Αζίζ πασάς
Κυβερνήτης της Κύπρου στα 1871-1872 και στα 1874-1876, γαλλόφιλος δεδηλωμένος. Έφθασε στη Λάρνακα στις 16 Οκτωβρίου 1871, διαδεχόμενος τον «αμερόληπτο» Μεχμέτ Σαϊντ υπό τον οποίο η Κύπρος έγινε ανεξάρτητο μουτεσσαρριφλίκι, δηλαδή αυτοδιοικούμενη επαρχία που αποσπάστηκε από το βιλαέτι του Αιγαίου.
Ο Αζίζ ήταν πρόσωπο ευπροσήγορο που συνέβαλε με μερικές «προοδευτικές» ενέργειές του στην εισαγωγή του ευρωπαϊκού πολιτισμού στην Κύπρο, κατά αγγλική προξενική έκθεση του 1872. Οι Γάλλοι υποπρόξενοι Λαφφόν και Ντουμπρίλ πίστευαν ότι λόγω της εκτίμησης και της ευγνωμοσύνης του προς τον γαλλικό πολιτισμό, ο Αζίζ ευνοούσε την αύξηση της γαλλικής παροικίας στο νησί, που τότε έφθινε. Κι οι δυο υποπρόξενοι επεδίωκαν την ανάπτυξή της με εποίκους Αλσατούς και Λωρραίνους, που τότε εκτοπίστηκαν από τη χώρα τους - σχέδιο που δεν πραγματοποιήθηκε.
Ο Αζίζ είχε φήμη ανθρώπου τίμιου, καλόκαρδου, αφανάτιστου και αδιάφθορου, αλλά και δειλού και βραδυκίνητου στις αποφάσεις και στις ενέργειές του. Η καλοσύνη του υπήρξε και η αιτία της ανάκλησής του: επέτρεψε στον Εμίν μπέη εφένδη, πρώην πρώτο γραμματέα του παλατιού του σουλτάνου που είχε εξοριστεί στην Κύπρο μαζί με τον τέως υπουργό Αστυνομίας Χουσνί πασά, να κατοικήσει στα Βαρώσια αντί στην Αμμόχωστο όπου δεν μπορούσε να βρει σπίτι — πράγμα άλλωστε που είχε συμβεί και με άλλους εξόριστους. Αυτή του η ειδική ενέργεια προκάλεσε την άμεση ανάκληση του Αζίζ από τον μεγάλο βεζίρη τον Μάιο του 1872. Σ' άλλες περιπτώσεις ο Αζίζ έδειξε πως μπορούσε να ενεργήσει με ταχύτητα: όταν ένας ντόπιος πλοίαρχος καταγγέλθηκε από τον Άγγλο υποπρόξενο Ρ. Λανγκ ότι εισήγε και πουλούσε δούλους (εμπόριο που είχε αρχίσει τότε ν' αυξάνεται), ο Αζίζ διέταξε τη σύλληψη και αποστολή του πλοιάρχου στην Κωνσταντινούπολη για να δικαστεί, με πιθανή ποινή ένα χρόνο φυλάκιση. Σ' άλλη περίπτωση ο Αζίζ διέταξε με ειδικό πιστοποιητικό τη χειραφέτηση και ελευθέρωση μαύρου δούλου που είχε καταφύγει στο αγγλικό προξενείο στη Λάρνακα.
Στη χρονιά της α' κυβερνητείας του Αζίζ η γεωργία της Κύπρου παρουσίασε ανάπτυξη, κυρίως λόγω της αύξησης της καλλιεργούμενης γης, λόγω βελτίωσης των μεθόδων καλλιέργειας —καλύτερο όργωμα, καθάρισμα και ποιότητα σπόρου— και λόγω αποτελεσματικής καταπολέμησης των ακρίδων (κατά το 1870-71 με το σύστημα του Ματτέι, βλέπε και λήμμα αγροτική ζωή). Εντούτοις ειδικότερα η παραγωγή βαμβακιού ελαττώθηκε στα 1871 λόγω της ξηρασίας του 1870 που επηρέασε και τα νερά των πηγών. Στα 1871 εξήχθησαν 770.850 λίπρες, έναντι 2.065.000 στα 1866.
Κατά το 1871 τοποθετήθηκε υποβρύχιο καλώδιο μεταξύ Λατάκειας (Λαοδίκειας) της Συρίας και του ακρωτηρίου του Αποστόλου Ανδρέα, που συνέδεσε την Λευκωσία τηλεγραφικά με τον έξω κόσμο.
Η δεύτερη κυβερνητεία του Αζίζ διήρκεσε από τον Δεκέμβριο του 1874 μέχρι άγνωστο πότε, πιθανόν ως τα μέσα του 1876, οπότε τον διαδέχθηκε ο Βεϊς πασάς (κι αυτός για β' φορά κυβερνήτης, αφού είχε διατελέσει ξανά στα 1872-74). Τίποτε δεν γνωρίζουμε για τη δράση του στη β' αυτή περίοδο, ούτε μπορούμε να συνδέσουμε τις πολύτιμες ειδήσεις των προξενικών εκθέσεων των ετών 1874 -1876 προς την παρουσία του στην Κύπρο τότε.