Θεόδοτος άγιος και επίσκοπος
Επίσκοπος Κυρηνείας κατά το τέλος του 3ου και την αρχή του 4ου μ.Χ. αιώνα, που μαρτύρησε κι ανακηρύχθηκε άγιος της Κυπριακής Εκκλησίας η οποία και εορτάζει τη μνήμη του στις 2 Μαρτίου.
Εσφαλμένα μερικοί ιστορικοί θεωρούν τον άγιο Θεόδοτο ως επίσκοπο Κουρίου, λάθος που ξεκίνησε από τον Le Quien ο οποίος φαίνεται ότι σύγχυσε τις, με λατινική γραφή αναφερόμενες, επισκοπικές έδρες Κουρίου και Κυρηνείας. Ούτε και πρόκειται περί δυο διαφορετικών προσώπων, επειδή τόσο ο αναφερόμενος Θεόδοτος επίσκοπος Κουρίου όσο κι ο Θεόδοτος επίσκοπος Κυρηνείας γράφεται ότι μαρτύρησαν επί ημερών του Ρωμαίου αυτοκράτορα Λικινίου (307 -324 μ.Χ.) όταν διοικητής της Κύπρου ήταν ο Αντίστιους Σαμπίνους (292 -305 μ.Χ.) κι ότι η μνήμη τους εορτάζεται από την Κυπριακή Εκκλησία στις 2 Μαρτίου. Είναι, λοιπόν, σαφές ότι πρόκειται περί του ιδίου προσώπου, που είναι ο μαρτυρούμενος από τις πηγές Θεόδοτος επίσκοπος Κυρηνείας.
Σύμφωνα προς τις πηγές, ο άγιος Θεόδοτος ήταν επίσκοπος Κυρηνείας, από την οποία και καταγόταν. Κατά την εποχή των διωγμών επί αυτοκράτορα Λικινίου, συνελήφθη και κλείστηκε στις φυλακές όπου και υπέστη φρικτά βασανιστήρια. Αφέθηκε ωστόσο ελεύθερος μετά το εκδοθέν από τον Μέγα Κωνσταντίνο διάταγμα των Μεδιολάνων (= Μιλάνου) και την αναγνώριση του Χριστιανισμού. Αναφέρεται ότι πέθανε δυο χρόνια μετά την αποφυλάκισή του, δηλαδή περί το 315 μ.Χ. (αφού το διάταγμα των Μεδιολάνων εξεδόθη το 313 μ.Χ.).
Στο Συναξάριον της Κωνσταντινουπόλεως και στο Μηνολόγιον, ο άγιος Θεόδοτος μνημονεύεται στις 19 Ιανουαρίου (ημέρα της σύλληψης και φυλάκισής του) και στις 2 Μαρτίου (ημέρα της απελευθέρωσής του ή του θανάτου του). Εφόσον η απελευθέρωσή του έγινε μετά και συνεπεία του διατάγματος των Μεδιολάνων, δηλαδή κατά ή μετά το 313 μ.Χ., θα πρέπει να υποθέσουμε ότι ο άγιος είχε παραμείνει στη φυλακή για αρκετό διάστημα και μετά το τέλος της κυβερνητείας του Αντίστιους Σαμπίνους. Υπάρχει επίσης κάποια σύγχυση χρονολογιών σχετικά με το πότε συνελήφθη και υπέστη μαρτύρια, δεδομένου ότι η κυβερνητεία του Σαμπίνους τοποθετείται λίγο πιο πριν από την τελική επικράτηση των Λικινίου και Μεγάλου Κωνσταντίνου στην ηγεσία της αυτοκρατορίας. Είναι ωστόσο γεγονός ότι και πριν από τους διωγμούς του Λικινίου, έγιναν διωγμοί και επί Διοκλητιανού, κυρίως κατά την περίοδο 303 -305 μ.Χ. Ο Εστιέν ντε Λουζινιάν τοποθετεί (αστήρικτα) το μαρτύριο του αγίου Θεοδότου επί ημερών του αυτοκράτορα Δεκίου, μισό τουλάχιστον αιώνα νωρίτερα.
Ακολουθία και συναξάριον του αγίου Θεοδότου διεσώθη σε κώδικες. Ακολουθία του δημοσιεύθηκε από τον Σωφρόνιο Ευστρατιάδη στο περιοδικό Ἀπόστολος Βαρνάβας (Κύπρος, τόμος Δ', 1932, σσ. 5 - 14).