Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ο κόρακας λέγεται κόρωνος, το θηλυκό του όμως δεν είναι κορώνα αλλά κορώνη και απαντάται στις ονομασίες διαφόρων τοπωνυμίων στην Κύπρο όπως και στο τοπωνύμιο Αγία Κορώνη στο δρόμο από τη Λευκωσία προς τον Αγρό. Επίσης το όνομα κάρκας απαντάται σε τοπωνύμια, όπως σε σταθμό του Δασονομείου κοντά στον Πενταδάκτυλο.

Ο κόρακας εξημερώνεται πολύ εύκολα και μαθαίνει να συζεί με τον άνθρωπο σε μεγάλο βαθμό. Κατά τον Μεσαίωνα σε πολλούς Πύργους στην Ευρώπη εκτρέφονταν και διατηρούνταν κοράκια όπου σε πολλές των περιπτώσεων ήταν και προσωπικοί φύλακες των ιπποτών εκτροφέων τους.

Στην Αρχαιότητα οι αρχαίοι Έλληνες έτρεφαν ιδιαίτερη αγάπη στο πτηνό αυτό που το είχαν αφιερώσει στο θεό Απόλλωνα. Επίσης στη Γένεση αναφέρεται ως το πρώτο πτηνό που απελευθερώθηκε μετά τον κατακλυσμό το οποίο στη συνέχεια λησμόνησε και τον Νώε και την Κιβωτό του εξαιτίας των πολλών πτωμάτων ανθρώπων και άλλων ζώων που βρήκε. Έτσι ο Μωσαϊκός νόμος σύμφωνα με το Λευιτικό θεωρεί τον κόρακα "ακάθαρτο ζώο". Γενικά το κοράκι θεωρείται στις περισσότερες κουλτούρες κακός οιωνός. Χαρακτηριστικά όπως το μαύρο χρώμα του και το γεγονός ότι τρέφεται με νεκρά ζώα ,ακόμη και σε πλήρη αποσύνθεση, συνέδεσε το κοράκι με τον θάνατο και την αρρώστια.

Αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν τον κοράζινον για τον οποίο γνώριζαν πολλά. Πίστευαν ότι το πουλί αυτό ζούσε πολλά χρόνια. Ο Πλούταρχος (Περί τοῦ  ἐν Δελφοῖς ἱεροῦ), σημειώνει, αποδίδοντας το απόσπασμα στον Ησίοδο:... ἐν νέα τοι ζώει γενεάς λακέρυζα κορώνη, ἀνδρῶν γηράντων ἔλαφος δέ τε τετρακόρωνος, τρεῖς δ’ ἐλάφους ὁ κόραξ γηράσκεται... Ο Αριστοφάνης επίσης (Ὄρνιθες, 609), λέγει: Οὐκ οἶσθ' ὅτι πέντε ἀνδρῶν γενεάς ζώει λακέρυζα κορώνη;

Ο Αριστοτέλης επίσης περιγράφει συνήθειες του κοράζινου, γράφοντας: ...ἐπωάζουσι δέ αἱ θήλειαι μόναι καί διατελοῦσιν ἐπ' αὐτῶν οὖσαι διά παντός τρέφουσι δ' αὐτάς οἱ  ἄρρενες κομίζοντες τήν τροφήν αὐταῖς καί σιτίζοντες, ἐπί τίνα χρόνον ἐπιμελεῖται˙ καί γάρ ἤδη πετομένων σιτίζει παραπετομένη.

Εξάλλου από τη συμπεριφορά του πουλιού αυτού μάντευαν και τις αλλαγές του καιρού: ἐάν ταχύ δίς κρώζῃ καί τρίτον χειμέρια σημαίνει. Ή ακόμη: κορώνη ἔωθεν εὐθύς ἐάν κράξῃ τρίς, εὐδίαν σημαίνει, καί ἑσπέραν χειμῶνος ἡσυχαίαν ἄδουσα.

Επίσης σαν κατάρα εχρησιμοποιείτο η φράση: ἐς κόρακας.

Σε σχέση με τους ανθρώπους, απαντώνται επίθετα όπως κορωνόμυαλος (=στενοκέφαλος, ανόητος) και κορωνομούττας (=εκείνος που έχει γαμψή μύτη).

Το νεογνό του κοράζινου λέγεται κορωνούιν (το) και όχι κορωνίν, γιατί κορωνίν λέγεται μικρό ξύλινο εξάρτημα του ξυλάλετρου.

Εκφράσεις

Στις ελληνικές δημώδεις εκφράσεις κοράκια χαρακτηρίζονται μεταφορικά οι νεκροθάφτες επειδή φέρουν την ημέρα μαύρο επίσημο ένδυμα. Συνηθέστερες εκφράσεις είναι:

"Άμε στον κόρακα, (= πήγαινε στον κόρακα, αντί διάολο, από την αρχαία ελληνική έκφραση "άπιθι ες κόρακα").

"Βγάλε τον κόρακα", που λέγεται με τη σημασία του μη μιλάς, πάψε.

 "Κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει", που λέγεται περισσότερο για τους Έλληνες πολιτικούς που αλληλοκαλύπτουν μεταξύ τους σκάνδαλα και ατασθαλίες επικαλούμενοι κάθε φορά διαφάνεια.

 "Έχω κορακιάσει", που λέγεται όταν διψάμε υπερβολικά για νερό.

"Κορακοζώητος", χαρακτηρισμός για κάποιον που έχει φτάσει σε μεγάλη ηλικία.

ΑΝΤΡΟΣ ΠΑΥΛΙΔΗΣ