Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η Κύπρος βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων και αποτελεί τον μεγαλύτερο διάδρομο μετανάστευσης των αποδημητικών πουλιών στη Μεσόγειο, δύο φορές τον χρόνο από Ευρώπη προς Αφρική και Ευρασία το φθινόπωρο και το αντίθετο την άνοιξη. Πάνω από διακόσια είδη μεταναστευτικών πουλιών χρησιμοποιούν την Κύπρο είτε ως ενδιάμεσο σταθμό για να ξεκουραστούν πριν συνεχίσουν το ταξίδι τους είτε για να ξεχειμωνιάσουν, ενώ άλλα αναπαράγονται εδώ. Στην Κύπρο έχουν καταγραφεί (μαζί με τα αποδημητικά) περίπου 410 είδη πουλιών και αυτός ο αριθμός αυξάνεται κάθε χρόνο, με νέες καταγραφές.

Αρκετά από αυτά είναι μεγαλόσωμα με εντυπωσιακό άνοιγμα φτερούγων, ψηλά πόδια, μακριούς λαιμούς και μεγάλα ράμφη, χαρακτηριστικά που έχουν οι ερωδιοί, οι γερανοί, οι πελαργοί και πολλά άλλα είδη πουλιών κυρίως υδρόβια. Έχουν μεγάλες φτερούγες για να μπορούν να μεταναστεύουν σε τεράστιες αποστάσεις, έχουν μακριά ψηλά πόδια που τους βοηθάνε να περπατάνε σε ρηχά νερά και ψηλά χόρτα αναζητώντας την τροφή τους, έχουν μακρύ λαιμό και μεγάλο ράμφος που τους βοηθάνε με αστραπιαίες κινήσεις να ραμφίζουν και να αρπάζουν τα θηράματά τους.

Έξι από αυτά τα πουλιά είναι:

1. Common Crane (Grus grus) (Linnaeus, 1758) Γερανός.
2. Demoiselle crane – (Anthropoides virgo) Grus virgo (Linnaeus, 1758) Νυφογερανός.
3. Black stork (Ciconia nigra) (Linnaeus, 1758) Μαυροπελαργός.
4. White Stork (Ciconia ciconia) (Linnaeus, 1758) Ασπροπελαργός, Λευκοπελαργός.
5. Common spoonbill (Platalea leucorodia) (Linnaeus, 1758) Χουλιαρομύτα, Κουταλάς.
6. Glossy Ibis (Plegadis falcinellus) (Linnaeus,1766) Χαλκόκοτα.

Πρόκειται για υδρόβια πουλιά που τα συναντάμε σε λίμνες, ποτάμια, ρυάκια, έλη, αλυκές, φράγματα, σε παραλίες, σε λιβάδια, καλλιέργειες και γενικά όπου υπάρχει νερό. Είναι, κυρίως, σαρκοφάγα πουλιά και τρέφονται με ψάρια, αμφίβια, μεγάλα έντομα, ασπόνδυλα, ακόμα και με μικρά ερπετά και τρωκτικά. Είναι όλα αποδημητικά πουλιά και αυστηρώς προστατευόμενα από ευρωπαϊκές και κυπριακές νομοθεσίες. Από αυτά τα έξι είδη μόνο το ένα αναπαράγεται στον τόπο μας.

Ο Γερανός είναι κοινό είδος του τόπου μας και ανήκει στην οικογένεια Γερανίδες (Gruidae). Αναπαράγεται στα μεγάλα γεωγραφικά πλάτη της ΒΑ Ευρώπης και της Β. Ασίας, με δυτικά όρια στους ποταμούς Βέζερ και Άλερ της Γερμανίας. Φτιάχνει την φωλιά του στο έδαφος και γεννά από 1 έως 3 αυγά και η επώαση διαρκεί 28-30 ημέρες. Οι γερανοί εκτός από ζωικά είδη τρέφονται και με φυτικά είδη όπως βλαστούς, βολβούς και σπόρους, κυρίως, δημητριακών. Στην Κύπρο μπορούμε να τους δούμε κατά τις μεταναστευτικές περιόδους να πετούν ψηλά σε χαρακτηριστικούς «V» σχηματισμούς των γερανών. Σπάνια κάνουν σταθμό στο έδαφος.

Ο Νυφογερανός ανήκει και αυτός στην οικογένεια Γερανίδες (Gruidae) και ζει στην κεντρική Ευρασία, από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι τη Μογγολία. Επίσης, υπάρχει ένας μικρός αναπαραγόμενος πληθυσμός στην Τουρκία. Μπορούμε να τους δούμε μόνο για μερικές μέρες τον Αύγουστο και τον Μάρτιο κατά τη μετανάστευση να περνούν σε σμήνη πάνω από το Ακρωτήρι και σε ορισμένες περιπτώσεις να σταθμεύουν μόνο για μερικές ώρες. Αναπαράγεται στις στέπες της νότιας Ρωσίας, της Ουκρανίας και της ανατολικής Σιβηρίας και σε ορισμένες περιοχές στα βορειοδυτικά της Αφρικής. Το χειμώνα μεταναστεύει στην Αφρική και την Ινδία, όπως και στις γειτονικές χώρες της Μυανμάρ, Μπαγκλαντές και Πακιστάν. Κατά τη μετανάστευση από και προς την Αφρική διασχίζει την Ανατολική Μεσόγειο. Φωλιάζει και αυτός στο έδαφος ανάμεσα σε ψηλά χόρτα για να προστατεύεται από αρπακτικά.

Ο Μαυροπελαργός ανήκει στην οικογένεια Πελαργίδες (Ciconiidae) και αποτελεί αρκετά σπάνιο είδος για τον τόπο μας. Εν αντιθέσει με τον λευκοπελαργό, είναι είδος πολύ επιφυλακτικό και έχει την τάση να μένει μακριά από τον άνθρωπο και κατασκευάζει τη φωλιά του σε ερημικές περιοχές, που βρίσκονται μακριά από κατοικημένες περιοχές. Η Αφρική αποτελεί πολύ σημαντική επικράτεια διαχείμασης του μαυροπελαργού και είναι η ήπειρος στην οποία μεταναστεύει η συντριπτική πλειονότητα των πληθυσμών κατά την περίοδο του χειμώνα του β. ημισφαιρίου. Οι περιοχές διαχείμασης βρίσκονται στην υποσαχάρια Αφρική, στην δυτική, κεντρική και ανατολική ήπειρο. Επίσης, στη Νότιο Αφρική. Φτιάχνουν τη φωλιά τους σε δέντρα με ξερά κλαδιά και γενούν από 3 -5 αυγά. Η επώαση διαρκεί 28-46 μέρες, και γίνεται και από τους δύο γονείς. Οι Μαυροπελαργοί έχουν καταγραφεί να ζουν έως και 18 χρόνια στην άγρια φύση, ενώ ζουν περισσότερο, 31 χρόνια, σε αιχμαλωσία.

Ο Λευκοπελαργός ανήκει και αυτός στην οικογένεια Πελαργίδες (Ciconiidae) και δεν είναι πολύ κοινό είδος για τον τόπο μας. Είναι από τους πιο δεινούς ταξιδευτές μεγάλων αποστάσεων, εκμεταλλευόμενος τα θερμά ανοδικά ρεύματα για τις μεταναστεύσεις του. Πολύ κοινό είδος είναι στην Ελλάδα και φωλιάζει κοντά σε ανθρώπους. Χτίζει μεγάλες φωλιές με ξερά κλαδιά σε καμινάδες, καμπαναριά, ηλεκτρικούς πασσάλους και δέντρα. Έχει συνδεθεί με πλήθος θρύλων και παραδόσεων και αποτελεί ένα από τα πλέον αγαπητά πτηνά των ανθρώπων της υπαίθρου. Γεννούν από 3-5 αυγά και η επώαση διαρκεί 29-30 μέρες, και γίνεται και από τους δύο γονείς.

Η Χουλιαρομύτα ή Κουταλάς ανήκει στην οικογένεια Θρησκειορνιθίδαι (Threskiornithidae) και είναι σχετικά σπάνιο είδος για τον τόπο μας. Φωλιάζει, συνήθως, σε νησίδες ποταμών ή λιμνών πάνω σε θάμνους και δέντρα αλλά και στο έδαφος. Κατασκευάζει τη φωλιά του με ξερά κλαδιά και γεννά μέχρι 4 αυγά. Χαρακτηριστικό είναι το πεπλατυσμένο της ράμφος σαν κουτάλι, εξ ου και το όνομα Κουταλάς.

Η Χαλκόκοτα είναι κοινό είδος του τόπου μας, ανήκει και αυτή στην οικογένεια των Θρησκειορνιθιδών (Threskiornithidae) και θεωρείται προστατευόμενο είδος, το οποίο κινδυνεύει με εξαφάνιση. Είναι μεταναστευτικό είδος που διαχειμάζει νότια της Σαχάρας και επιστρέφει στην Ευρώπη στα μέσα του Απρίλη. Σχηματίζει μικρές αποικίες φωλιάζοντας σε πυκνούς καλαμιώνες ή συστάδες δέντρων που βρίσκονται μέσα στο νερό. Γεννά τρία με έξι γαλαζωπά αβγά που τα επωάζει, κυρίως, το θηλυκό για 21 περίπου ημέρες. Τρέφεται, κυρίως, με υδρόβια έντομα, βδέλλες, σκουλήκια, μικρά καρκινοειδή και σπάνια με μικρά ψάρια και αμφίβια. Άρχισαν για πρώτη φορά να αναπαράγονται στην Κύπρο με μεγάλη επιτυχία πριν από μερικά χρόνια στη λίμνη του Αγίου Λουκά στην Αμμόχωστο.