Ζωναράς Ιωάννης
Βυζαντινός ιστορικός, κανονολόγος, λεξικογράφος, αγιολόγος και ποιητής. Έζησε στο Βυζάντιο στο τέλος του 11ου και στις αρχές του 12ου αιώνα μ.Χ. Κατά τα χρόνια της βασιλείας του Αλεξίου Α' Κομνηνού (1108-1118), με τον οποίο συνδεόταν, ο Ζωναράς υπηρέτησε στην αυτοκρατορική υπαλληλική ιεραρχία ως μέγας δρουγγάριος της βίγλης και πρωτοασηκρήτης. Μετά το θάνατο του αυτοκράτορα Αλεξίου για άγνωστο λόγο, απεσύρθη στο νησί της Αγίας Γλυκερίας όπου έγινε μοναχός και ασχολήθηκε συστηματικά με τη συγγραφή.
Από ιστορικής απόψεως ξεχωρίζουν από το έργο του το Χρονικόν και η Επιτομή στα οποία διηγείται τα γεγονότα από κτίσεως κόσμου μέχρι το θάνατο του Αλεξίου (1118). Για τη συγγραφή τους ο Ζωναράς στηρίχθηκε στα έργα προηγουμένων συγγραφέων, πράγμα το οποίο και αναφέρει.
Στο έργο του κάνει αναφορά και στην Κύπρο, δίδοντας πληροφορίες για την ονομασία της πρώτα σαν Χέθιμα και στη συνέχεια σαν Κύπρις (από τη θεά Αφροδίτη), για την εξέγερση των Εβραίων (116-7) και τη σφαγή μέρους του πληθυσμού της, για τη μεταφορά του λειψάνου του αγίου Λαζάρου επί εποχής του αυτοκράτορα Λέοντος του Σοφού από την Κύπρο στην Κωνσταντινούπολη, καθώς και στα γεγονότα τα σχετιζόμενα με τους Βυζαντινούς αξιωματούχους Θεόφιλο Ερωτικό* και Ραψομάτη* και τη δράση τους στην Κύπρο.
Ως ερμηνευτής των ιερών κανόνων, μεταξύ άλλων σχολιάζει και τους κανόνες τους σχετικούς με τα προνόμια του αρχιεπισκόπου Κύπρου καθώς και τις αποφάσεις των συνόδων, για τη μη επέμβαση του πατριάρχη Αντιοχείας στα εκκλησιαστικά πράγματα της Κύπρου.
Αναφορές σε πρόσωπα και καταστάσεις της Κύπρου γίνονται και σε άλλα σημεία του έργου του. Για περισσότερα στοιχεία βλέπε: 'Corpus scriptorum historiae Byzantinae', Ιωάννης Ζωναράς (Χρονικό, Επιτομή), τόμ. ΙΙI, B.G. Niebuhrii, Bonnae 1841, Τόμος Ι, σ. 31 (1.5), σ. 301 (3.26), σ. 336 (4.10), σ. 509 (6.13), Τόμος II, σ. 257 (9.18), σ. 279 (9.25), σ. 374 (10.23), σ. 513 (11.22) και τόμος III, σ. 270 (15.6), σ. 284 (15.9), σ. 446 (16.13), σ. 503 (16.25), σ. 737 (18.25), σ. 624 (17.22). Γ.Α. Ράλλη και Π. Ποτλή, Σύνταγμα τῶν Θείων καί Ἱερῶν Κανόνων, Αθήνα, 1852, Τόμος II, σσ. 203-206 και 395-401. Αρχιμανδρίτη Κυπριανού, Ἱστορία Χρονολογική τῆς Νήσου Κύπρου, Βενετία, 1788, επανέκδοση Παλιγγενεσίας Λευκωσία, 1971, σσ. 370-390.