Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Τέσσερα περίπου χιλιόμετρα νοτίως του χωριού Σωτήρα, είναι κτισμένο νεότερο ξωκλήσι αφιερωμένο στην αγία Θέκλα. Το ξωκλήσι αυτό, που δεσπόζει στην ακτή, είναι κτισμένο στα ερείπια μιας παλαιοχριστιανικής βασιλικής, πιθανότατα του 6ου αιώνα μ.Χ. Μεγάλο τμήμα του νότιου τοίχου της βασιλικής αυτής διακρίνεται στην επιφάνεια του εδάφους, νοτίως του ξωκλησιού. Άλλοι τοίχοι εγκάρσιοι προς τον τοίχο αυτό διακρίνονται νοτιότερα. Δέκα περίπου μέτρα νοτιοδυτικά του ξωκλησιού υπάρχει λαξευμένος στον πωρόλιθο, στην ανατολική πλευρά μικρού κόλπου, μακρόστενος τάφος, μήκους 7,40 μ. στον οποίο κατεβαίνει ο επισκέπτης από χαμηλή είσοδο. Ο τάφος αυτός αποτελείται από στενό διάδρομο πλάτους 0,90 μ. και μήκους 7,40 μ. με κατεύθυνση από δυσμάς προς ανατολάς, σε κάθε πλευρά του οποίου ανοίγονται τρία αρκοσόλια μήκους 1,70 μ. και πλάτους 0,90 μ. το κάθε ένα. Μεταξύ των αρκοσολίων κάθε πλευράς υπάρχει παραστάς πλάτους 0,50 μ. περίπου. Ο διάδρομος συνεχίζεται περί το 1,30 μ. πέραν των δυο ανατολικών αρκοσολίων και σχηματίζει ένα είδος ορθογώνιας θήκης. Το χαμηλό τοίχωμα των αρκοσολίων προς την πλευρά του διαδρόμου έχει αφαιρεθεί όταν ο τάφος αυτός μετετράπη σε εκκλησία της Αγίας Θέκλας. Πότε έγινε αυτό δεν είναι γνωστό. Ούτε είναι δυνατό να χρονολογηθεί ακριβώς ο τάφος αυτός. Πιθανότατα όμως ο τάφος λαξεύθηκε στους τελευταίους Ρωμαϊκούς χρόνους.

Στον χώρο φαίνεται να είχε λειτουργήσει για κάποιο διάστημα μικρό μοναστήρι, άγνωστο όμως πότε ακριβώς και για πόσο διάστημα. Κατά μαρτυρία του Αθανασίου Σακελλάριου («Τα Κυπριακά», τόμος Α΄, 1890) στην ευρύτερη περιοχή υπήρχαν τότε 5 μικρά μοναστήρια που ήσαν όλα «κατηρειπωμένα και ακατοίκητα». Αναφέρει συγκεκριμένα την Αγία Θέκλα, τον Άγιο Νέανδρο, τον Άγιο Ευστάθιο, τον Άγιο Γεώργιο και την Αγία Βαρβάρα.

Εάν, για κάποιο διάστημα, είχαν εγκατασταθεί στην Αγία Θέκλα κάποιοι μοναχοί, δεν υπάρχουν πάντως συγκεκριμένες πληροφορίες. Ως εν λειτουργία μοναστήρι πάντως, η Αγία Θέκλα δεν αναφέρεται ούτε στον κατάλογο του αρχιμανδρίτη Κυπριανού (1788) ούτε από τον Ρώσο μοναχό Βασίλειο Μπάρσκι (1735). Ωστόσο ο Ν.Γ. Κυριαζής («Τα Μοναστήρια εν Κύπρω», 1950), μαρτυρεί ότι η Αγία Θέκλα είχε επανιδρυθεί ως μοναστήρι και κατά και περί το 1937 λειτουργούσε ήδη ως γυναικείο, με 7 μοναχές που είχαν «αποσχισθεί» από το μοναστήρι καλογραιών της Δερύνειας. Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι τα 5 μοναστήρια της περιοχής είχαν ιδρυθεί και ακμάσει κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, χωρίς όμως τούτο να αποδεικνύεται. Ο Κυριαζής γράφει ακόμη ότι στην Αγία Θέκλα είχαν τότε κτιστεί και δωμάτια για στέγαση των καλογραιών. Τέτοια κτίσματα, πάντως, δεν σώζονται σήμερα.

Ο ίδιος ο ναός έχει υποστεί εκτεταμένη ανακαίνιση με αποτέλεσμα το ίδιο το οικοδόμημα να μη παρέχει μαρτυρία για την αρχαιότητά του.