Θεόδωρος Αναγνώστης
Βυζαντινός εκκλησιαστικός ιστορικός των αρχών του 6ου αι. μ.Χ., που η Ἱστορία του, ιδίως η Ἐπιτομή των παλαιότερων Ἐκκλησιαστικών Ἱστοριῶν του Σωκράτους, του Σωζομενού [Κυπρίου] και του Θεοδωρήτου του Κύρρου απετέλεσαν πηγή για τον γνωστό Βυζαντινό ιστοριογράφο Θεοφάνη τον Ομολογητή.
Για την κυπριακή εκκλησιαστική ιστορία το έργο του Θεοδώρου έχει την ειδική σημασία ότι πρώτα σ' αυτό αναφέρεται ο όρος αὐτοκέφαλον σ' ένα χωρίο του που έγινε περίφημο: Βαρνάβα τοῦ ἀποστόλου τό λείψανον εὑρέθη ἐν Κύπρῳ ὑπό δένδρον κερασέαν [όπως γράφουν και ο Κεδρηνός και ο Ιωήλ, ενώ ο Νικηφόρος Κάλλιστος γράφει ορθά, βεβαίως, κερατέαν: στη Σαλαμίνα κερασιές δεν υπάρχουν ούτε μπορεί να υπήρχαν, ενώ κερατέες = χαρουπιές αφθονούν] ἔχον ἐπί στήθους τό κατά Ματθαῖον εὐαγγέλιον, ἰδιόγραφον τοῦ Βαρνάβα· ἐξ ἧς προφάσεως καί περιγεγόνασι Κύπριοι τῷ αὐτοκέφαλον εἶναι τήν κατ' αὐτούς μητρόπολιν, καί μή τελεῖν ὑπό Άντιόχειαν, ᾗ καί πρότερον [;] ὑπέκειτο (Ἐκκλ. Ἱστορ., II, 2= Migne, Patrologia Graeca, 86, 184 c. Πρβλ. C.P. Kyrris, History of Cyprus, 1985, σσ. 171-172). To χωρίο αυτό πρέπει να συγκριθεί προς εκείνο του Ἐγκωμίου του μοναχού Αλεξάνδρου για τον απόστολο Βαρνάβα της ίδιας εποχής και άλλες πηγές. Πιθανώς ο όρος αὐτοκέφαλον, που χρησιμοποιεί πρώτος ο Θεόδωρος Αναγνώστης, είναι κυπριακής προελεύσεως και οφείλεται σε σχέσεις του συγγραφέα προς Κυπρίους.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια