Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Αυτοκράτορας του Βυζαντίου, γνωστός και ως Θεοδόσιος ο Μέγας, από το 379 ως το 395 μ.Χ. Γεννήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 347 μ.χ. Γιος στρατιωτικού, του στρατηγού Θεοδοσίου που διακρίθηκε στην Ισπανία, ο Θεοδόσιος υπήρξε και ο ίδιος ικανός στρατιωτικός. Σε ηλικία 30 χρόνων, στις 19 Ιανουαρίου 392, εκλήθη από τον αυτοκράτορα Γρατιανό (375 -383 μ.Χ.), να αναλάβει την εξουσία ως συνάρχοντας στην Ανατολή, δηλαδή στο Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος (=Βυζαντινή αυτοκρατορία), επαρχία του οποίου ήταν και η Κύπρος. Ο Θεοδόσιος, στις 8 Νοεμβρίου του 392, κατάργησε με διάταγμά του την ελληνική θρησκεία, απαγόρευσε την προσέλευση σε αρχαίους  ναούς και έκλεισε όλες τις φιλοσοφικές σχολές της Αθήνας. Ο Χριστιανισμός επιβάλλεται ως επίσημη θρησκεία και πνευματική αρχή στο ρωμαϊκό κράτος. Η Εκκλησία τον ανακηρύσσει γι αυτή του την πράξη  σε "Μέγα", αν και δεν είναι λίγοι οι Ιστορικοί εκείνοι που τον επικρίνουν ότι με το κλεισιμο των φιλοσοφικών σχολών στην ουσία "σκότωσε" το ελεύθερο ελληνικό πνεύμα. Λίγο αργότερα το 529 μ.Χ το έργο του ολοκληρωσε ο Ιουστινιανός, όταν δημεύει τις περιουσίες των φιλοσοφικών σχολών των Αθηνών.

Κύπρος  

Σε σχέση προς την Κύπρο, ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος αναφέρεται κυρίως να έχει επαφές με τον αρχιεπίσκοπο του νησιού άγιο Επιφάνιο τον Μέγα. Σύμφωνα προς τον Βίο του αγίου Επιφανίου και την εκκλησιαστική παράδοση, ο τελευταίος εκλήθη σε μια περίπτωση στην Κωνσταντινούπολη, προκειμένου να θεραπεύσει τον αυτοκράτορα από μια ασθένεια που για επτά μήνες τον κρατούσε στο στρώμα, εξαιτίας παραλύσεως των ποδιών του. Ο άγιος, σύμφωνα πάντα προς τον Βίο του, πήγε στην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας και θεράπευσε αμέσως τον Θεοδόσιο.

Βλέπε λήμμα: Βυζαντινή Εποχή

Ωστόσο, ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος είναι γνωστότερος για την έκδοση διατάγματος με το οποίο έδινε στον αρχιεπίσκοπο Κύπρου Επιφάνιο την εξουσία να εξορίζει από το νησί τους αιρετικούς. Όπως αναφέρεται, επειδή οι αιρετικοί στην Κύπρο ήταν, στα χρόνια του Επιφανίου, και πολλοί και ισχυροί και διαφόρων αιρέσεων, ο Κύπριος ιεράρχης που είχε μακρές συζητήσεις με μερικούς από τους ηγέτες τους, όπως ο Αέτιος, απευθύνθηκε τελικά στον αυτοκράτορα, ζητώντας τη βοήθειά του προκειμένου να καταπολεμήσει τις αιρέσεις. Ο Θεοδόσιος εξέδωσε τότε διάταγμα με το οποίο απαγόρευε την παραμονή στην Κύπρο αιρετικών, εκτός και αν αυτοί αποκήρυσσαν τις αιρετικές τους απόψεις και επανέρχονταν στην Ορθοδοξία. 

Από το όνομα του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α' και όχι του εγγονού του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Β' του Μικρού, ονομάστηκε πιθανότατα Θεοδοσιανή ή Θεοδοσιάς μια πόλη της Κύπρου, η Νεάπολις, αργότερα Νεμεσός, η σημερινή Λεμεσός.

Πηγή:

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια