Μαρκεζίνης Σπύρος

Πρωθυπουργός επί Δικτατορίας στην Ελλάδα

Image

Πολιτικός, νομικός. Ο Σπύρος Μαρκεζίνης γεννήθηκε στην Αθήνα στις 9 Απρίλιου 1909 και πέθανε στις 4 Ιανουαρίου 2000. Κατά τη διάρκεια της πολιτικής του σταδιοδρομίας εξελέγη βουλευτής διετέλεσε υπουργός ελληνικών κυβερνήσεων σε σημαντικά χαρτοφυλάκια τη δεκαετία του 1950 ενώ τον Οκτώβριο του 1973 σχημάτισε σε συνεργασία με τον Γεώργιο Παπαδόπουλου βραχύβια κυβέρνηση κατά τη διάρκεια Χούντας η οποία μερικούς μήνες και ανατράπηκε με το πραξικόπημα του Ιωαννίδη.

 

Προερχόταν από πολιτική οικογένεια. Ο ίδιος αναφέρει ότι οι πρόγονοί του διετέλεσαν Βουλευτές  Θήρας και Κυκλάδων, ενώ ο προπάππους του υπέγραψε το Σύνταγμα του 1844. Ο πατέρας του, Βασίλειος Μαρκεζίνης (1862-1942) ήταν δικηγόρος και διατέλεσε βουλευτής κατά τις περιόδους (1899-1905, 1906-1911, 1915-1917). Σπούδασε Νομική και πολιτικές επιστήμες και αποφοίτησε  το 1929. Το 1931 διορίσθηκε δικηγόρος στην Αθήνα. Το 1936 έγινε νομικός σύμβουλος του βασιλέως  Γεωργίου Β, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1946, οπότε έλαβε το επίσημο βάπτισμα του πυρός στην πολιτική. Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής αναμίχθηκε στην Αντίσταση ως ηγετικό στέλεχος της οργάνωσης «Δεσμός».

 

Εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής το 1946 στις Κυκλάδες, συνεργαζόμενος με την  Ενωμένη Παράταξη Εθνικοφρόνων.». Το 1947 ίδρυσε το  Νέο Κόμμα» στο οποίο προσχώρησαν 18 βουλευτές του Λαϊκού Κόμματος. Το 1949 (20 Ιανουαρίου έως 14 Απριλίου) διατέλεσε υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου στην κυβέρνηση Θεμιστοκλή Σοφούλη. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, το όνομά του αναμίχθηκε στο περίφημο εκείνη την εποχή σκάνδαλο λαθρεμπορίου συναλλάγματος, ανάμιξη που τον οδήγησε στο εδώλιο του κατηγορουμένου (αργότερα απαλλάχθηκε από τις σχετικές κατηγορίες), και στην αποπομπή του από την κυβέρνηση. Συμμετείχε με το Νέον Κόμμα στις εκλογές του 1950 αλλά δεν εκλέχθηκε βουλευτής.

 

Προσχώρησε στον Ελληνικό Συναγερμό του Αλέξανδρου Παπάγου αμέσως μετά τη συγκρότησή του και αναδείχθηκε κύριο στέλεχός του. Στις Βουλευτικές εκλογές 1951 και 1952 εξελέγη βουλευτής Αθηνών. Μετά τις εκλογές (19 Νοεμβρίου) ανέλαβε το  Υπουργείο Συντονισμού στην Κυβέρνηση Παπάγου, υιοθετώντας τότε νέα οικονομική πολιτική της οποίας κύρια μέτρα ήταν η αναπροσαρμογή της νομισματικής αξίας της δραχμής και η καθιέρωση της ελευθερίας των εισαγωγών. Στις 1 Απριλίου του 1954, μετά από διαφωνία του με τον Παπάγο, υπέβαλε παραίτηση η οποία έγινε αποδεκτή (3 Απριλίου) και μετά από επτά μήνες, τον Νοέμβριο, αποχώρησε και από το κόμμα. Η παραίτηση του είχε σχέση και με το Κυπριακό. (Βίντεο Ψηφιακό Αρχείο Βουλής των Ελλήνων)

 

 

Τον Φεβρουάριο του 1955 ίδρυσε το Κόμμα Προοδευτικών με 30 βουλευτές, που απέτυχε όμως στις εκλογές του 1956. Το 1958 έλαβε μέρος στις εκλογές σε συνασπισμό με την «Προοδευτική Αγροτική Δημοκρατική Ένωση» και συγκέντρωσαν 10,5% των ψήφων. Το  1961 συνεργάστηκε με την Ένωση Κέντρου και το 1964 με την ΕΡΕ και εξελέγη βουλευτής Αθηνών.

 

Πρωθυπουργός

Την 1η Ιουνίου 1973 ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος  καταργεί τη  Βασιλεία και αποφασίζει να φιλελευθεροποιήσει το δικτατορικό καθεστώς προκηρύσσοντας βουλευτικές εκλογές στις 10 Φεβρουαρίου 1974 .Η αρχή της πρωθυπουργίας του συνέπεσε με το ξέσπασμα του πολέμου του Γιομ Κιπούρ. Προσπάθησε να λάβει μέτρα φιλελευθεροποίησης. Σημαντικότερα εξ αυτών ήταν η κατάργηση του στρατιωτικού νόμου, η χορήγηση αμνηστίας σε πολιτικούς κρατούμενους, η κατάργηση της λογοκρισίας, η κατάργηση του διατάγματος 1347, που προέβλεπε τη διακοπή αναβολής και άμεσης στράτευσης φοιτητών - σπουδαστών που απείχαν των μαθημάτων τους για συμμετοχή σε κινητοποιήσεις και βεβαίως η εξαγγελία των εκλογών. Όμως λόγω των ραγδαίων κοινωνικών εντάσεων που ακολούθησαν, δεν κατάφερε να διεκπεραιώσει την αποστολή του.

Επί πρωθυπουργίας του οι πρώτες ταραχές που σημειώθηκαν ήταν στο μνημόσυνο του Γεωργίου Παπανδρέου στο Α Νεκροταφείο όπου περίπου τρεις χιλιάδες νεαροί διαδηλωτές είχαν παραστεί και στη συνέχεια η αστυνομία επενέβη για τη διάλυσή τους.

 

Μνημόσυνο Γ Παπανδρέου

Βλέπε Βίντεο ΕΡΤ 

 

Αμέσως όμως μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου που ακολούθησαν ανετράπη από το πραξικόπημα Δημήτριου Ιωαννίδη.

 

Εξέγερση Πολυτεχνείου

Βλεπε Βίντεο

 

Ηταν κατηγορούμενος στη δίκη της Χούντας με τη Μεταπολίτευση. Την επομένη της κατάθεσης του υπομνήματος στην ανακριτική επιτροπή, ο Μαρκεζίνης κρίθηκε μη προφυλακιστέος και στις 7 Αυγούστου απαλλάχθηκε οριστικά, με το ίδιο βούλευμα (677/1975) που παρέπεμψε 34 άλλα στελέχη του καθεστώτος στο ακροατήριο.

 

Μετά την αποχώρησή του από την πολιτική, στη δεκαετία του '80 αφοσιώθηκε στη συγγραφή του έργου «Νεώτερη Πολιτική Ιστορία της Ελλάδος».