Θεωροδόκοι πόλεις
Κατά την Αρχαιότητα, θεωροδόκοι ονομάζονταν οι διάφορες πόλεις που υποδέχονταν τους θεωρούς, δηλαδή τους επίσημους απεσταλμένους του μαντείου των Δελφών, οι οποίοι αποστέλλονταν για να μαζέψουν τα διάφορα αφιερώματα προς τον Απόλλωνα, αλλά και γενικότερα τους θεωρούς που ήσαν επίσημα πρόσωπα, αντιπρόσωποι πόλεων ή ιερών, που στέλνονταν για να αναγγείλουν κάποιο σπουδαίο γεγονός (όπως μεγάλους αγώνες ή γιορτές) που θα γινόταν στην πόλη τους, ή ακόμη να αντιπροσωπεύσουν την πόλη τους σε τέτοια γεγονότα. Θεωροδόκοι ονομάζονταν επίσης οι σημαίνουσες προσωπικότητες των πόλεων, που υποδέχονταν και φιλοξενούσαν τους θεωρούς.
Βλέπε λήμμα: Δελφοί και Κύπρος
Σε επιγραφή που βρέθηκε στους Δελφούς και που χρονολογήθηκε στον 3ο/2ο π.Χ. αιώνα, αναφέρονται στον κατάλογο και εννέα κυπριακές θεωροδόκοι πόλεις, καθώς και τα ονόματα των σημαινόντων πολιτών που υποδέχονταν τους απεσταλμένους των Δελφών. Η επιγραφή είναι φθαρμένη, κι έχει ως εξής:
[...] Ἐν Σαλαμῖνι Διότιμος [...] ων [ος] ἐν Καρ[π]ασε[ίᾳ] Ἀριστόστρ[ατος Δ]ή-μου(; )[Χ]ῖος(;) ἐν Χύτροις [...]
ἐν Κερυνείᾳ
έν Λαπήθω Ἀριστοκλῆς Πο[λιά]νθου Γορτύνιος
ἐν Σόλοις [...]
ἐν [Ταμ]ασσῷ Θρασέας Θρα[σ]έα Ἀσπένδιος ἐν [Θρ]ό[ν]οις (;)[...] ἐν [Ἀρ]σ[ιν]όᾳ:.(;) Ἀρισταγόρας Ἀρισταγόρα
[…..]
Βλέπε λήμματα: Σαλαμίνα, Κερύνεια, Λάπηθος, Σόλοι, Ταμασός
Κατά τον Κ.Π. Χατζηιωάννου (ΑΚΕΠ , Δβ, 1980, αρ. 71), η επιγραφή αναφέρει τις κυπριακές πόλεις με τη σειρά που πιθανότατα ακολουθούσε την πορεία των θεωρών. Δηλαδή οι απεσταλμένοι του μαντείου έφθαναν αρχικά στη Σαλαμίνα της Κύπρου, απ' εκεί πήγαιναν στην Καρπασία, επέστρεφαν στους Χύτρους, στην Κερύνεια ύστερα, κατόπιν επισκέπτονταν τη Λάπηθο, τους Σόλους και την Ταμασσό. Αμφιβολίες υπάρχουν για τη συμπλήρωση της όγδοης και φθαρμένης πόλεως σε Θρόνους (πόλεως που βρισκόταν στη νοτιοανατολική Κύπρο); Μερικοί μελετητές αποδέχονται ως ορθότερη τη συμπλήρωση του Μίτφορντ ἐν Λεδροῖς, δηλαδή Λήδρα. Αμφιβολίες εκφράζονται και ως προς την ορθότητα της συμπλήρωσης της επίσης φθαρμένης στην επιγραφή ένατης πόλης Αρσινόης.
Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι σε μερικές από τις κυπριακές θεωροδόκους πόλεις της επιγραφής των Δελφών, οι θεωροδόκοι άρχοντες δεν ήσαν Κύπριοι: Στην Καρπασία αναφέρεται ο Αριστόστρατος του Δήμου από την Χίο, στη Λάπηθο ο Αριστοκλής του Πολιάνθου από τη Γορτυνία, στην Ταμασσό ο Θρασέας γιος του Θρασέα από την Άσπενδο της Πισιδίας. Όλοι εν πάση περιπτώσει, είναι Έλληνες.
Σ' ό,τι αφορά τους θεωροδόκους άνδρες, τους επιφορτισμένους με την ευθύνη να υποδέχονται και να φιλοξενούν τους απεσταλμένους, πρέπει ν' αναφερθεί ότι υπήρξαν περιπτώσεις όπου εξέχοντες Κύπριοι κατείχαν το αξίωμα αυτό εκτός Κύπρου. Γνωστός από επιγραφή του 3ου π.Χ. αιώνα που βρέθηκε στους Δελφούς, μας είναι ο Κύπριος Ανταγόρας Δημοσθένους που, μεταξύ άλλων αξιωμάτων, κατείχε κι εκείνο του θεωροδόκου στους ίδιους τους Δελφούς, όπου υποδεχόταν επίσημους απεσταλμένους που έφθαναν στο φημισμένο μαντείο.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια