Ντέιβις Ρότζερ
Ο Rodger Paul Davies (7 Μαΐου 1921 - 19 Αυγούστου 1974) ήταν Αμερικανός διπλωμάτης, ο οποίος σκοτώθηκε στις 19 Αυγούστου 1974, στη Λευκωσία, κατά τη διάρκεια μιας αντι-αμερικανικής διαδήλωση έξω από την αμερικανική πρεσβεία στη Λευκωσία. Η δολοφονία του επιδείνωσε τις ήδη τεταμένες λόγω Τουρκικής Εισβολής στις 20 Ιουλίου 1974 Αμερικανοκυπριακές σχέσεις.
Σπούδασε Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, προτού ενταχθεί στον αμερικανικό στρατό στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο έγινε μέλος του Υπουργείου Εξωτερικών και υπηρετούσε στο Γραφείο Εξωτερικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Πολιτειών του Υπουργείου Εξωτερικών έως τον Οκτώβριο του 1965. Στη συνέχεια, διορίστηκε αναπληρωτής Βοηθός Υπουργός Εξωτερικών για θέματα Εγγύς Ανατολής και Νοτίου Ασίας. Τον Ιούνιο διορίστηκε πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Κύπρο. Ήταν παντρεμένος με τη Sarah Burgess, η οποία πέθανε ένα χρόνο πριν ο Ρότζερ Ντέιβις σκοτωθεί. Είχαν μια κόρη, τη Ντάνα και έναν γιο, τον Τζον, που ήταν 20 και 15 ετών, αντίστοιχα, κατά τον θάνατο του Ντέιβις.
Ο Ντέιβις έδωσε τα διαπιστευτήριά του ο νέος πρέσβης των ΗΠΑ στις 10 Ιουλίου του 1974, τέσσερις μόλις μέρες πριν το πραξικόπημα.
Τα γεγονότα της 19ης Αυγούστου
Στις 19 Αυγούστου 1974 και αφού είχε ολοκληρωθεί η Β’ φάση της τουρκικής εισβολής, ο κόσμος πραγματοποίησε διαδήλωση έξω από την Αμερικανική Πρεσβεία στη Λευκωσία.
(Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος -Αρχείο ΡΙΚ)
Το κλίμα, ήταν έντονα αντιαμερικανικό, καθώς η άποψη πως οι Η.Π.Α. έκαναν πλάτες στον Αττίλα, ήταν διάχυτη. Η Λευκωσία έμοιαζε με καζάνι που βράζει. Οι Κύπριοι, οργισμένοι με τους Αγγλοαμερικάνους και το ΝΑΤΟ, για τον ρόλο τους στο πραξικόπημα και την εισβολή, μαζεύτηκαν έξω από την πρεσβεία των Η.Π.Α. Πλήθος χιλιάδων οργισμένων διαδηλωτών, έκαιγε αμερικανικές σημαίες και φώναζε συνθήματα κατά του ΝΑΤΟ, των Η.Π.Α, της C.I.A. και του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών Χένρι Κίσσινγκερ. Η περιοχή του Χίλτον είχε μετατραπεί σε πεδίο μάχης. Ο Αμερικανός πρέσβης, Ρότζερ Ντέιβις, βρισκόταν στον δεύτερο όροφο στο γραφείο του μαζί με άλλα τέσσερα άτομα: τον υπεύθυνο Διοίκησης, Έντι Έντουαρντς, την Στέλλα Χαραλαμπίδου του Τμήματος Προσωπικού, την Αντουανέτ Βαρνάβα, ιδιαιτέρα του υπεύθυνου Διοίκησης και τον Χάρη Ευαγγελίδη. Αν και οι υπεύθυνοι ασφαλείας τον είχαν προτρέψει να μετακινηθεί, ο ίδιος έκρινε πως έπρεπε να παραμείνει στο γραφείο του. Ξαφνικά, μέσα από το εξαγριωμένο πλήθος ακούστηκαν καταιγιστικά πυρά. Μασκοφόροι, οι οποίοι είχαν κρυφτεί ανάμεσα στους διαδηλωτές, λέγεται πως βρήκαν την ευκαιρία και άρχισαν να βάλλουν κατά του κτηρίου. Μία σφαίρα έσπασε το τζάμι το γραφείο του Πρέσβη και άλλη μία τον βρήκε στο στήθος. Από μια δεύτερη σφαίρα σκοτώθηκε η Αντουανέτ Βαρνάβα.
Ο προεδρεύων της Δημοκρατίας, Γλαύκος Κληρίδης, βρισκόταν σε συνέντευξη τύπου όταν πληροφορήθηκε τα γεγονότα. Σε ανακοίνωσή του στο ΡΙΚ είπε: «Βδελυρόν έγκλημα διεπράχθη προ ολίγου εις Λευκωσία. Με ψυχικόν κλονισμόν ανακοινώνω ότι υπό διαδηλωτών επυροβολήθη και εφονεύθη κατά τη διάρκεια διαδηλώσεως, έξωθι της αμερικανικής πρεσβείας, την οποία διαδήλωσιν η Αστυνομία δεν ηδυνήθη να διαλύση, ο εν Λευκωσία πρέσβης των ΗΠΑ Ρότζερ Ντέιβις. Το έγκλημα τούτο αποκορυφώνει την κυπριακή τραγωδίαν και στρέφεται κατά της Κύπρου. Το καταδικάζω με αποτροπιασμόν. Εκφράζω τη βαθύτατη θλίψη και συμπάθεια μου».
(Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος-Αρχείο ΡΙΚ)
Σύμφωνα με το πόρισμα του ανακριτή, οι δύο νεκροί απεβίωσαν «συνεπεία κλονισμού και αιμορραγίας προκληθείσης εξ αδεσπότου σφαίρας». (Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος-Αρχείο ΡΙΚ)
Οι Αμερικανοί δεν σταμάτησαν ποτέ να πιέζουν με διαβήματα προς την κυβέρνηση της Κύπρου για την εξιχνίαση της δολοφονίας του Ρότζερ Ντέιβις. Το 1976, με οδηγίες του Μακαρίου, άνοιξε ξανά η υπόθεση, όμως όπως διαπιστώθηκε, ο φάκελος της υπόθεσης είχε εξαφανιστεί από το αρχείο της αστυνομίας.Η υπόθεση, μέχρι το 1977 είχε μείνει στα συρτάρια ως ανεξιχνίαστη, καθώς τόσο στην Κύπρο, όσο και στην Αμερική, δεν ασχολήθηκαν όσο θα έπρεπε με το θέμα. Ωστόσο το 1977, ο Αμερικανός σταθμάρχης της CIA στην Κύπρο, ζήτησε να ανοίξει ο φάκελος της υπόθεσης.
Ο Υπουργός Εσωτερικών Χριστόδουλος Βενιαμίν, έδωσε οδηγίες στον αστυνόμο Φάνη Δημητρίου, να επανεξετάσει την υπόθεση. Η Αστυνομία, κατάφερε να εξασφαλίσει μια μόνο μαρτυρία από ένα πυροσβέστη που βρισκόταν στη διαδήλωση. Στην μαρτυρία του ο πυροσβέστης, ανέφερε ότι οι πυροβολισμοί δεν ρίχθηκαν μέσα από το πλήθος, αλλά από μια πολυκατοικία που βρισκόταν εκεί κοντά.
Για την υπόθεση συνελήφθησαν έξι πρόσωπα, από τα οποία δυο φυλακίστηκαν με την κατηγορία της πρόκλησης επεισοδίων.
Ένας από αυτούς, ήταν ο Νεοπτόλεμος Λεφτής, ο οποίος υπήρξε στενός φίλος του Νίκου Σαμψών και του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη αλλά και μέλος της ΕΟΚΑ Β΄. Σύμφωνα με τον ίδιο, είχε κατευθυνθεί «με καμιά δεκαριά στρατιώτες» προς τη διαδήλωση αλλά δεν έριξε ούτε μία σφαίρα. Δύο χρόνια αργότερα «όταν συλλάβανε τον Νικόλαο Σαμψών το 1976, εγώ ερχόμουν πάλι πίσω στην Κύπρο και μετά από λίγες ημέρες ήλθαν καμιά 15αριά «λεβεντόπαιδα» του Μακαρίου στο σπίτι μου. Άνοιξα την πόρτα καθώς ήμουν αμέριμνος και μου είπε ο Αστυνόμος, έχω ένα ένταλμα για σένα, να στο διαβάσω πρώτα και ύστερα θα σε συλλάβω. Τους λέω, ρε παιδιά τρώω τώρα, να φάω πρώτα και μετά με συλλαμβάνετε. Μπήκαν όλοι μπουλούκι σπίτι μου, εγώ έτρωγα και αυτοί κάνανε έρευνα. Αφού μου διάβασαν το ένταλμα που έλεγε ότι κατηγορούμαι για την δολοφονία του Ντέϊβις, με οδήγησαν στις κεντρικές φυλακές άνευ στοιχείων». Ο ίδιος υποστηρίζει πως η φυλάκισή του ήταν μία σκευωρία κι ότι υπεύθυνοι για τη δολοφονία του Πρέσβη είναι οι μυστικές υπηρεσίες των Η.Π.Α και η C.I.A....
Για την δολοφονία του Αμερικανού πρέσβη και της Αντουανέτ Βαρνάβα δεν καταδικάστηκε μέχρι σήμερα κανείς.
Φώτο Γκάλερι
