Θερκοπούλλι ή κουφοπούλλι ή καλλιόσωμος
(Πτηνολ.). Jynx torguilla. Οικογένεια: Picidae. Είναι πουλί που περνά από την Κύπρο την άνοιξη και το φθινόπωρο, όταν μεταναστεύει, αν και μικρός αριθμός παραμένει κάποτε και διαχειμάζει στο νησί, ιδίως στα πεδινά δάση και στις παραλίες.
Το χρώμα του είναι γκριζοκαφέ με οριζόντιες καφέ ραβδώσεις, όμως στο κάτω μέρος του κορμού του είναι πιο ξέβαθο. Ο λαιμός, το στήθος και η κοιλιά του έχουν χρώμα ασπρόγκριζο με καφέ στίγματα. Η ουρά του είναι πλατιά σαν φυσερό, έχει δε πέντε πολύ ευδιάκριτες λεπτές καφέ οριζόντιες ραβδώσεις. Τα φτερά της κεφαλής του ανασηκώνονται όταν το πουλί ενοχληθεί και τότε φαίνεται σαν να έχει λοφίο. Τα πόδια του έχουν τα δυο δάκτυλα μπροστά και τα δυο πίσω, όπως κι ο παπαγάλος, και το βοηθούν να κινείται ευκολότερα στους κορμούς των δέντρων, ψάχνοντας για την τροφή του. Η φωνή του είναι ένα μονότονο σις - σις - σις, που μοιάζει σαν φύσημα κουφής (οχιάς) και ίσως γι’ αυτό ονομάστηκε στην Κύπρο θερκοπούλλιν και κουφοπούλλιν. Ήταν γνωστό κατά την Αρχαιότητα στους Έλληνες, που το ονόμασαν ἵυγξ (από τη λ. ἱυγή, σφύριγμα έχιδνας). Η γλώσσα του είναι μακριά και μυτερή και μ' αυτήν μαζεύει μυρμήγκια που είναι η κυριότερη τροφή του. Φωλιάζει σε τρύπες των δέντρων ή των βράχων, γεννά δε 3 - 6 αυγά. Απαντάται σ' όλη την Ευρώπη, στην Ασία, στη Σιβηρία, διαχειμάζει δε στην ανατολική Αφρική. Τα πουλιά της Ασίας πιστεύεται ότι διαχειμάζουν στις Ινδίες όπου είναι γνωστότατοι χειμερινοί επισκέπτες. Ένα μαυριδερό υποείδος του πουλιού αυτού, το Jynx t. tschusii, γεννά μόνο στην Ιταλία, Σικελία, Δαλματία και Σαρδηνία, αλλά ουδέποτε έχει φανεί στην Κύπρο.
Το θερκοπούλλιν είναι το μόνο πουλί που όταν πιαστεί στα ξόβεργα δεν αποπειράται να φύγει ή να δαγκώσει τα χέρια των ανθρώπων, αλλά τεντώνει το λαιμό του και αρχίζει να τον περιστρέφει, ίσως για να προκαλέσει τον οίκτο. Ο Αριστοτέλης δίνει μια ακριβή περιγραφή του: ...ὀλίγοι δέ τινες δύο μέν δακτύλους ἔμπροσθεν δύο δ' ὅπισθεν, οἷον ἡ καλουμένη ἵυγξ· αὕτη δ' ἐστί μικρῷ μεν μείζων σπίζης, τό δ' εἶδος ποικίλον, ἴδια δ' ἔχει τά τε περί τήν γλῶτταν ὁμοίαν τοῖς ὄφεσιν ἔχει γάρ ἐπί μῆκος ἔκτασιν καί ἐπί τέτταρας δακτύλους, καί πάλιν συστέλλεται εἰς ἑαυτήν ἔτι δέ περιστρέφει τόν τράχηλον εἰς τούπίσω, τοῦ λοιποῦ σώματος ἠρεμοῦντος, καθόπερ οἱ ὄφεις· ὄνυχας δ' ἔχει μεγάλους μεν, ὁμοίους μέντοι πεφυκότας τοῖς τῶν κολιῶν τῇ δέ φωνῇ τρίζη...
Με το όνομα καλλιόσωμος είναι γνωστό το πουλί αυτό στην περιοχή του Παραλιμνίου, ενώ στα άλλα μέρη της Κύπρου ονομάζεται θερκοπούλλιν ή κουφοπούλλιν. Είναι πουλί προστατευόμενο.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
Φώτο Γκάλερι
