηµιούργησε µε συνεργάτες του την εταιρεία Shoham (Cyprus) Ltd., που ανέλαβε την αντιπροσώπευση στην Κύπρο της Ναυτιλιακής Εταιρείας ZIM Israel Navigation Co. Ltd που εξυπηρετεί έκτοτε παγκόσµια τις εισαγωγές και εξαγωγές της Κύπρου.

 

Το Σεπτέµβριο του 1972 δηµιούργησε µε Συνεργάτες του την εταιρεία Kyprotours Ltd., που ανάλαβε το 1976 την αντιπροσώπευση της εβραικής αεροπορικής εταιρείας EL AL που εξυπηρετεί την αεροπορική κίνηση από και προς την Κύπρο.

 

Ο Παπαβασιλείου υπηρέτησε το ∆ήµο Αµµοχώστου 9 χρόνια σαν ∆ηµοτικός Σύµβουλος, 11 χρόνια σαν Αντιδήµαρχος και 9 χρόνια ως ∆ηµαρχεύων.  Αποσύρθηκε λόγω ηλικίας το 1987.

 

» Βλέπε βίντεο Συνέντευξη με τον Π. Παπαβασιλείου

 

 

Συμβολή στην ανάπτυξη 

Κατά τη διάρκεια της περιόδου 1937 ως 1974 η Αµµόχωστος αναπτύχθηκε από µια µικρή πόλη των 7,000 κατοίκων σε µια πολύ προοδευτική πόλη των 50,000 κατοίκων µε το λιµάνι της να είναι το κύριο λιµάνι της Κύπρου, διακινώντας γύρω στο 70% των εισαγωγών και εξαγωγών της Κύπρου και τα ξενοδοχεία της και τουριστικά της διαµερίσµατα να ελέγχουν γύρω στο 80% του τουρισµού της Κύπρου, µέχρι τις καταραµένες µέρες της τούρκικης εισβολής και κατοχής.

 

Υπηρέτησε 9 χρόνια (1978-1987) σαν Μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της ΄Ενωσης ∆ήµων Κύπρου, για περίπου 25 χρόνια στο συµβούλιο του Κυπριακού Ερυθρού Σταυρού, για 27 χρόνια στην Εκτελεστική Επιτροπή της Οµοσπονδίας Εµπόρων και Βιοµηχάνων Κύπρου Ο.Ε.Β., 3 χρόνια στο Συµβούλιο της Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου και 3 χρόνια στο Συµβούλιο του Ραδιοφωνικού Ιδρύµατος Κύπρου. Υπηρέτησε σαν Πρόεδρος του Ροταριανού Οµίλου Αµµοχώστου, του Συνδέσµου Ναυτικών Πρακτόρων, του Κυπριακού Οργανισµού Αναπτύξεως Γης (3 χρόνια), και του Κεντρικού Φορέα Ισότιµης Κατανοµής Βαρών (8 χρόνια).

 

Εισβολή

Στις 20 Ιουλίου 1974, την πρώτη µέρα της πρώτης τουρκικής εισβολής στην Κύπρο βρισκόταν στην Αγγλία µε τη γυναίκα του για να παρακολουθήσουν την τελετή αποφοίτησης του γιου του Χριστάκη από το Πανεπιστήµιο Υork. Οι συγκοινωνίες, αεροπορικές και ατµοπλοικές, από και προς την Κύπρο διακόπηκαν. Με εισήγηση του Γενικού ∆ιευθυντή της Ισραηλίτικης Ναυτιλιακής Εταιρείας ΖΙΜ κ. Υehuda Rothem πήγε µε τη γυναίκα του στο Ισραήλ. Η Ναυτική Σχολή της Χάιφα διέθεσε δωρεάν το µικρό εκπαιδευτικό σκάφος «Galim» µε πλήρωµα 5 εθελοντές φίλους τόσο του κ. Rothem όσο που τους µετάφεραν στη Λάρνακα την 31 Ιουλίου 1974 (το λιµάνι της Αµµοχώστου ήταν κλειστό).

 

» Βλέπε συνέντευξη Παρασκευή Παπαβασιλείου

 

Μετά τη δεύτερη τούρκικη εισβολή και την κατάληψη της Αµµοχώστου από τα τουρκικά στρατεύµατα εγκαταστάθηκε µε την οικογένειά του στη Λεµεσό όπου η εταιρεία του είχε υποκατάστηµα αποβλέποντας πάντοτε στην επιστροφή του και όλων των προσφύγων στα σπίτια και τις περιουσίες τους, τα χωριά και τις πόλεις τους.

 

Παύλος Ιακώβου

Πηγή: Πληροφοριών και φωτογραφικού υλικού Lina Papavassiliou Varnava