Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτερες υπέβαλε μέσω του ειδικού του αντιπροσώπου  στο Κραν Μοντανά Έσπεν Μπαρθ Άιντε πλαίσιο από 5 σημεία για την τελική διαπραγμάτευση του Κυπριακού στις 30 Ιουνίου 2017. Και ο πρόεδρος Αναστασιάδης και ο Μουσταφά Ακιντζί  ζήτησαν πρόσθετες διευκρινίσεις επί του εγγράφου αυτού, με αποτέλεσμα ο κ. Άιντε μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον κ. Γκουτέρες να διαβάσει προφορικά ένα δισέλιδο διευκρινιστικό έγγραφο στις 4 Ιουλίου, το οποίο η κάθε πλευρά κατέγραψε από μόνη της. Με βάση την ε/κ καταγραφή, ο κ. Άιντε, αφού συνομίλησε με τον κ. Γκουτέρες, ξεκαθάρισε ακόμα περισσότερο τα 5 σημεία που κατατέθηκαν στο άτυπο έγγραφο της 30^ής Ιουνίου.  Οπως βέβαια διευκρινίστηκε στη συνέχεια από τα Ηνωμένα Έθνη, το πλαίσιο Γκουτέρες είναι ένα και ότι οι διευκρινίσεις στη συνέχεια έγιναν σε άτυπη μορφή. 

Βλέπε Λήμμα

Τα πρακτικά του Κραν Μοντανά 

Σε μια προσπάθεια κατανόησης του πλαισίου Γκουτέρες που δεν ήταν τίποτε άλλο από μια πρόταση ενός τελικού πάρε -δώσε στο Κυπριακό, παραθέτουμε στη συνέχεια σε ακριβή μετάφραση το κείμενο της 30^ής Ιουνίου κατά σημείο και στο ίδιο σημείο προσθέτουμε τις διευκρινίσεις της 4^ης Ιουλίου με βάση την ελληνοκυποριακή καταγραφή. Το πλαίσιο αυτό είχε ως στόχο μια τελική συμφωνία Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με τους Ελληνοκύπριους να κερδίζουν στο εδαφικό και τις εγγυήσεις και τους Τ/κ σε ότι αφορά την πολιτική τους ισότητα σε όλα τα σώματα της Ομοσπονδίας. 

1. Εδαφικό

Άτυπο έγγραφο 30ή^ς Ιουνίου: Υπάρχει ανάγκη να προσαρμόσουμε τον χάρτη που κατατέθηκε από την τ/κ πλευρά για να αντιμετωπίσουμε τις ανησυχίες που εκφράστηκαν από τους Ε/Κ σε σχέση με κάποιες τοποθεσίες.

Διευκρινίσεις 4^ης Ιουλίου: Ο τουρκοκυπριακός χάρτης που παρουσιάστηκε στο Μοντ Πελεράν 1 θα πρέπει να τροποποιηθεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ικανοποιήσει κάποιες ελληνοκυπριακές ανησυχίες. Η Μόρφου θα πρέπει να βρεθεί στο υπό ε/κ διοίκηση συνιστών κρατίδιο.

2. Πολιτική ισότητα

Άτυπο έγγραφο 30^ής Ιουνίου:  Εκ περιτροπής προεδρία με αναλογία 2:1. Λήψη αποφάσεων (αποτελεσματική συμμετοχή) Απλή πλειοψηφία με μια μόνο θετική ψήφο με έναν μηχανισμό επίλυσης διαφορών/ σε περιπτώσεις όπου τα θέματα άπτονται ζωτικών συμφερόντων των δύο πλευρών.  

Διευκρινίσεις 4^ης Ιουλίου: Το θέμα αυτό πρέπει να συζητηθεί περαιτέρω σε ό,τι αφορά τη μια αναγκαία τ/κ ψήφο (πότε και σε ποια σώματα, σε συνδυασμό με τον μηχανισμό επίλυσης διαφορών). Την ίδια στιγμή πρέπει να συζητηθούν κάποια εναπομείναντα θέματα σε ό,τι αφορά τον διαμοιρασμό εξουσίας, συμπεριλαμβανομένης και της απαίτησης της τ/κ πλευράς για εκ περιτροπής προεδρία.  

3. Περιουσιακό

Άτυπο έγγραφο 30^ής Ιουνίου:  Δύο βασικές αρχές σε ό,τι αφορά τις περιουσίες. Για περιοχές που θα τεθούν υπό εδαφική αναπροσαρμογή, να δοθεί προτεραιότητα σε εκτοπισθέντες ιδιοκτήτες, ενώ για τις υπόλοιπες περιουσίες (υπό τ/κ διοίκηση δηλαδή) να δοθεί προτεραιότητα στους σημερινούς χρήστες. Συγκεκριμένες ρυθμίσεις θα ανακοινωθούν σύντομα. 

Διευκρινίσεις 4^ης Ιουλίου: Θα πρέπει να επιλυθεί με βάση δύο βασικές αρχές. Πρώτον, οι περιουσίες θα πρέπει να διαχωριστούν σε αυτές που θα επιστραφούν υπό ε/κ διοίκηση και σε αυτές που θα παραμείνουν υπό τ/κ διοίκηση, στο πλαίσιο της ομοσπονδίας. Στις περιοχές που θα επιστραφούν υπό ε/κ διοίκηση θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στους εκτοπισμένους Ε/Κ ιδιοκτήτες, όχι όμως σε ποσοστό 100%.   Στις περιοχές που θα παραμείνουν υπό τ/κ διοίκηση θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στους σημερινές χρήστες, όχι όμως σε ποσοστό 100%. Το θέμα που αφορά μεγάλες εκτάσεις γης που ανήκουν σε Ε/Κ στον βορρά και παραμένουν αναξιοποίητες θα πρέπει να συζητηθεί περαιτέρω.

4. Ίση αντιμετώπιση Ελλήνων και Τούρκων υπηκόων

Άτυπο έγγραφο 30^ής Ιουνίου:  Ελεύθερη διακίνηση αγαθών: (=τελωνειακή ένωση +ένα ποσοστό πρέπει να συμφωνηθεί για πρωτογενή αγροτικά προϊόντα). Υπηρεσίες και διακίνηση κεφαλαίων ok.

Ελεύθερη διακίνηση προσώπων: Οι αρχές θα δίνουν άδειες σε τουρίστες, φοιτητές, και εποχιακούς εργάτες. Γι’ αυτούς που θα ζητούν καθεστώς μόνιμης διανομής, θα υπάρξει ακριβοδίκαιο (equitable) καθεστώς μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων υπηκόων στην Κύπρο.

Διευκρινίσεις 4^ης Ιουλίου: Οι Τούρκοι υπήκοοι μπορούν να αιτούνται μόνιμης διαμονής στην Κύπρο σε μια δίκαιη ποσόστωση σε σχέση με τους Έλληνες υπηκόους που αποκτούν καθεστώς μόνιμης διαμονής στην Κύπρο. Η ποσόστωση αυτή δεν θα αφορά φοιτητές, τουρίστες και εποχιακούς εργάτες. Για το θέμα αυτό απαιτείται περαιτέρω συζήτηση.

5. Ασφάλεια και Εγγυήσεις

Άτυπο έγγραφο 30^ής Ιουνίου:  Ο γενικός γραμματέας υπογράμμισε ότι δεν νομίζει ότι ένα σύστημα στο οποίο θα παρέμενε το δικαίωμα επέμβασης θα ήταν βιώσιμο. Είπε ότι θέματα τα οποία βρίσκονται κάτω από τη συνθήκη εγγυήσεων θα μπορούσε να αντικατασταθούν από ικανοποιητικούς μηχανισμούς ελέγχου και παρακολούθησης σε πολλά από τα θέματα στα οποία οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να συμφωνήσουν από κοινού. Σε κάποια από αυτά τα θέματα οι εγγυήτριες δυνάμεις θα μπορούσαν να αναμιχθούν. Ένα σύστημα ασφαλείας θα πρέπει να διασφαλίζει ότι και οι δύο κοινότητες στην Κύπρο θα αισθάνονται ασφαλείς σε μια επανενωμένη Κύπρο, όπου η ασφάλεια της μιας κοινότητας δεν θα δημιουργεί ανασφάλεια στην άλλη κοινότητα.

Το θέμα των στρατευμάτων είναι διαφορετικό σε σχέση με τη συνθήκη εγγυήσεων και θα πρέπει να αντιμετωπιστεί σε διαφορετικό πλαίσιο. Τα θέματα που σχετίζονται με τα στρατεύματα (αριθμοί αποχωρήσεις, εάν και όταν θα χρειαστεί να φύγουν, καθώς και τα χρονοδιαγράμματα, θα αντιμετωπιστούν στο υψηλότερο επίπεδο όταν φθάσει αυτή η στιγμή.       

Διευκρινίσεις 4^ης Ιουλίου:    Είναι αναγκαίο να αναγνωρίσουμε ότι χρειαζόμαστε ένα νέο σύστημα ασφαλείας για ολόκληρη την Κύπρο το οποίο δεν  θα είναι συνέχεια του παλιού. Αυτό σημαίνει τερματισμό του μονομερούς δικαιώματος επέμβασης των εγγυητριών δυνάμεων και εν γένει της Συνθήκης Εγγυήσεως του 1960. Το νέο σύστημα θα στηρίζεται σε ένα σταθερό σύστημα διασφαλίσεων, μέσω των οποίων η Κύπρος και όλοι οι Κύπριοι και των δύο κοινοτήτων θα αισθάνονται ασφαλείς μέσω ισχυρών μηχανισμών εφαρμογής και επιτήρησης της λύσης. Αυτοί οι μηχανισμοί θα περιλαμβάνουν και εξωτερικούς παράγοντες, όπως είναι τα Ηνωμένα Έθνη, φιλικές χώρες και άλλους διεθνείς και πολυμερείς οργανισμούς. Οι εγγυήτριες δυνάμεις του 1960 δεν μπορούν από μόνες τους να εφαρμόζουν και να επιτηρούν τη λύση. Τα υφιστάμενα στρατεύματα θα πρέπει να μειωθούν δραστικά από την πρώτη μέρα της εφαρμογής της λύσης και σταδιακά να φτάσουν στον αριθμό των αγημάτων ΕΛΔΥΚ (950) και ΤΟΥΡΔΥΚ (650) όπως προνοούσε η Συνθήκη Συμμαχίας Ελλάδος-Τουρκίας –Κύπρου του 1960. Θα συσταθεί ένας μηχανισμός επιτήρησης της μείωσης των στρατευμάτων. Σε ό,τι αφορά τη τελική ρύθμιση της παρουσίας στρατού στην Κύπρο, κατά πόσον δηλαδή θα έχει καταληκτική ημερομηνία αποχώρησης ή θα υπάρξει μια ημερομηνία κατά την οποία θα επανεξετασθεί η ανανέωση της παραμονής τους ή όχι, αυτό πρέπει να συζητηθεί σε επίπεδο πρωθυπουργών Ελλάδας-Τουρκίας.