Αξιοθέα
Ιστορικό πρόσωπο, σύζυγος του Νικοκλή, τελευταίου βασιλιά της Πάφου και τελευταίου της γενιάς των Κινυραδών. Ο Νικοκλής αυτοκτόνησε (311 π.Χ.) προκειμένου ν' αποφύγει τη σύλληψη και θανάτωσή του από τον Πτολεμαίο, του οποίου δυνάμεις είχαν περικυκλώσει το παλάτι. Όταν η Αξιοθέα έμαθε το θάνατο του Νικοκλή, κάλεσε όλες τις γυναίκες του παλατιού να μην ανεχθούν την ατίμωση και να πέσουν στα χέρια των εχθρών. Και ὃπως μηδείς αὐτῶν πολέμιος κυριεύσῃ , οι γυναίκες έκλεισαν κι αμπάρωσαν τον γυναικωνίτη κι ανέβηκαν στη στέγη του παλατιού. Εκεί, μπροστά στα μάτια του πλήθους που είχε συγκεντρωθεί, η Αξιοθέα έσφαξε τις κόρες της που ήσαν ανύπαντρες, το παράδειγμά της δε ακολούθησαν και οι γυναίκες των αδελφών του Νικοκλή, σφάζοντας και τα δικά τους παιδιά. Ύστερα έβαλαν φωτιά στην καλαμένια στέγη και μερικές αυτοκτόνησαν πέφτοντας στις φλόγες κι άλλες με σπαθιά. Τελευταία αυτοκτόνησε η Αξιοθέα, δίνοντας μια σπαθιά στον εαυτό της και πηδώντας στη φωτιά, ἳνα μηδέ νεκροῦ σώματος οἱ πολέμιοι κρατήσωσιν. Οι αδελφοί του Νικοκλή, μετά απ' όλα αυτά τα κακά, έβαλαν φωτιά στο παλάτι και σφάχτηκαν κι οι ίδιοι.
Την τραγική αυτή ιστορία, παρόλο ότι τόσο ο Διόδωρος ο Σικελιώτης όσο κι ο Πολύαινος που τη διασώζουν, την τοποθετούν στην Πάφο, στον οίκο του Νικοκλέους, ωστόσο νεότεροι μελετητές, βασισμένοι σε διάφορες άλλες ενδείξεις, την τοποθετούν στη Σαλαμίνα, στον οίκο του βασιλιά Νικοκρέοντος. Ο George Hill (A History of Cyprus, I, a. 161), γράφει πως τόσο ο Διόδωρος όσο κι ο Πολύαινος σφάλλονται κι ότι το επεισόδιο με ηρωίδα την Αξιοθέα συνέβη στη Σαλαμίνα.
Ο Κυριάκος Χατζηιωάννου αντίθετα (ΑΚΕΠ, Ε', αρ. 162), ύστερα από ανάλυση όλων των ιστορικών δεδομένων που υπάρχουν, καταλήγει στο συμπέρασμα πως οι δυο αρχαίοι συγγραφείς είναι σωστοί, δηλαδή το γεγονός συνέβη πράγματι στην Πάφο.