Ασκάς Μανόλης
Κύπριος, πιθανώς άρχοντας - γαιοκτήμονας αραβικής καταγωγής, που το καλοκαίρι του 1426 όταν οι Μαμελούκοι εισέβαλαν στην Κύπρο και πολιορκούσαν τη Λευκωσία, επειδή ζήλεψε άλλους Κυπρίους άρχοντες (που υποδέχθηκαν τους εισβολείς, εξασφάλισαν την εύνοιά τους, τους υπέδειξαν τα εισοδήματα του νησιού και γι’ αυτό πήραν απ' αυτούς αξιώματα), προσήλθε κι αυτός και συμβούλευσε τους Μαμελούκους να γράψουν και μετακαλέσουν τον Στασήν τοῦ Γούλου από τους αμπελώνες του στον Άγιο Ονούφριο. Το γράμμα έγραψε ο Πατήν Γουννέμε, κι ο Στασής ξεγελάστηκε, ήλθε στη Λευκωσία διά νά δείξη τά 'σσοδία τῆς ρηγάδας, καί διά νά τόν ποίσουν [οἱεἰσβολεῖς] πράκτορον (Λ. Μαχαιράς, Χρονικόν, παρ. 693).
Βλέπε λήμμα: Μαμελούκοι και Κύπρος
Οι άλλοι άρχοντες τους οποίους ο Ασκάς μιμείται ήσαν, εκτός ίσως του τελευταίου, ασφαλώς αραβικής και αυτοί καταγωγής: ὁ σίρ Γιούσεφ Ἀουτάτ καί ὁ ἀδελφός του ὁ σίρ Πέχνας, και ὁ σίρ Ραμπούτ Ἀουτάτ και ὁ σιρ Χίμης και οὗλα τά ἀδελφία, καί ὁ σίρ Πατή Γουνέμε. Σ' αυτούς προστέθηκε και ο μισέρ Τζουάν Φλάτρος, που διορίστηκε από τους Μαμελούκους γραμματικός τούς λογαριασμούς τῶν ἐμπαλίων, καί ἒδειξέν τους καί τά 'σσοδία τῆς ρηγάδας όπως λίγο έπειτα και ο Στασής τοῦ Γούλου, προφανώς και αυτός αραβικής καταγωγής. Απ' όλους μόνο ο σίρ Πατή Γουνέμε αναφέρεται από ένα χειρόγραφο του κειμένου του Λ. Μαχαιρά ότι ἐξεῦρεν τήν γλῶσσαν [=αραβικά], αλλά τα ονόματα των λοιπών είναι αραβικά και η καταγωγή τους πρέπει να ήταν αραβική, έστω κι αν δεν αναφέρονται ως αραβομαθείς. Ειδικά ο Μανόλης ο Ασκάς αντίθετα προς την άποψη του Σ. Μενάρδου ότι το επώνυμό του σήμαινε τον έμπορον ασκών, ή ότι ήταν παραμόρφωση του λατινικού Ασκάνιος και του ιταλικού Αscanio, δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο από το αραβικό όνομα Aska. Η αραβική προέλευση της «παρέας» που υποδέχθηκε τους Μαμελούκους και ο φθόνος του Μ. Ασκά γι’ αυτούς οδηγούν στη σκέψη ότι ο φθόνος του ήταν «οικογενειακή υπόθεση» της «παρέας», της αραβογενούς ομάδας Κυπρίων γαιοκτημόνων που είχαν έλθει στην Κύπρο με πρόσκληση του Γουΐδου Λουζινιανού μαζί με άλλους διαφόρων εθνικοτήτων να τον βοηθήσουν στην οργάνωση του φεουδαλικού καθεστώτος.
Aska λεγόταν και ένας από τους συντρόφους του Μωαβία κατά την φημισμένη πρώτη εκστρατεία του στην Κύπρο κατά την άνοιξη - καλοκαίρι του 649.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια