ΕΛΑΜ
Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο
Το Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο (ΕΛΑΜ) είναι εθνικιστικό Κόμμα της Κύπρου, το οποίο ιδρύθηκε το 2008.
Η ιδεολογία του ΕΛΑΜ είναι ο εθνικισμός και φέρει τα τυπικά χαρακτηριστικά των συγχρόνων ακροδεξιών κομμάτων (εναντίον της μετανάστευσης και αντικομμουνισμός). Στην Κύπρο οι ρίζες της Ακροδεξιάς μπορούν να ανιχνευθούν μέσα από πολιτικά μορφώματα και κινήσεις που έλκουν την καταγωγή τους στην ΕΡΕΚ στην Οργάνωση Χ του στρατηγού Γρίβα και μετά την Ανεξαρτησία στην ΕΟΚΑ Β. Συνδετικός κρίκος όλων αυτών των ομάδων υπήρξε το Ενωτικό Κίνημα των Κυπρίων. Στην Κύπρο το ΕΛΑΜ εμφανίστηκε αρχικά ως παρακλάδι της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα.
Πολιτική
Στις Βουλευτικές εκλογές του 2016 το ΕΛΑΜ εισήλθε στη Βουλή με δυο βουλευτές. Με τον πρόεδρο του Χρίστο Χρίστου στη Λευκωσία και τον Λίνο Παπαγιάννη στην Αμμόχωστο.
Το Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο 2008 αρχικά επιχείρησε να εγγραφεί στο μητρώο κομμάτων του Υπουργείου Εσωτερικών ως «Χρυσή Αυγή-πυρήνας Κύπρου», όμως δεν έγινε δεκτό και υποβλήθηκε ξανά αίτηση ως «Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο».
Το ΕΛΑΜ μετά την ίδρυση του κατήλθε για πρώτη φορά στις Ευρωεκλογές του 2009. Το 2016, στις βουλευτικές εκλογές το ΕΛΑΜ κατάφερε να εισέλθει στην βουλή λαμβάνοντας 3,71% των ψήφων και να εκλέξει δύο βουλευτές.
Μετά την είσοδο του ΕΛΑΜ στη Βουλή κλήθηκε να συμμετάσχει στο Εθνικό Συμβούλιο υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη. Στις 5 Δεκεμβρίου και με αφορμή τις εξελίξεις στο Κυπριακό, ο Χρίστος Χρίστου ανακοίνωσε την αποχώρηση του κόμματος από το Εθνικό Συμβούλιο, δηλώνοντας ότι "ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αθετεί τις κόκκινες γραμμές του, μετατρέποντας το εθνικό ζήτημα σε προσωπική του υπόθεση".
Στις 10 Φεβρουαρίου 2017 εγκρίθηκε από την Βουλή τροπολογία του ΕΛΑΜ που αφορούσε τη συμπερίληψη του Ενωτικού Δημοψηφίσματος 1950 στις επετείους όπου γίνεται ανάγνωση μηνυμάτων, καθώς και ολιγόλεπτη συζήτηση στην τάξη προκαλώντας μια μικρή κρίση στις συνομιλίες για λύση του Κυπριακού.
Το 2018 το ΕΛΑΜ κατήλθε στις Προεδρικές Εκλογές διά του προέδρου του Χρίστου Χρίστου. Η υποψηφιότητα Χρίστου κατετάγη τέταρτη, μεταξύ εννιά υποψηφίων. Συγκεκριμένα, έλαβε 21.841 ψήφους και 5,65%. Στον δεύτερο γύρο αποφάσισε την ψήφο κατά βούληση. Το ΕΛΑΜ δήλωσε ικανοποιημένο καθώς κατάφερε να αυξήσει τον αριθμό των ψήφων του και να καταλάβει την τέταρτη θέση.
Στις ευρωεκλογές του 2019 το ΕΛΑΜ συνέχισε να αυξάνει τα ποσοστά του. Έλαβε ποσοστό 8,25% ανά το παγκύπριο, συνολικά 23.167 ψήφους. Παρά όμως την αυξητική του πορεία, δεν κατάφερε τελικά να εκλέξει ευρωβουλευτή.
Στις Βουλευτικές εκλογές το Μάιο του 2021 το ΕΛΑΜ κατετάγη τέταρτο κόμμα με ποσοστό 6.78%. Εξέλεξε 4 Βουλευτές. Τους Χρίστου Χρίστο, Ανδρέα Θεμιστοκλέους, Ιωάννου Σωτήρη, και Παπαγιάννη Λίνο. Ο Ανδρέας Θεμιστοκλέους στις 7 Οκτωβρίου 2021 ανεξαρτητοποιήθηκε κατόπιν διαφωνιών με την ηγεσία του Κινήματος.
Ιδεολογία
Το ΕΛΑΜ γνώρισε ταχεία άνοδο μετά την ίδρυσή του το 2008, γεγονός που κίνησε το ενδιαφέρον των ερευνητών. Σύμφωνα με τον Γιάννο Κατσουρίδη, σε άρθρο το οποίο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal South European Society and Politics το 2013, το ΕΛΑΜ κατάφερε να αναδυθεί ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης του 2013, την αυξημένη ανεργία και την κρίση αξιοπιστίας των πολιτικών κομμάτων.
Πηγές για να κινητοποιηθεί η ακροδεξιά στην Κύπρο υπήρξε το Κυπριακό πρόβλημα και αντιτουρκικά και αντικομμουνιστικά αισθήματα στο νησί. Όμως το ΕΛΑΜ κατάφερε να εντάξει και σύγχρονα πρόβλημα στην ατζέντα του, όπως η μετανάστευση.
Μιλιταρισμός
Η ιδεολογία του ΕΛΑΜ είναι ο εθνικισμός και φέρει τα τυπικά χαρακτηριστικά των συγχρόνων ακροδεξιών κομμάτων (εναντίον της μετανάστευσης και αντικομμουνισμός). Αποτελούν συνέχεια του ριζοσπαστικού εθνικιστικού κινήματος που ρίζωσε στην Κύπρο στις αρχές του 20ου αιώνα. Συνεχίζουν με τον ίδιο αντιτουρκισμό. Στις 27 Μαρτίου 2014 επιτέθηκαν με ξύλα και λοστούς εναντίον του Τουρκοκύπριου ηγέτη Μεχμέτ Ταλάτ σε εκδήλωση όπου είχε κληθεί να μιλήσει στη Λεμεσό.
Άλλα ιδεολογικά χαρακτηριστικά του ΕΛΑΜ είναι ο μιλιταρισμός, ο απολυταρχισμός, η ξενοφοβία-ιδίως η ισλαμοφοβία, και η εναντίωση στον μοντερνισμό.
Στο Κυπριακό οι θέσεις τους είναι μαξιμαλιστικές. Η επίσημη θέση τους στο Κυπριακό είναι η απόρριψη της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας στην οποία αντιπροτείνουν την συνέχιση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σε διάφορες εκδηλώσεις και διαδηλώσεις τους βέβαια εξακολουθούν να συνθηματολογούν υπέρ της Ένωσης με την Ελλάδα, στέλνοντας το μήνυμα ότι αποτελούν τους συνεχιστές του Απελευθερωτικού Αγώνα 1955-59, της ΕΟΚΑ και του Αρχηγού της Διγενή.
Σχέσεις με Χρυσή Αυγή
Η Εκκλησία της Κύπρου αρχικά στήριξε το ΕΛΑΜ μέσα από δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου, ο οποίος τους αποκάλεσε «καλά παιδιά» αλλά και του Μητροπολίτη Πάφου Γεωργίου.
Μετά την καταδίκη της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα στις 7 Οκτωβρίου 2020 με την κατηγορία ότι λειτουργούσε ως εγκληματική οργάνωση, στις 22 Οκτωβρίου 2020 το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων καταδίκασε σε φυλάκιση 38 στελέχη της Χρυσής Αυγής.
Συγκεκριμένα το δικαστήριο οδηγησε στη φυλακή τους καταδικασθέντες ως "διευθυντήριο" της εγκληματικής οργάνωσης: Νίκο Μιχαλολιάκο, Ηλία Κασιδιάρη, Ιωάννη Λαγό, Γιώργο Γερμενή, Ηλία Παναγιώταρο, Χρήστο Παππά, στους οποίους επιβλήθηκαν ποινές 13 ετών κάθειρξης και ποινές φυλάκισης 6 έως 8 μηνώ. Καταδίκασε επίσης τον Αρτέμη Ματθαιόπουλο σε 10ετή κάθειρξη.
Το ΕΛΑΜ στήριξε με δηλώσεις την Χρυσή Αυγή σε κάθε περίπτωση. Από την επίθεση του Κασιδιάρη στη Λιάνα Κανέλλη μέχρι και τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα και τις συλλήψεις του ηγετικού πυρήνα της Χρυσής Αυγής, σταθερά το ΕΛΑΜ εξέφραζε τη στήριξη του στο Μιχαλολιάκο και τους άλλους συλληφθέντες, επιμένοντας ότι οι κατηγορίες ήταν σκευωρία που σύντομα θα καταρρεύσει, ενώ διαμαρτυρήθηκαν έξω από την ελληνική πρεσβεία στην Κύπρο για τις “παράνομες, αντισυνταγματικές και άδικες συλλήψεις”.
Τότε ο Χρίστου μιλούσε για “ενορχηστρωμένη επίθεση στο κίνημα” και τόνιζε ότι ο Μιχαλολιάκος ήταν “ο πιο έντιμος πολιτικός που υπάρχει” ενώ σε εκδήλωση για την επέτειο των Ιμίων είχε πει:
“Στα φυλακισμένα αδέρφια μας, στέλνουμε το μήνυμα ότι βρισκόμαστε δίπλα τους, είμαστε εδώ παρόντες και θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί για να πετύχει ο εθνικός αγώνας τον οποίο διεξάγουμε από κοινού σε Ελλάδα και Κύπρο”
Αυτή η στάση ξεκίνησε να διαφοροποιείται κατά την πορεία της δίκης και όταν άρχισε να φαίνεται ότι τα στοιχεία ήταν αδιάσειστα για την καταδίκη της Χρυσής Αυγής. Τότε επισήμως ο Χρίστου διαχώρισε τη θέση του:
“Ο λόγος για τον οποίο έχουμε χαράξει την δική μας πορεία, είναι αυτό που λέγαμε εξ αρχής. Μπορεί να υπάρχουν δεσμοί συνεργασίας, αλλά εμείς έχουμε ακολουθήσει μια διαφορετική στρατηγική και μια διαφορετική τακτική. Εάν υπάρχουν λάθη στη διαχείριση του ζητήματος από το εν λόγω κίνημα, είναι κάτι που πρέπει να διαχειριστούν οι ίδιοι.
Επομένως, από τη στιγμή που είναι και εκτός κοινοβουλίου, έχουμε διακόψει πλέον κάθε είδους συνεργασία κι αυτό είναι επίσημο.”
Μετά την καταδίκη της Χρυσής Αυγής, το ΕΛΑΜ εξέδωσε ανακοίνωση όπου τόνιζε: “η Παράταξή μας, όπως δήλωσε επανειλημμένα δημόσια και ο Πρόεδρος μας, εδώ και καιρό έχει διακόψει κάθε είδους συνεργασία και επαφή με τον Λαϊκό Σύνδεσμο Χρυσή Αυγή. Για όσους κακόπιστα και με εμπάθεια προσπαθούν να παρουσιάσουν κάτι άλλο για να αποκομίσουν μικροπολιτικά οφέλη, επαναλαμβάνουμε αυτό που είναι ευρέως γνωστό και αντιληπτό ότι: άλλο το Ε.ΛΑ.Μ. και άλλο η Χρυσή Αυγή. Άλλωστε, ο κάθε πολιτικός χώρος κρίνεται με βάση το έργο που επιτελεί και την προσφορά του προς την κοινωνία”
Πηγή:
- Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
- Η Σοβαρή Χρυσή αυγή της Κύπρου
Φώτο Γκάλερι
