Θησεύς
Ένας από τους γνωστότερους ήρωες της ελληνικής μυθολογίας και ο πιο σημαντικός της Αττικής, θεμελιωτής της ενότητας της Αττικής. Κατά τον μύθο, ήταν γιος του Αιγέως, βασιλιά των Αθηνών, και της Αίθρας, κόρης του Πιτθέως ηγεμόνα της Τροιζήνας. Από την πλευρά του πατέρα του, το γενεαλογικό του δέντρο ξεκινάει από τον Ερεχθέα, κι από την πλευρά της μητέρας του, από τον Πέλοπα.
Γνωστότεροι από τους άθλους του Θησέως ήσαν εκείνοι που έκανε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του από την Τροιζήνα (όπου είχε ζήσει τα παιδικά του χρόνια) στην Αθήνα (όπου πήγε για να συναντήσει τον πατέρα του): Στην Επίδαυρο σκότωσε το ληστή Περιφήτη, στον Ισθμό σκότωσε το ληστή Σίνη ή Πιτυοκάμπτη, στον Κρομμυώνα σκότωσε έναν τρομερό αγριόχοιρο, στις Σκιρωνίδες Πέτρες σκότωσε το ληστή Σκίρωνα, στην Ελευσίνα κατέβαλε τον Κερκύονα, στον Κορυδαλλό σκότωσε τον Πολυπήμονα ή Δαμαστή ή Προκρούστη.
Στη συνέχεια, μετά την άφιξή του στην Αθήνα, αναφέρονται και άλλοι άθλοι του ήρωα, όπως η σύγκρουσή του με τους Παλλαντίδες (τα 50 παιδιά του Πάλλα, αδελφού του Αιγέως) που τους κατανίκησε, η σύλληψη και θυσία του μαραθώνιου ταύρου κ.α.
Ιδιαίτερα γνωστός όμως είναι ο άθλος του στην Κρήτη, όπου εξόντωσε τον Μινώταυρο και απάλλαξε την Αθήνα από τον αποτρόπαιο φόρο να προσφέρει στον Μινώταυρο ως τροφή 7 νέους και 7 νέες κάθε 9 χρόνια. Ο Θησεύς κατόρθωσε επίσης να βρει την έξοδό του από τον περίφημο λαβύρινθο με τη βοήθεια της Αριάδνης, κόρης του βασιλιά της Κρήτης Μίνωος.
Φεύγοντας νικητής από την Κρήτη για να επιστρέψει στην Αθήνα, ο Θησεύς πήρε μαζί του και την Αριάδνη την οποία όμως εγκατέλειψε αργότερα στη Νάξο, όπου την βρήκε και τη νυμφεύθηκε ο θεός Διόνυσος.
Βλέπε λήμμα: Διόνυσος ή Βάκχος
Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα, ο Θησεύς διαδέχθηκε στην εξουσία τον πατέρα του Αιγέα που είχε πεθάνει περιμένοντάς τον να επιστρέψει (πνίγηκε στη θάλασσα που ονομάζεται γι’ αυτό Αιγαίον πέλαγος) και διεξήγαγε σειρά αγώνων όχι μόνο για επικράτηση αλλά και για ενοποίηση της Αττικής στα πλαίσια της πόλης - κράτους των Αθηνών, επιτέλεσε δε και διάφορους άλλους άθλους. Θεωρείται ως ο δυναμικότερος ηγεμόνας των Αθηνών, που άσκησε φιλολαϊκή πολιτική και δημιούργησε σημαντικά έργα. Τον βίο του Θησέως παραδίδει ο Πλούταρχος.
Βλέπε λήμμα: Αμαθούντα
Ο Θησεύς, σύμφωνα προς μια μυθολογική παραλλαγή, σχετίστηκε και με την Κύπρο: Όταν επέστρεφε στην Αθήνα από την Κρήτη, παρασύρθηκε από τα κύματα κι έφθασε μαζί με την Αριάδνη στην Κύπρο, όπου το καράβι του εξόκειλε κάπου κοντά στην Αμαθούντα. Στην πόλη της Αμαθούντος ο Θησεύς και η Αριάδνη έτυχαν θερμής υποδοχής. Αργότερα, όταν ο ήρωας προσπαθούσε να επιδιορθώσει το καράβι του, παρασύρθηκε στο πέλαγος. Η Αριάδνη παρέμεινε στην Αμαθούντα, όπου και πέθανε. Ετάφη σε άλσος κοντά στην πόλη αυτή, που πήρε το όνομά της και λατρεύθηκε από τους Αμαθουσίους οι οποίοι την συνέδεσαν με τη θεά Αφροδίτη. Η εκδοχή αυτή του μύθου αναφέρει πως ο Θησεύς κατόρθωσε αργότερα να επιστρέψει στην Αμαθούντα, όπου πληροφορήθηκε τον θάνατο της Αριάδνης. Προτού φύγει ξανά, κατασκεύασε δυο αγάλματα της Αριάδνης, ένα από χαλκό κι ένα από ασήμι, που τα άφησε στην Αμαθούντα για σκοπούς λατρείας της.
Βλέπε λήμμα: Ιερά της Αφροδίτης στην Κύπρο
Αναφέρεται ακόμη ότι στην Αμαθούντα η Αριάδνη είχε γεννήσει δυο αγόρια, τον Στάφυλο και τον Οινοπίωνα, που πρώτοι στην Κύπρο ασχολήθηκαν με την καλλιέργεια του αμπελιού και την κατασκευή κρασιού.
Βλέπε λήμμα: Αριάδνη
Τη μυθολογική σχέση του Θησέως με την Κύπρο, και ιδιαίτερα με την πόλη της Αμαθούντος, αναφέρει ο Πλούταρχος στον βίο του Θησέως, κι όπως γράφει, αντλεί από τον Κύπριο συγγραφέα Παίωνα τον Αμαθούσιο.
Ίσως ο Παίων να είχε διασώσει κάποια σχετική παράδοση που υφίστατο στην Αμαθούντα και που είχε συσχετίσει τον Θησέα με την κυπριακή αυτή πόλη, προκειμένου να εξηγηθεί η εκεί λατρεία της Αριάδνης - Αφροδίτης, μια λατρεία που πιθανώς να μη είχε, αρχικά, σχέση με την κόρη του Μίνωος, αφού από μερικούς μελετητές υποστηρίζεται πως πιθανώς το Αριάδνη δεν ήταν παρά επίθετο της θεάς Αφροδίτης, που σήμαινε πάναγνη.
Είναι, εν πάση περιπτώσει, σημαντική η σύνδεση της πόλης της Αμαθούντος (που από πολλούς εθεωρείτο ως «ετεοκυπριακή») με τον σημαντικότερο και δημοφιλέστερο ηγέτη των Αθηνών.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια