Θεόκλητος ηγούμενος Εικοσιφινίσσης
Κύπριος ηγούμενος της μονής Εικοσιφινίσσης ή Κοσινίτζης γύρω στα 1632, οπότε και θεμελιώθηκαν ποικίλες σχέσεις του μοναστηριού με την Κύπρο, ιδίως μεταφορά σ' αυτό από το νησί χειρογράφων για τα οποία ακόμη δεν υπάρχει ειδική μελέτη.
Βλέπε λήμμα: Παναγία Εικοσιφοίνισσα- Σέρρες
Η κυριότερη πολιτική δραστηριότητα του Θεοκλήτου, που σχετίζεται άμεσα με την Κύπρο, είναι το «μυστικό» έγγραφο που συνέταξε στο Παρίσι στις 3 Ιουλίου 1632 μαζί με τον Sieur de Grandnon προς τον δούκα της Σαβοΐας Βίκτωρα Αμεδαίο Α'. Το έγγραφο αυτό ο Θεόκλητος έγραψε στα ελληνικά - πτωχή λαϊκή γλώσσα με κυπριακά στοιχεία - και συνόδευσε με γαλλική μετάφραση (του Grandnon), εκ μέρους του αρχιεπισκόπου Κύπρου, θείου του, όπως λέγει, και άλλων πολλών συγγενών του στη Λευκωσία και όλη την Κύπρο. Επειδή τότε αρχιεπίσκοπος Κύπρου ήταν ο Χριστόδουλος (1606/7 - 1641), καταγωγής από κλάδο των Λουζινιανών που είχαν εξελληνισθεί και παραμείνει στο νησί, και ο Θεόκλητος ανήκε στην ίδια οικογένεια, της οποίας και άλλα μέλη τότε ζούσαν και δρούσαν ως Ιταλοί, Γάλλοι, Έλληνες και «Τούρκοι» στην Κύπρο, στην Κωνσταντινούπολη, κ.α. Με το έγγραφο αυτό - που ανήκει σε ολόκληρη σειρά παρομοίων εγγράφων της περιόδου 1572 -1670 - ο Θεόκλητος ζητεί από τον δούκα, παρακαλώντας τον να το κρατήσει απόρρητο, να λυπηθεί τον λαό της Κύπρου και να τον βοηθήσει να απαλλαγεί από τον σκληρό ζυγό των Ἀγαρηνών, δηλαδή των Τούρκων.
Βλέπε λήμμα: Σαβοϊα και Κύπρος
Η κατάληψη του νησιού, λέγει ο Grandnon στο έγγραφο που επισυνάπτει, θα είναι εύκολη: θα πέσει σαν μήλο στα χέρια του αν οργανώσει εκστρατεία σε συνεννόηση με τους Κυπρίους και ειδικά με τους συγγενείς του Θεοκλήτου στην Κύπρο, στέλλοντας στόλο από 25 πλοία και 25.000 άνδρες· αυτές οι δυνάμεις θα επαρκούσαν, υπό τον όρο να στείλει επίσης ο δούκας και όπλα για 10.000 χωρικούς Κυπρίους, αριθμός που εμφανίζεται και σ' άλλες κυπριακές απελευθερωτικές εκκλήσεις της ίδιας περιόδου. Η φρουρά της Κύπρου δεν ξεπερνούσε, προσθέτει, τους 1.000 πεζούς και 10.000 ιππείς μαζί με τους «βαλέδες», γηραλέους, δειλούς και άχρηστους που κρύβονταν στα σπήλαια, τρέμοντας κάθε φορά που στόλος από τη Δύση πλησίαζε στην Κύπρο. Ο τουρκικός στόλος (50 πλοία) ήταν αμελητέος και θα χρειάζονταν τρία χρόνια οι Τούρκοι να κατασκευάσουν και εξοπλίσουν άλλα τόσα. Οι πληροφορίες αυτές και άλλες του εγγράφου του Grandnon προέρχονται προφανώς από τον Θεόκλητο. Δεν είναι σαφές αν τα 50 πλοία αποτελούν το σύνολο του τουρκικού στόλου ή τμήμα του ελλιμενισμένο στην Κύπρο. Το πρώτο είναι πιθανότερο.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια