Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η τελευταία συνέντευξη του Σαμψών στις 19 Ιουλίου 1974 το βράδυ

19 Ιουλίου 1974. Ώρα 21.30 το βράδυ. Ο ανταποκριτής του γνωστού γερμανικού περιοδικού Der Spiegel, Zigfridom παίρνει συνέντευξη από τον Σαμψών. Ρωτάει τον Σαμψών:

Κύριε Σαμψών, είστε γνωστός ως ψυχρός δολοφόνος. Αξίζει στην Κύπρο ένας τέτοιος Πρόεδρος της Δημοκρατίας;

Και ο Σαμψών απαντά: «Κοιτάξτε, εγώ είμαι αγωνιστής. Αγωνίστηκα για την πατρίδα μου. Και είμαι καλός πολεμιστής. Οι Άγγλοι, οι Γερμανοί και οι άλλοι λαοί δεν πολεμούν για την πατρίδα τους; Σε αυτή την περίπτωση, γιατί δεν αποκαλείτε και αυτούς δολοφόνους; Οι Βρετανοί, που λένε συνεχώς ότι είμαι δολοφόνος, μήπως δεν χειροκρότησαν τους Γάλλους αντιστασιακούς που σκότωσαν Γερμανούς; Ελάτε να θυμηθούμε τι είχε πει ο Τσόρτσιλ στην αρχή του πολέμου με την Γερμανία. Κάλεσε τους πολίτες του να σφάζουν Γερμανούς και μάλιστα να χρησιμοποιούν γι’ αυτό μαχαίρια και πέτρες. Τον θεωρείτε και αυτόν δολοφόνο;»

Όμως έτσι σας θεωρούν και οι Τούρκοι, όχι μόνο οι Άγγλοι. Οι Τουρκοκύπριοι έχουν έναν λογαριασμό μαζί σας από τις συγκρούσεις του 1963.  

Σαμψών: «Οι Άγγλοι, οι Τούρκοι, ποιοι άλλοι; Τώρα δεν είναι ικανοποιημένοι επειδή ο Νίκος Σαμψών έγινε Πρόεδρος της Δημοκρατίας; Τι ήθελαν δηλαδή; Είμαι άτομο που αγωνίστηκε για την ελευθερία της χώρας μου και στο τέλος έγινε ηγέτης».

Συγνώμη, αλλά εγώ δεν συμφωνώ μαζί σας. Θυμηθείτε να δούμε. Πώς καταφέρετε να καθίσετε σε αυτό το αξίωμα; Λένε ότι σας διόρισε η χούντα των Αθηνών.

Σαμψών: «Ναι, ειδικά το λένε αυτό. Κοιτάξτε να σας πω. Είδα τον Μούσκο (τον Μακάριο) για τελευταία φορά πριν δύο μήνες. Καβγαδίσαμε. Είπε ότι δεν ήταν ικανοποιημένος από την ομιλία που έκανα στην κηδεία του στρατηγού Γρίβα. Επειδή είπα ότι αργά ή γρήγορα θα πραγματοποιηθεί μια μέρα το όνειρο του Γρίβα. Ο Μούσκος είχε θυμώσει πολύ και ορκίστηκε ότι θα έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να μην εκλεγώ ξανά στην βουλή. Θύμωσα και εγώ και του είπα: ‘Άκουσε καλά αυτό που θα σου πω. Θα καθίσω στην καρέκλα σου και πίστεψέ με αυτό θα συμβεί στο πολύ εγγύς μέλλον’. Εκείνη την ημέρα άρχισα να ετοιμάζομαι για το πραξικόπημα».

Γιατί ανακοινώσατε ότι πέθανε ο Μακάριος;

Σαμψών: «Θα σας πω ένα μυστικό το οποίο δεν αποκαλύψαμε σε κανέναν μέχρι σήμερα. Ξέραμε ότι δεν είχε πεθάνει ο Μούσκος. Τον αφήσαμε οικειοθελώς. Αν θέλαμε πράγματι να τον σκοτώσουμε, θα τον σκοτώναμε και θα ήταν πολύ εύκολο να απαλλαχτούμε από αυτόν. Όταν ερχόταν από το Τρόοδος στην Λευκωσία πάντα περνούσε μπροστά από το σπίτι μου. Επιπλέον, είχε διοργανώσει μιαν υποδοχή για 34 παιδιά από την Αίγυπτο στο Προεδρικό. Ξέραμε ότι βρισκόταν μέσα, όμως δεν θέλαμε να πάθουν τίποτα τα παιδιά και επιτρέψαμε να φύγει με ασφάλεια ο Μούσκος από το Προεδρικό».

Παρ’ όλα αυτά, γιατί είπατε ότι πέθανε;

Σαμψών: «Εγώ ποτέ δεν είπα κάτι τέτοιο. Δεν το ανακοίνωσα από το ραδιόφωνο. Η λέξη ‘νεκρός’ στα ελληνικά έχει δύο έννοιες. Στο ραδιόφωνο ανακοινώθηκε ότι ‘ο Μακάριος είναι νεκρός’. Δηλαδή, τέλειωσε το σουλτανάτο του. Η ζωή του δεν μας ενδιέφερε πλέον. Κάναμε τα στραβά μάτια στην διαφυγή του. Γιατί; Για να δουν και να καταλάβουν τι άνθρωπος ήταν οι οπαδοί του τους οποίους κάλεσε να αγωνιστούν εναντίον μας. Θα μπορούσαμε να τον σκοτώναμε όταν οι Άγγλοι τον μετέφεραν στην Πάφο με ελικόπτερο. Μας ρώτησε γι’ αυτό ένας διοικητής μας που παρακολουθούσε με κιάλια. Αν θα δολοφονηθεί στον αέρα ή στο έδαφος ο Μακάριος. Όμως, εμείς κλείσαμε τα μάτια να εγκαταλείψει το νησί».

Δεν τον θεωρείτε επικίνδυνη προσωπικότητα πλέον;

Σαμψών: «Κατά τις προσεχείς μερικές βδομάδες μπορεί να μιλάει περισσότερο και να δημιουργήσει φασαρία. Όμως, ουδέποτε μπόρεσε να γίνει πραγματικός Πρόεδρος της Δημοκρατίας και Αρχιεπίσκοπος. Ήταν ένα παιχνίδι της Μόσχας και προδότης».

Κατά την γνώμη σας, πώς έπρεπε να ενεργήσει; Έπρεπε να μείνει στο νησί;

Σαμψών: «Ο πραγματικός ηγέτης πρέπει να μένει πιστός στον λαό του μέχρι τέλους».

Όμως, προηγουμένως είχατε διαφορετική άποψη για τον Μακάριο. Αρχικά ήσασταν φίλοι και είχατε κοινά ιδανικά.

Σαμψών: «Ναι ήμασταν φίλοι, όπως πολλοί. Ως άνθρωπος της εκκλησίας δεν πίστευα ότι ήταν διπλοπρόσωπος. Εξεπλάγην πολύ. Ο Μούσκος ήταν ένας συνηθισμένος φανατικός. Ξέρετε ποια ήταν η φράση που αγαπούσε πιο πολύ; ‘Εγώ είμαι η Κύπρος’. Την επαναλάμβανε συχνά. Ήταν τρελός, προδότης, ανηλεής δικτάτορας. Τα δε εργαλεία του ήταν η βία και οι δολοφονίες, τα βασανιστήρια και η τρομοκρατία».

Πώς σχεδιάσετε να λύσετε τα προβλήματα των δύο κοινοτήτων με τους Τουρκοκύπριους που έχουν πολύ κακές απόψεις για εσάς;

Σαμψών: «Εγώ ήμουν ένας απλός στρατιώτης και εκτελούσα τις διαταγές του Μούσκου. Όμως, όπως ξέρετε, όλο το βάρος πέφτει στους στρατιώτες, όχι σε εκείνους που διατάζουν. Τώρα θα αρχίσουμε συνομιλίες με τους Τούρκους, όπως κάναμε και προηγουμένως. Γι’ αυτούς δεν άλλαξε απολύτως τίποτα. Εκτός από την απουσία του Μούσκου. Και αυτό είναι καλό πρώτα απ’ όλα για τους Τούρκους».