Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Από τις 27- 29 Απριλίου 2021 διεξήχθη στη Γενεύη η άτυπη Πενταμερής για το Κυπριακό υπό την αιγίδα του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες. Επρόκειτο για μια ακόμα συνάντηση στη Γενεύη, η οποία αυτή τη φορά απεδείχθη κρίσιμη αφού η Τουρκική πλευρά έθεσε στο τραπέζι θέμα αλλαγής βάσης των συνομιλιών, όπως αυτή είχε συμφωνηθεί στις συναντήσεις υψηλού επιπεδου Μακαρίου-Ντενκτάς και Κυπριανού - Ντενκτάς το 1977 και το 1979 αντίστοιχα στην παρουσία του τότε γενικού γραμματέα του ΟΗΕ  Κουρτ Βαλντχαιμ.

Ως γνωστό στην πόλη αυτή της Ελβετίας διεξήχθηκαν αρκετές συνομιλίες για το Κυπριακό και στο παρελθόν μεταξύ του Γλαύκου Κληρίδη και το Ραούφ Ντενκτάς αμέσως μετά την Τουρκική Εισβολή του 1974. Βλέπε Γενεύης Συνομιλίες.  

Στην άτυπη αυτή συνάντηση με στόχο την άρση του αδιεξόδου που προέκυψε τον Ιούλιο του 2017 στο Κραν Μοντανά, η Τουρκική Πλευρά διά του Τ/κ ηγέτη Ερσίν Τατάρ, προχώρησε σε συνολική στροφή με στόχο την αλλαγή της βάσης συζήτησης του Κυπριακού με έγγραφο 6 σημείων που κατέθεσε στις 28 Απριλίου 2021 ενώπιον του κ. Γκουτέρες. Η πρόταση σαφώς βρισκόταν εκτός του συμφωνημένου πλαισίου λύσης του Κυπριακού.  Με βάση την πρόταση αυτή η Τ/κ ζήτησε προκαταβολικά, δηλαδή πριν ξεκινήσουν νέες διαπραγματεύσεις, την  αναγνώριση ίσης διεθνούς  προσωπικότητας και κυριαρχικής ισότητας της Τ/κ κοινότητας. Σε περίπτωση που αναγνωριζόταν αυτό, τότε στις διαπραγματεύσεις θα προσέλθουν δυο κράτη και όχι δύο κοινότητες.

Η Ε/κ πλευρά διά του Προέδρου Αναστασιάδη απέρριψε την πρόταση αυτή εμμένοντας στη θέση ότι οι συνομιλίες πρέπει να ξεκινήσουν απ΄ εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντανά με οδηγό το πλαίσιο Γκουτέρες.

Στο πλαίσιο της άτυπης αυτής Πενταμερούς την Κύπρο εκπροσώπησαν ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και ο Ε/κ διαπραγματευτής Ανδρέας Μαυρογιάννης, την Τουρκοκυπριακή πλευρά ο Ερσίν Τατάρ και ο διαπραγματευτής του Εργκιούν Ολγκιούν, την Ελλάδα ο ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας, την Τουρκία ο ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου και τη Βρετανία ο ΥΠΕΞ Ντομινίκ Ραμπ. Παρούσα και η ειδική απεσταλμένη του ΟΗΕ στο Κυπριακό Τζέιν Χολ Λουτ. Η ΕΕ παρίστατο ως παρατηρητής.

(Βλέπε Διακοινοτικές Συνομιλίες)

Η Τ/κ πρόταση

Ο Ερσίν Τατάρ σε ένα δισέλιδο έγγραφο που κατέθεσε, υποστήριξε ότι οι προσπάθειες για επίλυση του Κυπριακού τις τελευταίες δεκαετίες δεν απέδωσαν, κατηγορώντας την Ε/κ πλευρά ότι δεν είναι διατεθειμένη να αποδεχθεί τους Τ/κ ως ίσους εταίρους σε μια ομοσπονδία. Συγκεκριμένα πρότεινε:  

1. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ να αναλάβει πρωτοβουλία ώστε το Συμβούλιο Ασφαλείας να υιοθετήσει ψήφισμα το οποίο να διασφαλίζει την ίση διεθνή προσωπικότητα και την κυριαρχική ισότητα των δυο πλευρών. Αυτό το ψήφισμα θα αποτελέσει τη νέα βάση για την εγκαθίδρυση μιας σχέσης συνεργασίας μεταξύ των δύο υφισταμένων κρατών στην Κύπρο.
2. Όταν διασφαλιστούν η ίση διεθνής προσωπικότητα και η κυριαρχική ισότητα, μέσω της προαναφερθείσας διευθέτησης, οι δυο πλευρές θα προσέλθουν σε συνομιλίες πάνω σε αυτή τη βάση, προσανατολισμένες σε αποτελέσματα, με καθορισμένο χρονοδιάγραμμα και υπό την αιγίδα του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ για την υιοθέτηση μιας αμοιβαίας συμφωνίας συνεργασίας που θα είναι προϊόν της ελεύθερης βούλησης όλων των πλευρών.
3. Οι διαπραγματεύσεις θα επικεντρωθούν στην μελλοντική σχέση των δύο ανεξάρτητων κρατών, το περιουσιακό, την ασφάλεια και τις εδαφικές αναπροσαρμογές, και επίσης τις σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
4. Οι διαπραγματεύσεις θα υποστηρίζονται από την Τουρκία την Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως επίσης και από την ΕΕ,  όπου είναι αναγκαίο, υπό καθεστώς παρατηρητή.
5. Στο πλαίσιο επίτευξης μιας συμφωνίας που τα δύο κράτη θα αναγνωρίζουν το ένα το άλλο, οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις θα την υποστηρίξουν.
6. Οποιαδήποτε συμφωνία προκύψει ως αποτέλεσμα αυτών των διαπραγματεύσεων, θα υποβληθεί ταυτόχρονα για έγκριση σε χωριστά δημοψηφίσματα στα δύο κράτη.