Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Υπήρξε ο πρώτος δήμαρχος της πόλης της Λεμεσού επί Αγγλοκρατίας το 1878. Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Περιόδου υφίστατο το αξίωμα του Καϊμακάμη, ο οποίος λειτουργούσε ως διοικητής επαρχίας (έπαρχος).  

Ο Χριστόδουλος Καρύδης ενωρίτερα ασχολείτο με το εμπόριο, καθώς και με τη ναυτιλία ως ναυτιλιακός πράκτωρας. Δήμαρχος Λεμεσού έγινε το 1878, αμέσως μετά την αγγλική κατάκτηση της Κύπρου. Στο αξίωμα του δημάρχου της Λεμεσού υπηρέτησε για επτά συνεχή χρόνια, μέχρι τον θάνατό του το 1885. Παντρεύτηκε την εκ Λεμεσού Μαρίνα Νικολάου Φραγκούδη και απέκτησαν τέσσερα παιδιά, ένα αγόρι και τρία κορίτσια.

Ο Χριστόδουλος Καρύδης ανήκει στην ίδια οικογένεια με τον Κύπριο ιεράρχη Αθανάσιο Καρύδη που διετέλεσε μητροπολίτης Νικομήδειας και εκτελέστηκε μαζί με τον οικουμενικό πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄μετά την έκρηξη της ελληνικής επανάστασης.  (Βλέπε Καρύδη οικογένεια)

Το έργο του

Η Λεμεσός το 1878 ήταν  μικρή ασήμαντη και μισοερειπωμένη πόλη, πλινθόκτιστη κατά πολύ μεγάλο ποσοστό με μονώροφα σπιτάκια λίγα διώροφα και ελάχιστα τριώροφα, αριθμούσε μόλις λίγο πάνω από 6000 κατοίκους, στην πλειοψηφία Έλληνες χριστιανοί (4000) με δεύτερη κοινότητα τους Τούρκους (1600) και λίγους Λατίνους, Αρμένηδες και άλλους (460). Τρίτη σε πληθυσμό τότε, μετά τη Λευκωσία και τη Λάρνακα πόλη της Κύπρου. Εκτεινόταν γύρω από τους δύο κεντρικούς της δρόμους τον παραλιακό και την Αγίου Ανδρέου με προέκταση προς τον τουρκομαχαλλά περίπου εκεί που τον ξέρουμε και σήμερα και με ανατολικότερο όριο τον σημερινό δημοτικό κήπο που τότε βέβαια δεν υπήρχε. 

Οι δρόμοι της στενοί, σκοτεινοί, άθλιοι, η εμπορική δραστηριότητα σχεδόν ανύπαρκτη με λίγα μαγαζιά-μπακάλικα γενικού εμπορίου κάποια σκαρπάρικα, ραφτάδικα, φούρνοι για ψωμί και άλλες μικροβιοτεχνίες κυρίως επεξεργασίας προϊόντων κρασιού, χαρουπιών, βαμβακιού και σιταριού. Ζώα, κυρίως γαϊδούρια, γκαμήλες, μούλες και λίγα άλογα κυκλοφορούσαν στους δρόμους ως μόνα μεταφορικά μέσα, με ότι αυτό σήμαινε και σε «καθαριότητα», ενώ τα λιγοστά χάνια για τα ζώα και τους ανθρώπους, αποτελούσαν τα «ξενοδοχεία» της εποχής. 

Ταυτόχρονα οι πολλές πλημμύρες λόγω παντελούς έλλειψης αντιπλημμυρικών έργων (εκείνη του 1880 «θέρισε» πολλά σπίτια), οι σεισμοί, η ανεξέλεγκτη εγκληματικότητα και πολλές άλλες αιτίες επιδείνωναν ακόμα περισσότερο την εξαθλίωση της Λεμεσού.

Την κατάσταση αυτή είχε να αντιμετωπίσει ο πρώτος Άγγλος διοικητής της Λεμεσού Falk Warren επικεφαλής των ελάχιστων δημόσιων υπηρεσιών της, δίδοντας την υπόσχεση να την κάνει σύντομα «το στολίδι της Μεσογείου».

 Με απόφαση του Warren οι Λεμεσιανοί εξέλεξαν δια βοής το 1878 τον πρώτο Δήμαρχο τους, το Χριστόδουλο Καρύδη που παρέμεινε μέχρι το θάνατο του το 1885 και που ήταν ταυτόχρονα και ο πρώτος ελληνοκύπριος Δήμαρχος της Κύπρου. Δραστήριος έμπορος και ναυτιλιακός πράκτορας γνώριζε καλά τις ανάγκες και τις προτεραιότητες της πόλης. Αντικατέστησε τον μέχρι τότε Τούρκο «Καϊμακάμη» που ο Warren κατηγόρησε για καταχρήσεις και τον έπαυσε.

Ως δημαρχιακό «μέγαρο» ενοικιάσθηκε μια μικρή διώροφη κατοικία στην αρχή της οδού Αγίου Ανδρέου στο ανώγειο της οποίας στεγάστηκαν οι πρώτες βασικές δημοτικές υπηρεσίες ενώ στο ισόγειο μαγαζί το πρώτο υποτυπώδες ταχυδρομείο και τηλεγραφείο.

Επί δημαρχίας Καρύδη μπήκαν οι βάσεις ενός καλά μελετημένου εξωραϊστικού προγράμματος με τις απαιτήσεις της εποχής. Η μέριμνα του νεοσυσταθέντος Δημοτικού Συμβουλίου στράφηκε αμέσως στην καλύτερη καθαριότητα της πόλης και μπήκαν κανονισμοί και απαγορεύσεις για ευπρεπέστερη εμφάνιση της καθώς και στην επιβολή διατιμήσεων στα τρόφιμα για να παταχθεί η αισχροκέρδεια.

Πλακοστρώθηκαν οι κύριοι δρόμοι της και μάλιστα εδώ έπαιξε σημαντικό ρόλο και η εμπορική δραστηριότητα του νέου Δημάρχου αφού ανάμεσα σε άλλα ήταν και εργολάβος και προμηθευτής των πετρών από τα γύρω λατομεία για να κτιστούν και τα πρώτα κυβερνητικά κτήρια.

Κατασκευάστηκαν ακόμα μερικά σημαντικά αντιπλημμυρικά έργα.  Κατασκευάστηκε υδραγωγείο (γνωστό και σήμερα ως «χαβούζα» παρά τη λεωφόρο Μακεδονίας) για την ύδρευση της πόλης αφού μέχρι τότε προμηθεύονταν το νερό από λάκκους αμφίβολης υγιεινής ή από νεροφόρους που γυρνούσαν στην πόλη πουλώντας το πολύτιμο αγαθό σε κούζες πάνω σε κάρα.

Ιδρύθηκε Δημοτικό Νοσοκομείο εκεί που αργότερα έγιναν τα Δημοτικά Λουτρά, απέναντι από το σημερινό ΓΣΟ και Δημοτικό Φαρμακείο, διορίζοντας ως πρώτο του φαρμακοποιό τον μεγάλο μας εθνικό ποιητή Βασίλη Μιχαηλίδη- εξ ου και το παρατσούκλι του «ο Σπετσέρης».

Φωταγωγήθηκαν οι σκοτεινοί κύριοι δρόμοι της πόλης με φανούς από φυτίλι. Παράλληλα οι Άγγλοι έφτιαξαν όπως είπαμε την μεγάλη αποβάθρα και το νέο Διοικητήριο, για να χρησιμοποιηθεί αργότερα ως Τελωνείο αφού το Διοικητήριο μεταφέρθηκε απέναντι από το σημερινό Δημαρχείο (που πολύ αργότερα κτίστηκε) και που ετοιμάζεται σήμερα να δεχθεί την Πρυτανεία του ΤΕΠΑΚ.

Λαμβάνοντας κανείς υπόψιν τα πενιχρότατα έσοδα του Δήμου, το όλο έργο της δημαρχίας Χριστόδουλου Καρύδη μπορεί να θεωρηθεί ως μια από τις πιο φωτισμένες.

Ο Χριστόδουλος Καρύδης απεβίωσε στις Πλάτρες όπου νοσηλευόταν το 1885.

΄Εγραψε γι’ αυτόν η εφημερίδα Αλήθεια «….Ο μακαρίτης μεγάλης απέλαυεν παρά τοις συμπολίταις του δημοτικότητος εφ’ ω και επί επταετίαν ολόκληρον εξελέγετο κατ’ επανάληψιν δήμαρχος πολλά δε κοινοφελή δημόσια έργα εγένοντο αυτού δημαρχεύοντος».

Πηγές:

• Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
• Τίτος Κολώτας, Δήμαρχοι Λεμεσού, Χριστόδουλος Καρύδης