Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ο Κίσινγκερ, από τότε που ανέλαβε καθήκοντα Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας, έδωσε οδηγίες στις γραμματείς του μαγνητοφωνούν τα τηλεφωνήματα που έκανε ή να ακούνε τις συνδιαλέξεις και να παίρνουν σημειώσεις με στενογραφία, εν αγνοία των συνομιλητών του. Τα δακτυλογραφημένα κείμενα που αποτελούνται από 20.000 δακτυλογραφημένες σελίδες, περιέχουν πλήρη απόδοση των διαλόγων του Κίσινγκερ με τους συνομιλητές του. Μετά την αποχώρησή του από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Κίσινγκερ πήρε μαζί του το υλικό και το παρέδωσε στη βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, υπό τον όρο ότι δεν θα επιτρεπόταν η πρόσβαση του κοινού σε αυτό, παρά μόνο 5 χρόνια μετά τον θάνατό του. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, ύστερα από αίτημα ενός δημοσιογράφου, άρχισε νομική μάχη για πρόσβαση του κοινού στο αρχείο, βάσει του νόμου για την ελευθερία πρόσβασης στις πληροφορίες. Τελικά, το Φεβρουάριο του 2002, το Εθνικό Αρχείο των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι απέκτησε το υλικό και αφού ακολουθήθηκε η διαδικασία αποκωδικοποίησής του, τέθηκε, τον περασμένο Μάιο, στη διάθεση των ερευνητών. Στο υλικό που αποκωδικοποιήθηκε, περιλαμβάνονται μερικές εκατοντάδες σελίδες που αφορούν την κυπριακή κρίση του 1974. Ένα μέρος του υλικού που αφορά την Κύπρο και συγκεκριμένα τηλεφωνικές συνδιαλέξεις του Κίσινγκερ με τον πρωθυπουργό της Τουρκίας Μπουλέντ Ετζεβίτ, τον πιο στενό του συνεργάτη Ρόμπερτ Ίνγκερσολ, τον βρετανό πρωθυπουργό Τζέιμς Κάλαχαν, το διευθυντή της CIA Γουίλιαμ Κλόμπι και άλλους, δεν έχει αποδεσμευτεί, διότι περιέχει ευαίσθητες πληροφορίες. Ωστόσο, από το υλικό που έχει δοθεί στη δημοσιότητα, αναδεικνύεται ξεκάθαρα η ατομική ευθύνη του Κίσινγκερ για την τουρκική εισβολή του 1974 και για τα όσα ακολούθησαν.

Η πολιτική του

Ο Κίσινγκερ σχεδίασε τη στρατηγική που θα ακολουθούσε και παραπλανώντας ακόμη και τον ίδιο τον πρόεδρο Νίξον, έκανε πλάτες στην Τουρκία να εισβάλει στην Κύπρο. Ο στρατηγική Κίσινγκερ στο Κυπριακό, όπως προκύπτει από όλα τα στοιχεία που απέδωσε η ιστορική έρευνα και επιβεβαιώνονται τώρα με τα απόρρητα τηλεφωνήματά του, που από σήμερα δημοσιεύει σε συνέχειες ο «Πολίτης», συνοψίζεται ως εξής:

1. Πυλώνας του σχεδιασμού του υπήρξε ο κίνδυνος ανάμιξης της Σοβιετικής Ένωσης στην κυπριακή κρίση. Ο κομμουνιστικός κίνδυνος, τον οποίο επικαλέστηκε κατά κόρον ο Κίσινγκερ, ήταν στην ουσία ανύπαρκτος.
2. Έχοντας τον απόλυτο έλεγχο στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ και ως πολιτικός προϊστάμενος των μυστικών υπηρεσιών, δημιούργησε ένα δίκτυο συνεργατών υπό τον πλήρη έλεγχο του, μέσω των οποίων διοχέτευε την πολιτική του, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και προς την Ευρώπη, όπου υπήρχαν ισχυρές πιέσεις για την αποτροπή τουρκικής εισβολής.
3. Ο Μακάριος έπρεπε να φύγει από το πολιτικό προσκήνιο, διότι αν παρέμενε στο πολιτικό παιχνίδι θα αξιοποιούσε τον σοβιετικό παράγοντα.
4. Δεν ήταν πρόθυμος να ασκήσει καμιά πίεση στη χούντα για να αποσύρει τους Έλληνες αξιωματικούς από την Κύπρο, διότι σε μια τέτοια περίπτωση θα ενισχυόταν η Αριστερά.
5. Δεν ενέκρινε τον Νίκο Σαμψών, ο οποίος διορίστηκε πρόεδρος της πραξικοπηματικής κυβέρνησης, αλλά δεν ήταν πρόθυμος να τον αμφισβητήσει, προτού διασφαλίσει την εναλλακτική λύση.
6. Η εναλλακτική λύση ήταν η εμμονή στην αναγνώριση της συνταγματικής τάξης στην Κύπρο, στη βάση των συμφωνιών της Ζυρίχης, αλλά με πρόεδρο τον Γλαύκο Κληρίδη, ο οποίος ως πρόεδρος της Βουλής ήταν ο συνταγματικός διάδοχος του Μακαρίου.
7. Η «λύση Κληρίδη» ήταν στην ατζέντα από την πρώτη μέρα του πραξικοπήματος, αλλά θα επιβαλλόταν ως λύση ανάγκης μετά την τουρκική εισβολή.
8. Ο Κίσινγκερ ενεθάρρυνε την τουρκική εισβολή, με σκοπό τη δημιουργία στρατιωτικού τετελεσμένου στο νησί, προς εξισορρόπηση των πλεονεκτημάτων που εξασφάλισε η Ελλάδα με το πραξικόπημα.
9. Θα επέβαλλε στην Ελλάδα να αποφύγει τη σύγκρουση με την Τουρκία, επικαλούμενος τον κομμουνιστικό κίνδυνο.
10. Μετά την επιτυχή απόβαση τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο θα έριχνε τη χούντα και θα έσπρωχνε την Ελλάδα σε συνομιλίες με την Τουρκία, με σκοπό την επίλυση του προβλήματος, είτε στη βάση της Ζυρίχης είτε της διπλής ένωσης. Ο Κίσινγκερ πέτυχε στα εννέα από τα δέκα σημεία της στρατηγικής του. Οι Τούρκοι, αφού μπήκαν στο νησί δεν συνεργάστηκαν για τη λύση του προβλήματος και επιδίωξαν τη δημιουργία ενός τουρκικού προτεκτοράτου στο βορρά, το οποίο εξακολουθεί να υφίσταται.

Μακάριος Δρουσιώτης