Μενοίκου Σάββας
Μέλος της Αριστεράς το οποίο διαφωνούσε με τον ένοπλο Αγώνα της ΕΟΚΑ. Εκτελέστηκε από την ΕΟΚΑ στις 23 Μαίου 1958 με την κατηγορία της προδοσίας στο χωριό Λευκόνοικο.
Ο Σάββας Μένοικος, πατέρας 6 Παιδιών ήταν ενεργός συνδικαλιστής της Αριστεράς και μιλούσε δημόσια κατά της ΕΟΚΑ και των τακτικών της.
Τον Μάιο του 1958, με εντολή του τοπικού τομεάρχη της ΕΟΚΑ Φώτη Παπαφώτη συνελήφθη στο Μένοικο ενώ επέστρεφε από τη δουλειά του. Τον επιβίβασαν σε αυτοκίνητο και τον οδήγησαν στην πλατεία του Λευκόνοικου. Εκεί ενώπιον πλήθους κόσμου κατηγορήθηκε ως σεσημασμένος προδότης. Δόθηκε εντολή στον κόσμο να τον φτύνει και να τον αποκαλεί «προδότη». Κατόπιν, τον έδεσαν σε ένα δέντρο στο προαύλιο της εκκλησίας του και - σύμφωνα με κάποιες απόψεις - τον λιθοβόλησαν.
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του δημοσιογράφου Χριστάκη Κατσαμπά, μέλους του ΑΚΕΛ, τον έδεσαν σε δέντρο στο προαύλιο της εκκλησίας και τον λιθοβόλησαν μέχρι θανάτου. Ενώ τον λιθοβολούσαν του έβαζαν ακαθαρσίες στο στόμα, τον έφτυναν και τον έβριζαν. «Ετοιμοθάνατος όπως ήταν, τον έλυσαν, τον έριξαν στο έδαφος, τον κλοτσούσαν και του ουρούσαν στο πρόσωπο. Και το χειρότερο ήταν ότι εκτελεστές του Μένοικου ήταν κυρίως παιδιά του δημοτικού σχολείου τα οποία μάζεψαν οι εκτελεστές με τους τηλεβόες, ενώ μέρος στο έγκλημα πήρε και ο ιερέας του χωριού».
Ο τομεάρχης Παπαφώτης, σε δήλωσή του, υποστήριξε ότι ο Μένοικος πέθανε από ανακοπή καρδιάς. “Διέταξα την οργάνωση να συλλάβει τον Μένοικο να τον ακινητοποιήσει σε μια πλατεία του Λευκονοίκου να καλέσει τον λαό να συγκεντρωθεί στην πλατεία και αφού καταγγείλει την αντιεθνική συμπεριφορά του, να τον αφήσει ελεύθερο να πάει στο χωριό του. Η διαταγή μου εκτελέστηκε από τους αγωνιστές όπως ακριβώς δόθηκε. Ατυχώς ο Σάββας Μένοικος δεν άντεξε τις αποδοκιμασίες του λαού και πέθανε από συγκοπή καρδίας”.
Ο τότε υπέυθυνος της Παγκύπριας Επιτροπής Πολιτικού Αγώνα (ΠΕΚΑ) της ΕΟΚΑ, Τάσσος Παπαδόπουλος, σχολιάζοντας τη δολοφονία Μένοικου και κάποιων άλλων είπε ότι, «εισέπραξαν τα επίχειρα της προδοσίας των"....
Σύμφωνα με τον Φώτη Παπαφώτη, τομεάρχης της ΕΟΚΑ και αργότερα της ΕΟΚΑ Β΄, στο βιβλίο του Η Καρπασία στον αγώνα της ΕΟΚΑ, αναφέρει πως ο «Ο Σ. Μένοικος βαρύνονταν με τα παρακάτω:
- Όταν οι Έλληνες του μικτού χωριού Γούφες ύψωναν την γαλανόλευκη στα σπίτια τους τις Κυριακές και τις γιορτές, τους απειλούσε λέγοντα, «έτους πάλι που κρέμασαν τα παλιόρουχα. θα πάω στην αστυνομία να σας μαζέψουν».
- Στις 3/3/1958 στην επέτειο του θανάτου του Αυξεντίου έγιναν μαθητικές εκδηλώσεις προς τιμήν του. Ο Μένοικος ξυλοκόπησε μερικούς μαθητές και έσκισε μπροστά τους την Ελληνική σημαία.
- Στις 29/4/1958 έδειρε μικρό μαθητή και στη συνέχεια ένα μεγαλύτερο της ανωτέρας σχολής Λευκονοίκου και τους απείλησε ότι θα τους καταδώσει στην Αστυνομία.» Ο Παπαφώτης ήταν ο τομεάρχης με τομέα ευθύνης το χωριό του Μένοικου.
Κατά την περίοδο αυτή μαζί με αυτή του Μένοικου πραγματοποιήθηκαν και άλλες εκτελέσεις και μερικά από τα ονόματα παρατίθεται πιο κάτω:
- Κυριάκος Πατατάς από την Πηγή Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 6 Μαίου 1958.
- Σάββας Μένοικος από τις Γούφες Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 23 Μαίου 1958.
- Δημήτρης Μάτσουκος από τη Γύψου Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 23 Μαϊου 1958.
- Ανδρέας Σακκάς από τα Πέρα Ορεινής Λευκωσία, δολοφονήθηκε στις 25 Μαϊου 1958.
- Παναγιώτης Στυλιανού από την Αχερίτου Αμμοχώστου, δολοφονήθηκε στις 29 Μαίου 1958.
Το θέμα των εκτελεσθέντων από την ΕΟΚΑ εγερθηκε σε αρκετές περιπτώσεις από το ΑΚΕΛ, επί προεδρίας μάλιστα Δημήτρη Χριστόφια δόθηκε στη δημοσιότητα ένας κατάλογος από 23 άτομα τα οποία αποχαρακτηρίστηκαν ως προδότες. Διεξήχθη μάλιστα και έντονος δημόσιος διάλογος με τους Συνδέσμους Αγωνιστών ΕΟΚΑ.
Πηγή: