Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Σύντροφε Παπαϊωάννου, μπορείς να είσαι ήσυχος...

Μέσα σε συγκινητική ατμόσφαιρα το ΑΚΕΛ τίμησε ψες τα 100χρονα από τη γέννηση και τα 20χρονα από το θάνατο του ιστορικού του ηγέτη Εζεκία Παπαϊωάννου. Μεγαλύτερη όμως τιμή δεν μπορούσε να ήταν άλλη παρά μια: Μετά την ιστορική επιτυχία των προεδρικών εκλογών, σήμερα το ΑΚΕΛ - μαζί και με άλλες δυνάμεις - ανοίγει νέους, ελπιδοφόρους δρόμους για την Κύπρο και το λαό μας.

Σύντροφε Παπαϊωάννου, μπορείς να είσαι ήσυχος και εσύ και όλοι οι σύντροφοι της γενιάς σου που μόχθησαν και έχυσαν αίμα γι’ αυτό το Κόμμα. Σήμερα το ΑΚΕΛ είναι η μεγαλύτερη και πιο αποφασιστική δύναμη στον τόπο. Μετά την ιστορική επιτυχία των προεδρικών εκλογών, σήμερα το ΑΚΕΛ - μαζί και με άλλες δυνάμεις - ανοίγει νέους, ελπιδοφόρους δρόμους για την Κύπρο και το λαό μας .

«Αντάξιος του προκατόχου μου»

Καταλήγοντας ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ΓΓ του ΑΚΕΛ Δημήτρης Χριστόφιας, δεν μπορούσε να μην αναφερθεί στην προσωπική εμπειρία και τα αισθήματά του όταν για πρώτη φορά ο Εζεκίας Παπαιωάννου είδε στο πρόσωπό του το νέο ΓΓ του ΑΚΕΛ. «Ο Παπαϊωάννου αγαπούσε και εμπιστευόταν την νέα γενιά, σημείωσε ο Δημήτρης Χριστόφιας. Αυτό το γνωρίζω από πρώτο χέρι γιατί ως Γ.Γ. της ΕΔΟΝ είχα την ευκαιρία να το διαπιστώσω στην πράξη πάρα πολλές φορές. Ο Παπαϊωάννου σφράγισε και τη δική μου ζωή. Αισθάνομαι απέραντη ευγνωμοσύνη για όσα έμαθα κοντά του. Αισθάνομαι ευγνωμοσύνη γιατί είδε σε μένα κάποια χαρακτηριστικά που τον έκαναν να με προτείνει ως τον νέο Γ.Γ. του Κόμματος. Όταν για πρώτη φορά μοιράστηκε μαζί μου αυτή τη σκέψη αισθάνθηκα δέος. Και όταν αργότερα οι σύντροφοι μου στην Κ.Ε. με εξέλεξαν Γενικό Γραμματέα της Κ.Ε. μια ήταν η σκέψη και η αγωνία μου. Πώς θα μπορέσω να φανώ αντάξιος του προκατόχου μου».

Με αυτά τα λόγια- λόγια συντροφικής αγάπης, σεβασμού, τιμής και αφοσίωσης σ’ ένα άνθρωπο που έδωσε το είναι του, κάθε ικμάδα των δυνάμεων του για το ΑΚΕΛ και τα ιδανικά της Αριστεράς, λόγια γεμάτα συγκίνηση και δέος, με συναισθήματα περηφάνειας γιατί το ΑΚΕΛ μαζί με το Γενικό του Γραμματέα έγραψαν μια ακόμα χρυσή σελίδα στην ένδοξη ιστορία του ΑΚΕΛ, με τον θρίαμβο των τελευταίων προεδρικών εκλογών- με αυτά λοιπόν, τα λόγια, έκλεισε την ομιλία του- μνημόσυνο για τον Εζεκία Παπαϊωάννου, ο διάδοχός του στο ΑΚΕΛ και σημερινός Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας. Ανεβαίνοντας στο βήμα της Αίθουσας Συνεδρίων της ΠΕΟ, στο ίδιο βήμα από το οποίο ο Εζεκίας Παπαϊωάννου απευθύνθηκε στο Κόμμα και στο λαό πλείστες τόσες φορές για δεκαετίες ολόκληρες, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας εξέφρασε αισθήματα δέους και απερίγραπτης συγκίνησης . «Αισθάνομαι ότι η αίθουσα αντηχεί ακόμα την στεντόρεια, μεταλλική φωνή του να ζητωκραυγάζει υπέρ του μαρξισμού-λενινισμού και του προλεταριακού διεθνισμού και να βροντοφωνάζει ότι ο αδούλωτος κυπριακός λαός θα νικήσει», σημείωσε ο Δημήτρης Χριστόφιας με την κατάμεστη αίθουσα να δονείται από τα χειροκροτήματα. Στην ίδια αίθουσα συνέρρευσε ψες ο κόσμος του ΑΚΕΛ αλλά και εκτιμητές της προσφοράς και δράσης του Εζεκία Παπαϊωάννου, πέραν του χώρου του ΑΚΕΛ, για να τιμήσουν τον ιστορικό ηγέτη του Κόμματος και κορυφαία πολιτική προσωπικότητα της Κύπρου, τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Εζεκία Παπαϊωάννου και τα 20 χρόνια από τότε που έφυγε αφήνοντας ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στο σύγχρονο κυπριακό πολιτικό γίγνεσθαι. Τιμώντας αυτή την ιστορική φυσιογνωμία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε εκτενώς στη ζωή και τη δράση του Εζεκία Παπαϊωάννου. Από τότε που γεννήθηκε το 1908 στο χωριό Κελλάκι της επαρχίας Λεμεσού μέχρι και το θάνατό του τον Απρίλη του 1988.

Γνώρισε την εκμετάλλευση, απόκτησε ταξική συνείδηση

Ο Εζεκίας Παπαϊωάννου λοιπόν, όπως ανέφερε στην ομιλία του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και Γ.Γ. του ΑΚΕΛ Δημήτρης Χριστόφιας Αντκαταγόταν από φτωχή αγροτική οικογένεια, που στα χρόνια μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο - όπως χιλιάδες άλλα αγροτικά νοικοκυριά - κυριολεκτικά γονάτισε από τα χρέη σε τοκογλύφους. «Την αθλιότητα της ζωής, γράφει ο Παπαϊωάννου, την γνώρισα από πολύ μικρός», για να συμπληρώσει πολύ παραστατικά «αναγιωθήκαμεν ουσιαστικά με καθαρό αέρα». Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο σχολείο του χωριού του και ήταν άριστος μαθητής. Χρειάστηκε η βοήθεια του ξενιτεμένου αδελφού του Σώζου για να συνεχίσει τη μόρφωση του στην Αμερικάνικη Ακαδημία στη Λάρνακα. Εκεί πλήρωνε τα μισά δίδακτρα γιατί εργαζόταν ταυτόχρονα σκουπίζοντας τα δωμάτια του οικοτροφείου του σχολείου και μεταφέροντας τα άπλυτα των συμμαθητών του. Αρίστευσε στην Ακαδημία και θα μπορούσε να εργαστεί στη δημόσια υπηρεσία. Δεν το θέλησε όμως γιατί ένα αίσθημα υπερηφάνειας του υπόδουλου δεν του επέτρεψε να βρεθεί στη δούλεψη των Εγγλέζων. Προτίμησε να αναζητήσει δουλειά στα μεταλλεία και εκεί γνωρίστηκε και ζυμώθηκε με τη φρικτή ζωή των μεταλλωρύχων. Δούλεψε στην Φουκάσα απ’ όπου τον έδιωξαν ύστερα από εννιά μήνες, ίσως γιατί μιλούσε για την ανάγκη οργάνωσης. Χωρίς, όπως ο ίδιος ομολογεί, να συνειδητοποιεί τότε τι ακριβώς σήμαινε οργανωμένη πάλη. Αναζήτησε και βρήκε δουλειά στο μεταλλείο της Καλαβασού και αργότερα δίδαξε για ένα χρόνο αγγλικά στην Πραχτική Σχολή Πεδουλά. Όνειρο του ήταν να σπουδάσει και μάλιστα γιατρός για να μπορεί να προσφέρει στον άνθρωπο. Με το όνειρο αυτό και με άδεια ουσιαστικά τσέπη ξεκίνησε πρώτα για την Ελλάδα και στη συνέχεια για την Αγγλία. Ήταν τα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης. Παντού αθλιότητα και ανεργία. Τα σχέδια του για να σπουδάζει και να δουλεύει ταυτόχρονα δεν πραγματοποιήθηκαν. Η σκληρή βιοπάλη του στέρησε το δικαίωμα της ανώτατης μόρφωσης. Όμως τον έδεσε ακόμα πιο πολύ με την εργατική τάξη. Γνώρισε από πρώτο χέρι την εκμετάλλευση και την καταπίεση. Και άρχισε σιγά, σιγά να αποκτά ταξική συνείδηση. Στην Ελλάδα μελετούσε τον «Ριζοσπάστη» κρυφά από τα αφεντικά του. Και στην Αγγλία πολύ γρήγορα τα βήματα του τον οδήγησαν στο Κομμουνιστικό Κόμμα, του οποίου έγινε μέλος το 1931. «Η μεγαλύτερη και καλύτερη μέρα της ζωής μου, γράφει στις "Ενθυμήσεις του", ήταν όταν έγινα μέλος του Κόμματος της εργατικής τάξης, του Κομμουνιστικού Κόμματος. Εκείνη την ημέρα ένοιωσα ότι ανοίγει για μένα ένας ολότελα καινούργιος, απάτητος δρόμος. Ένοιωθα πραγματικά περήφανος που βρήκα το δρόμο μου, το δρόμο της τιμής και του καθήκοντος προς την κοινωνία και ιδιαίτερα τον εργαζόμενο λαό». Και από τότε ως το τέλος της ζωής του, 57 χρόνια αργότερα, ο Εζεκίας Παπαϊωάννου παρέμεινε πιστός στο Κόμμα και στα ιδανικά του σοσιαλισμού, στα οποία πίστεψε με πάθος από τα χρόνια της νιότης του.

Πολέμησε το φασισμό

Η δεκαετία του 1930 ήταν περίοδος ανάπτυξης του εργατικού κινήματος, αλλά ταυτόχρονα και ανόδου του φασισμού, ακόμα και στην Αγγλία. Ο Παπαϊωάννου αναμείχθηκε ενεργά στο αντιφασιστικό κίνημα. Για τη δράση του αυτή κλείστηκε σε φυλακές του Λονδίνου για τρεις μήνες. Την ίδια εποχή διετέλεσε ηγετικό στέλεχος της Επιτροπής για τις Κυπριακές Υποθέσεις που συστάθηκε με πρωτοβουλία Κυπρίων κομμουνιστών και αγωνιζόταν για την απαλλαγή της Κύπρου από τον βρετανικό αποικιακό ζυγό. Στα 1936 ξέσπασε στην Ισπανία εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στις φασιστικές δυνάμεις του Φράγκο και τις δημοκρατικές προοδευτικές δυνάμεις της χώρας. Σε μια διαδήλωση που έγινε στο Λονδίνο προς υποστήριξη των ισπανικών δημοκρατικών δυνάμεων ρίχτηκε το σύνθημα για εθελοντές. Ο Εζεκίας Παπαϊωάννου μαζί με τους συναγωνιστές του Μιχαλάκη Οικονομίδη και Τόνυ Θεοδούλου ανταποκρίθηκαν και πήγαν εθελοντές στις Διεθνείς Ταξιαρχίες στην Ισπανία. Ήταν ένας από τους περίπου 60 κυπρίους που σε εκείνη την κορυφαία στιγμή διεθνισμού ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του καθήκοντος και πολέμησαν τον φασισμό στην Ισπανία. Τουλάχιστον 15 από αυτούς θυσίασαν τη ζωή τους για την ελευθερία του ισπανικού λαού. Ο Παπαϊωάννου τραυματίστηκε στη μάχη της Αντιούχα, στην περιοχή της Κόρδοβα. Μετά που ανάρρωσε αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Αγγλία. Εκεί τον βρήκε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Έτρεξε και πάλι να καταταγεί εθελοντής αλλά το τραύμα από τον ισπανικό πόλεμο και η κλονισμένη του υγεία δεν του το επέτρεψαν. Δεν έμεινε όμως αδρανής. Κατατάχτηκε στην αεράμυνα του Λονδίνου όπου υπηρέτησε στην διάρκεια του πολέμου και κινδύνεψε πολλές φορές να χάσει τη ζωή του κατά τους μαζικούς χιτλερικούς βομβαρδισμούς.

Στο πηδάλιο του ΑΚΕΛ για 40 χρόνια

Εν τω μεταξύ στην Κύπρο ιδρύεται το Ανορθωτικό Κόμμα του Εργαζόμενου Λαού που παίρνει τη σκυτάλη των αγώνων από το ηρωικό Κομμουνιστικό Κόμμα Κύπρου. Οι Ακελιστές ανταποκρινόμενοι στην έκκληση του Κόμματος τους μετέχουν ενεργά και μαζικά στον αντιφασιστικό πόλεμο. Αμέσως μετά τον πόλεμο το ΑΚΕΛ ρίχνεται με όλες του τις δυνάμεις στον αγώνα για απελευθέρωση της Κύπρου από τον βρετανικό αποικιακό ζυγό.

Το 1945 το Παράρτημα ΑΚΕΛ Λονδίνου και η Επιτροπή Κυπριακών Υποθέσεων ζητούν από τον Παπαϊωάννου να επισκεφθεί την Κύπρο για ανταλλαγή απόψεων. Ο Παπαϊωάννου επιστρέφει στην Κύπρο, πραγματοποιεί επαφές με διάφορους παράγοντες και μιλά σε συγκεντρώσεις. Η Κ.Ε. του ΑΚΕΛ ζητά από τον Παπαϊωάννου να επαναπατριστεί οριστικά και να αναλάβει υπεύθυνα καθήκοντα στο Κόμμα. Έτσι και έγινε. Ο Παπαϊωάννου στην αρχή αναλαμβάνει διευθυντής του εκφραστικού οργάνου του Κόμματος του «Δημοκράτη» και αργότερα αναλαμβάνει τα καθήκοντα του Κεντρικού Οργανωτικού Γραμματέα. Είναι η εποχή κατά την οποία η φραξιονιστική δραστηριότητα ορισμένων στελεχών ταλαιπωρεί το Κόμμα. Οι σύντροφοι του αναγνωρίζοντας την ιδεολογική του σταθερότητα, τις οργανωτικές του ικανότητες και τις πολιτικές του αρετές τον εκλέγουν ομόφωνα Γενικό Γραμματέα του Κόμματος. Το 6ο Συνέδριο που πραγματοποιείται τον Αύγουστο του 1949 επικυρώνει πανηγυρικά την εκλογή. Ο Παπαϊωάννου υπηρέτησε από το αξίωμα του Γ.Γ. για σαράντα ολόκληρα χρόνια. Σ’ αυτά τα χρόνια το ΑΚΕΛ κερδίζει ακόμα περισσότερο την εμπιστοσύνη του λαού, μαζικοποιείται, καθίσταται η μεγάλη προοδευτική παράταξη του τόπου που ηγείται των αγώνων για πρόοδο και κοινωνική δικαιοσύνη. Διαδραματίζει καθοριστικό και πρωταγωνιστικό ρόλο στην πάλη για την απαλλαγή από τον αποικιακό ζυγό και αργότερα στην πάλη ενάντια στις ιμπεριαλιστικές επιβουλές, για την υπεράσπιση της ανεξαρτησίας της Κύπρου. Πρωταγωνιστεί στον αγώνα για δημοκρατία, και στην πάλη ενάντια στον φασισμό. Σε όλη αυτή την ιστορική διαδρομή ο Παπαϊωάννου, ως πρώτος μεταξύ ίσων, θέτει την δική του ανεξίτηλη σφραγίδα. Για τούτο και δίκαια θεωρείται ο ιστορικός ηγέτης του ΑΚΕΛ.

Λαϊκός ηγέτης του αντιαποικιακού αγώνα

Η εκλογή του Παπαϊωάννου στο αξίωμα του Γ.Γ. του Κόμματος συμπίπτει με τα χρόνια της ανόδου και της κορύφωσης του αντιαποικιακού αγώνα. Ο Εζεκίας Παπαϊωάννου είναι ο λαϊκός ηγέτης αυτού του αγώνα. Είναι ο άνθρωπος που μαζί με τους τότε συντρόφους του διαμορφώνουν την γραμμή του μαζικοπολιτικού, αντιιμπεριαλιστικού αγώνα και της ενότητας των αντιαποικιακών δυνάμεων του λαού μας. Επιμένουν στην ορθότητα αυτής της πολιτικής έστω και αν το ΑΚΕΛ δεν έβρισκε ανταπόκριση από την ηγεσία της Δεξιάς, που ακολουθούσε διασπαστική γραμμή και ήταν δέσμια ενός στείρου αντικομμουνισμού. Οι βρετανοί αποικιοκράτες δίκαια θορυβούνται από τις θέσεις, την πολιτική και τους αγώνες του ΑΚΕΛ. Δίκαια φοβούνται την ολοένα αυξανόμενη επιρροή του μέσα στο λαό. Για τούτο και στις 15 του Δεκέμβρη 1955 θέτουν το ΑΚΕΛ εκτός νόμου. Συλλαμβάνουν και ρίχνουν στις φυλακές και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης 135 στελέχη του. Ανάμεσα τους και ο Γ.Γ. του Κόμματος Εζεκίας Παπαϊωάννου.

Τον πλήγωσαν αφάνταστα οι σε βάρος του συκοφαντίες

Με την βοήθεια του παράνομου μηχανισμού του Κόμματος ο Παπαϊωάννου κατορθώνει να δραπετεύσει τον Απρίλη του 1956. Για ένα χρόνο όντας καταζητούμενος καθοδηγεί μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της Γραμματείας τον μαζικοπολιτικό αγώνα της Αριστεράς. Τον Απρίλη του 1957 και αφού οι Βρετανοί αναγκάστηκαν να άρουν τα διατάγματα προσωποκράτησης τόσο για στελέχη της Αριστεράς όσο και για στελέχη της Δεξιάς, ο Παπαϊωάννου φεύγει για το Λονδίνο για λόγους υγείας. Είναι απίστευτη η συκοφαντία, η διαστρέβλωση και η διαβολή που ανάπτυξαν οι εχθροί του Λαϊκού Κινήματος γύρω από την απόδραση του Παπαϊωάννου και την μετάβαση του στο Λονδίνο. Και ενώ όλα αυτά ξεκαθαρίστηκαν τεκμηριωμένα από τότε, ακόμα και σήμερα βρίσκονται ορισμένοι θιασώτες παρωχημένων εποχών που αναμασούν τα ίδια ψεύδη. Αυτές οι συκοφαντίες πλήγωναν αφάνταστα τον Παπαϊωάννου και την συντρόφισσα της ζωής του Ειρήνη. Η περίοδος εκείνη με τις διώξεις των βρετανών, τις δολοφονίες ανθρώπων της Αριστεράς και τις συκοφαντίες σε βάρος του ΑΚΕΛ και των στελεχών του ήταν από τις πιο δύσκολες στη ζωή του Παπαϊωάννου. Δεν κατάφεραν όμως να λυγίσουν το φρόνημα του ούτε και την αποφασιστικότητα του να συνεχίσει τον αγώνα για την δικαίωση της Κύπρου και του λαού μας. Η κολοβωμένη ανεξαρτησία των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου βρίσκει το ΑΚΕΛ δυνατό, ενωμένο και μαζικό όσο ποτέ άλλοτε. Έτοιμο να συνεχίσει τους κοινωνικούς αγώνες και την πάλη για ολοκλήρωση της ανεξαρτησίας. Το ΑΚΕΛ αξιοποιεί τώρα ακόμα μια έπαλξη αγώνα: τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Ο Παπαϊωάννου από το 1960 μέχρι το θάνατο του εκλέγεται συνέχεια βουλευτής, πράγμα που αντανακλά τον σεβασμό και την αγάπη του λαού στο πρόσωπο του.

Αντιστάθηκε στις ιμπεριαλιστικές συνωμοσίες

Ο Παπαϊωάννου ηγήθηκε του Κόμματος και του Λαϊκού Κινήματος σε όλα εκείνα τα δίσεκτα χρόνια των διακοινοτικών συγκρούσεων, των ιμπεριαλιστικών συνωμοσιών, της προδοτικής δράσης της χούντας και της ΕΟΚΑ Β΄, του φασιστικού πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής. Υπό την καθοδήγηση της τότε ηγεσίας με επικεφαλής τον Παπαϊωάννου το ΑΚΕΛ αντιστάθηκε στις ξένες συνομωσίες. Αντιπάλεψε τον εθνικισμό σοβινισμό και αγωνίστηκε για την φιλία και συνεργασία Ε/κυπρίων και Τ/κυπρίων. Αντιστάθηκε στον φασισμό. Υπήρξε η κύρια δύναμη κινητοποίησης του λαού. Προώθησε με συνέπεια την πολιτική των συνεργασιών. Υπερασπίστηκε την δημοκρατία, την εδαφική ακεραιότητα και την ανεξαρτησία της χώρας μας. Ο Παπαϊωάννου υπήρξε ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του Προέδρου Μακαρίου με τον οποίο συνεργάστηκε με συνέπεια και ειλικρίνεια, παρόλο που πολλές από τις προτάσεις του ΑΚΕΛ οι οποίες θα αποδεικνύονταν σωτήριες για την Κύπρο, δεν έτυχαν αποδοχής. Μετά την τραγωδία του 1974 το ΑΚΕΛ με επικεφαλής τον Παπαϊωάννου εργάζεται σκληρά για την αντιμετώπιση των ολέθριων συνεπειών της εισβολής και της κατοχής. Αποδέχεται και υποστηρίζει με συνέπεια και χωρίς παλινδρομήσεις την λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με την προϋπόθεση ότι θα διασφάλιζε ταυτόχρονα την απαλλαγή από την κατοχή, την ενότητα της Κύπρου και τα ανθρώπινα δικαιώματα του λαού μας. Μέσα στις πιο αντίξοες συνθήκες το ΑΚΕΛ επεξεργάστηκε την πολιτική της επαναπροσέγγισης. Λοιδορήθηκε τόσο το Κόμμα όσο και ο ηγέτης του Εζεκίας Παπαϊωάννου για αυτή την πολιτική. Στο τέλος όμως δικαιώθηκε και το Κόμμα και ο ηγέτης του γιατί η επαναπροσέγγιση είναι μια σωτήρια πολιτική, είναι μέρος του αντικατοχικού μας αγώνα που στοχεύει στην κοινή πάλη Ε/κυπρίων και Τ/κυπρίων για την απαλλαγή της κοινής μας πατρίδας από την ξένη παρουσία και την διαίρεση.

Απέραντη αγάπη για τον απλό εργαζόμενο

Ο Παπαϊωάννου πίστευε με πάθος στις αξίες και τα ιδανικά του σοσιαλισμού. Είχε απέραντη αγάπη για τον απλό εργαζόμενο άνθρωπο. Και έτρεφε απεριόριστη εμπιστοσύνη στις δημιουργικές δυνάμεις των εργαζομένων. Γράφει στις «Ενθυμίσεις» του: «Ρωτήθηκα πολλές φορές τι είναι εκείνο που με έκαμε κομμουνιστή. Ακόμα και ο Μακάριος μου έλεγε πολλές φορές "πώς συμβαίνει Εζεκία εσύ, άγγονας παπά να γίνεις κομμουνιστής;" Η απάντηση μου σ’ αυτό το ερώτημα είναι γιατί πιστεύω την αλήθεια, αναζητώ την αλήθεια και σιχαίνομαι το ψέμα. … Ο Μαρξισμός-Λενινισμός με δίδαξε πως ο κομμουνισμός είναι το ιδεώδες, είναι το πιο τέλειο, το πιο αληθινό, το πιο πολιτισμένο κοινωνικό σύστημα». Τα ιδεολογικά του πιστεύω καθοδηγούσαν όχι μόνο την πολιτική του δράση αλλά και την ίδια την προσωπική του ζωή. «Είμαι ένας πραγματικός προλετάριος, γράφει, με μοναδική περιουσία τη βιβλιοθήκη μου, τον ιματισμό και την υπόδηση μου. Ποτέ δεν είχα λογαριασμό σε τράπεζα ή ταμιευτήριο». Για τον Παπαϊωάννου σοσιαλισμός και Σοβιετική Ένωση ήταν έννοιες ταυτόσημες και αδιαχώριστες. Υπήρξε μεγάλος φίλος της χώρας του Λένιν και εργάστηκε με όλες του τις δυνάμεις για την ανάπτυξη των κυπροσοβιετικών σχέσεων από τις οποίες ευεργετήθηκε τα μέγιστα η μικρή μας πατρίδα σε καιρούς μάλιστα χαλεπούς όταν διακυβευόταν η ύπαρξη της. Θεωρούσε τον αντισοβιετισμό ως έγκλημα κατά του διεθνούς εργατικού κινήματος και ευρύτερα της ανθρωπότητας. Από μια άποψη είναι ευτύχημα που ο Παπαϊωάννου έκλεισε τα μάτια πριν από την υποστολή της κόκκινης σημαίας στο Κρεμλίνο γιατί το πλήγμα αυτό θα του ήταν αβάστακτο. Ο Παπαϊωάννου παρέμεινε πιστός μέχρι τέλους στην αρχή του διεθνισμού την οποία υπηρέτησε χύνοντας ακόμα και το αίμα του. Με το παράδειγμα της ζωής του απόδειξε ότι ο διεθνιστής είναι ταυτόχρονα και μεγάλος πατριώτης.

Ανθρωπος ευαίσθητος

Ο Δημήτρης Χριστόφιας που γνώρισε από κοντά τον Εζεκία Παπαϊωάννου στάθηκε ιδιαίτερα στον Εζεκία, στην ανθρώπινη πλευρά του Εζεκία Παπαϊωάννου. « Γιατί, όπως τόνισε, πάντα η ανθρώπινη διάσταση μετρά όσο μετρούν και οι πολιτικές αρετές ενός ηγέτη. Ίσως καμιά φορά αυτή η ανθρώπινη διάσταση να μετρά περισσότερο. Το αυστηρό, σοβαρό, ασκητικό ύφος του Εζεκία Παπαϊωάννου στάθηκε η αιτία πολλοί να τον θεωρούν απρόσιτο, σκληρό και απόμακρο άνθρωπο. Άνθρωπο που έκρυβε τα αισθήματα του. Και όμως η πραγματικότητα ήταν πολύ διαφορετική. Όσοι έτυχε να γνωρίσουν από κοντά τον Εζεκία Παπαϊωάννου, και εγώ είμαι ένας από εκείνους τους τυχερούς, ανακάλυπταν ένα άνθρωπο με πλούσιο εσωτερικό κόσμο, ευαίσθητο, γεμάτο αγάπη για τους ανθρώπους ιδιαίτερα τον απλό εργαζόμενο άνθρωπο. Αγαπούσε επίσης υπερβολικά τα παιδιά.

Όχι μόνο γιατί δεν είχε ο ίδιος παιδιά, αλλά γιατί τέτοιος ήταν ο χαρακτήρας του. Αυτή την ανθρώπινη πλευρά του Παπαϊωάννου μπορεί κανένας να την ανιχνεύσει και σήμερα διαβάζοντας τις «Ενθυμήσεις» από τη ζωή του. Σε εκείνα τα κεφάλαια του βιβλίου του, στα οποία διηγείται προσωπικές στιγμές της ζωής του, ή τα αφιερώνει σε πρόσωπα που αγάπησε πολύ όπως ήταν η σύζυγος του Ειρήνη, αποκαλύπτεται ο άλλος Παπαϊωάννου.

Ανθρωπος ειλικρινής με αυτογνωσία

Ο Εζεκίας Παπαϊωάννου ήταν άνθρωπος ειλικρινής με αυτογνωσία του χαρακτήρα του. Για τούτο και στον επίλογο του βιβλίου του γράφει με πνεύμα αυτοκριτικής. «Αν με οποιοδήποτε τρόπο έχω κατά καιρούς πικράνει μερικούς από τους συνεργάτες και συντρόφους μου, δεν είναι γιατί το ήθελα, αλλά γιατί και η ζωή ήταν σκληρή, πολύ σκληρή και αυτό αναπόφευκτα επηρέασε τον χαρακτήρα μου». Η αφοσίωση του Παπαϊωάννου στο Κόμμα και τα ιδανικά του ήταν παροιμιώδης. Και αυτό τελικά τον οδήγησε να αφήσει στο ΑΚΕΛ ότι είχε κληρονομήσει από την σύζυγο και τον αδελφό του».

Οι παρακαταθήκες του Εζεκία Παπαϊωάννου

Από τις 26 μέχρι τις 30 του Νιόβρη 1986 πραγματοποιήθηκε στην ίδια αίθουσα που τιμήθηκε ψες ο Εζεκίας Παπαϊωάννου το 16ο Συνέδριο του ΑΚΕΛ. Ήταν το τελευταίο συνέδριο στο οποίο πήρε μέρος το Εζεκίας Παπαϊωάννου, παρατήρησε ο Δημήτρης Χριστόφιαφς και παρέθεσε τις τελευταίες του π αρακαταθήκες προς τους ΑΚΕΛιστές: «Με αγώνες είναι που θα κάμουμε τις αποφάσεις που θα πάρουμε πράξη. Ας ανασκουμπωθούμε λοιπόν, έτοιμοι για τη μεγάλη μάχη. Το Κόμμα μας είναι κόμμα των έργων. Κόμμα της εργατικής τάξης και των εργαζομένων. Κόμμα του λαού. Ξέρουμε όχι μόνο να τα λέμε αλλά και να τα κάνουμε. Ας ριχτούμε όλοι στην δουλιά με νέα πνοή, με νέα επαναστατική έξαρση για να κάμουμε το Κόμμα μας την μεγαλύτερη, την αποφασιστική πολιτική δύναμη στο τόπο μας». Και με βαθύτατη συγκίνηση κατέληξε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και Γ.Γ. του ΑΚΕΛ Δημήτρης Χριστόφιας: «Σύντροφε Παπαϊωάννου, μπορείς να είσαι ήσυχος και εσύ και όλοι οι σύντροφοι της γενιάς σου που μόχθησαν και έχυσαν αίμα γι’ αυτό το Κόμμα. Σήμερα το ΑΚΕΛ είναι η μεγαλύτερη και πιο αποφασιστική δύναμη στον τόπο. Μετά την ιστορική επιτυχία των προεδρικών εκλογών, σήμερα το ΑΚΕΛ - μαζί και με άλλες δυνάμεις - ανοίγει νέους, ελπιδοφόρους δρόμους για την Κύπρο και το λαό μας».