Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Αποικία ονομάζεται μια χώρα που δεν έχει πολιτική και οικονομική ανεξαρτησία αλλά εξαρτάται και διοικείται από μια «μητρόπολη» η οποία ασκεί τις εξουσίες με αντιπρόσωπό της, διοικητή ή κυβερνήτη. Άποικοι είναι οι άνθρωποι που φεύγουν από τη «μητρόπολη» για να εγκατασταθούν μόνιμα στην αποικία. Στην αρχαιότητα ήσαν συνηθισμένα φαινόμενα οι πόλεις - αποικίες, δηλαδή πόλεις που είχαν ιδρυθεί σε ξένες χώρες. Τέτοιες πόλεις -αποικίες είχαν ιδρύσει οι Έλληνες κατά την αρχαιότητα (μεταξύ κυρίως του 8ου και του 6ου π.Χ. αι.) σε πολλά μέρη, από τον Εύξεινο Πόντο μέχρι τη βόρεια Αφρική, τη Σικελία και Κάτω Ιταλία. Οι Ρωμαίοι αργότερα ίδρυσαν επίσης πολλές αποικίες. Μεγάλες αποικίες ίδρυσαν από τα χρόνια της Αναγέννησης κ.ε. χώρες ισχυρές την εποχή εκείνη όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Αγγλία κ.α.

Κατά την αρχαιότητα η Κύπρος είχε αποικηθεί από νωρίς. Οι Φοίνικες, λαός εμπορικός και γειτονικός προς την Κύπρο, ίδρυσαν αποικίες ήδη από τον 12ο π.Χ. αι. στην Κύπρο, στη βόρεια Αφρική και στην Ισπανία. Από την Ελλάδα οι πρώτοι άποικοι που εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο, και κυρίως σε παράλια μέρη του νησιού, ήσαν Μυκηναίοι έμποροι (μεταξύ 1400 και 1300 π.Χ.). Λίγο αργότερα (περί το 1200 π.Χ.), εγκαταστάθηκαν στο νησί πολλοί Αχαιοί άποικοι και τους ακολούθησαν άποικοι από το Αιγαίο. Περί το 850 - 725 π.Χ., οι Φοίνικες δημιούργησαν ισχυρές αποικίες στην Κύπρο και κυρίως στην πόλη του Κιτίου.

Κατά τη διάρκεια της κατάκτησης του νησιού από τους Ρωμαίους, οι τελευταίοι δεν ίδρυσαν αποικίες στην Κύπρο γιατί αυτή θεωρήθηκε, μετά τη ναυμαχία του Ακτίου, ως εχθρική χώρα που παραδόθηκε κι έτσι δεν απολάμβανε των προνομίων που είχαν οι άλλες ρωμαϊκές κτήσεις. Αυτή όμως την εποχή μαρτυρείται η ύπαρξη πολλών Εβραίων αποίκων στην Κύπρο, οι οποίοι, μάλιστα, απέκτησαν τέτοια δύναμη ώστε ήσαν σε θέση να εξεγερθούν (116 μ.Χ.) και να καταστρέψουν ολοκληρωτικά τη Σαλαμίνα.

Βλέπε λήμμα: Σαλαμίνα

Κατά την εποχή της Φραγκοκρατίας εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο πολλοί ξένοι έμποροι και άλλοι, τόσο από την Ευρώπη όσο κι από τη Συρία, την Αρμενία κ.ά. χώρες.

Αποικία του Στέμματος: Ονομαζόταν η κάθε αποικία που ανήκε στη Μεγάλη Βρεττανία, που επροστίθετο δηλαδή στο στέμμα του Άγγλου βασιλιά. Η Κύπρος, αν και κατελήφθη από την Αγγλία στα 1878, ύστερα από συμφωνία με τον σουλτάνο, ωστόσο τυπικά παρέμενε τμήμα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Το 1914, όταν η Τουρκία συμμάχησε με τη Γερμανία, η Αγγλία κήρυξε άκυρη τη συμφωνία του 1878 και προσάρτησε την Κύπρο. Μετά τη συνθήκη της Λωζάνης (1923) που ακολούθησε τη μικρασιατική καταστροφή (1922), κι αφού η Τουρκία επίσημα παραιτήθηκε από κάθε δικαίωμα επί της Κύπρου, η Αγγλία προχώρησε στο ν' ανακηρύξει την Κύπρο ως αποικία του στέμματος(1925). Από το 1878 μέχρι το 1925 η Αγγλία διοικούσε την Κύπρο με ύπατο αρμοστή. Μετά την ανακήρυξη του νησιού σε αποικία του στέμματος (τη χειρότερη, από κάθε άποψη, μορφή αποικίας), την εξουσία ασκούσε Άγγλος κυβερνήτης.

Ο αγώνας κατά του αποικισμού και υπέρ της ελευθερίας των λαών εντάθηκε και εξαπλώθηκε ιδιαίτερα μετά την λήξη του Β' Παγκοσμίου πολέμου. Στο διάστημα από το 1946 μέχρι το 1963, και μετά από σκληρούς αγώνες, 50 χώρες με πληθυσμό 1,5 δισεκατομμύριο, μπόρεσαν ν' αποτινάξουν τον αποικιακό ζυγό και ν' αποκτήσουν την ελευθερία τους. Μεταξύ αυτών και η Κύπρος, όπου το αποικιακό καθεστώς τερματίστηκε επίσημα στις 16 Αυγούστου 1960.

Νεοαποικισμός: Μετά την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο το καλοκαίρι του 1974 και την κατάληψη μεγάλου μέρους του κυπριακού εδάφους, έγινε από την Τουρκία προσπάθεια αλλοίωσης του δημογραφικού χαρακτήρα του νησιού. Προς τούτο, ικανός αριθμός αγροίκων εποίκων μετεφέρθη από διάφορες περιοχές της Τουρκίας κι εγκαταστάθηκε στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια